«مرگ بر مدرسه» نقد کودکانه بدون قضاوت بزرکسالانه است

به گزارش ایکنا به نقل از سوره مهر، نشست نقد و بررسی کتاب «مرگ بر مدرسه» کاری از نشر مهرک واحد کودک و نوجوان سوره مهر با حضور کبری التج؛ نویسنده اثر، فرزانه فخریان؛ پژوهشگر فرهنگی و کارشناس حوزه کودک و نوجوان و شیما جوادی؛ مجری کارشناس در کافه کتاب‌نوش برگزار شد.

کبری التج، نویسنده کتاب در آغاز نشست به دلایل نوشتن این اثر پرداخت.

وی با اشاره به تجربیات شخصی خود از مشاهده رفتار و شنیدن حرف‌های کودکان گفت: وقتی متوجه شدم بچه‌ها از مدرسه بدشان می‌آید، متعجب شدم، چراکه نسل ما مدرسه را دوست داشت. اما بچه‌های امروز سرگرمی‌های دیگری دارند و مدرسه دیگر برایشان جذابیتی ندارد. همین موضوع مرا به فکر فرو برد که چرا نیازهای بچه‌های امروز با آنچه مدرسه ارائه می‌دهد، هماهنگ نیست.

التج تاکید کرد که تلاش کرده است در این اثر، از منظر کودکان به مسائل نگاه کند و افزود: موضوعاتی که در کتاب مطرح شده، مانند نقد نظام آموزشی یا رفتار والدین و معلمان، همگی از نگاه بچه‌ها بیان شده است. من قضاوت نکرده‌ام که این نگاه درست یا غلط است، بلکه نشان داده‌ام که کودک این‌گونه فکر می‌کند و این دیدگاه ارزشمند است. ما به‌ عنوان بزرگسال باید دیدگاه بچه‌ها را به رسمیت بشناسیم.

وی به جنبه‌های پنهانی داستان اشاره کرد که مفاهیمی عمیق‌تر مانند انتظار و جامعه مهدوی را در خود جای داده‌اند و خاطرنشان کرد: شخصیت «باباجی» در داستان، به ‌طور ضمنی به مفاهیمی چون انتظار و جامعه مهدوی اشاره دارد. وقتی در داستان گفته می‌شود که یکی از شاگردان باباجی همیشه مراقب «راپا» است، نشان می‌دهد که زمین هیچ‌وقت بدون حجت خدا نبوده و انسان هیچ‌گاه تنها نیست. این پیام در لایه‌های پنهان داستان قرار دارد و برای نوجوانان یا حتی بزرگسالان نیز قابل‌ تامل است.

نیازمند بررسی نظام آموزشی

فرزانه فخریان، پژوهشگر فرهنگی، نیز به تحلیل ویژگی‌های داستان پرداخت.

وی کتاب را بیشتر یک رمان کودک توصیف کرد و گفت: شخصیت اصلی داستان، «راپا»، در مرز بین کودکی و نوجوانی قرار دارد و با اولین بارقه‌های نوجوانی با احساسات و مسئولیت‌های مختلف و تعاملات والدین روبه‌رو می‌شود.

این کارشناس امور فرهنگی به سبک روایت و چندصدایی در اثر اشاره کرد: چندصدایی در این داستان دیده می‌شود، اما بیشتر از دیدگاه راپا روایت می‌شود و صداهای دیگر بسیار کمرنگ هستند.

فخریان به نقطه‌های درخشان داستان، به‌ویژه در پرداخت به احساسات ابتدایی نوجوانی، اشاره کرد و افزود: تکانه‌های عاطفی ابتدای نوجوانی، مانند نیاز به تایید، حس ارتباط با نزدیکان، یا حتی احساس نیاز به خواهر، به‌ خوبی در داستان گنجانده شده است؛ اما از سوی دیگر، برخی سوالات مطرح‌شده در داستان، مانند نقد نظام آموزشی یا دلیل یادگیری برخی دروس، بدون پاسخ باقی مانده‌اند.