جای خالی تولیدات خانگی در نمایشگاه اسباب‌بازی
صنعت اسباب‌بازی در ایران هنوز جوان است و مسیر رو به رشد خود را طی می‌کند، نمایشگاه اسباب‌بازی می‌تواند برای این صنعت نقش تقویت‌کننده را ایفا کند، به شرطی که عرصه برای حضور فعالان، دغدغه‌مندان این عرصه و تولیدکنندگان خُرد باز باشد، در این صورت می‌توان شاهد رشد روزافزون این صنعت بود.
به گزارش ایکنا؛ بخش نمایشگاهی نهمین دوره جشنواره ملی اسباب‌بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با همکاری انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی ایران از سه‌شنبه ۲۵ دی آغاز شده و تا چهارشنبه ۱۰ بهمن ادامه دارد.
در این نمایشگاه بیش از ۱۲۰ تولیدکننده داخلی با بیش از دو هزار محصول مشارکت داشته و همه تولیداتی که در این نمایشگاه عرضه شده است، تولیدات ایرانی است و هیچ کالای خارجی در آن عرضه نشده است؛ از این رو خانواده‌ها می‌توانند در این نمایشگاه با تولیدکنندگان ارتباط مستقیم داشته باشند و در عین حال فروشندگان و تولیدکنندگان ضمن معرفی محصولات خود خانواده‌ها را برای خرید مناسب راهنمایی کنند.
محصولات این نمایشگاه شامل بازیهای حرکتی، شناختی، چوبی، پلاستیکی، بازیهای رومیزی و … مناسب گروه‌های سنی گوناگون از نوزاد تا بزرگسال است. در بخش ترویجی نمایشگاه نیز برگزاری نشست‌های تخصصی با موضوع اسباب‌بازی، بازیهای هیجان‌انگیز و ... از برنامه‌های جنبی جشنواره ملی اسباب‌بازی به شمار می‌رود.
استقبال از گل یا پوچ
با حضور در نهمین دوره نمایشگاه ملی اسباب‌بازی، چرخی در نمایشگاه زدیم، نمایشگاهی که هم کودکان و نوجوانان و هم والدین را به وجد می‌آورد چون برخی از اسباب‌ها برای والدین یادآور خاطرات کودکی‌شان است، بازیهای گل یا پوچ، منچ، لی لی و ... که آنها را چند دهه به عقب پرتاب می‌کند. جالب اینجاست که وقتی با علی احمدی، غرفه‌دار صحبت کردیم، درباره بازیهای مورد استقبال مخاطبان می‌گوید: استقبال از نمایشگاه به ویژه از این غرفه که اغلب شامل بازیهای فکری، رومیزی و ... است، مورد استقبال نوجوانان و حتی بزرگسالان بوده است، مثلاً گل یا پوچ در نمایشگاه بسیار مورد استقبال قرار گرفت یا فرشی که بازی لی‌لی در آن طراحی شده بود، در نمایشگاه به اتمام رسید.
وی می‌افزاید: بازیهای رومیزی برای دورهمی‌های خانوادگی و جمع نوجوانان بسیار جذاب و خوشایند است، حتی بازی‌هایی مثل گل یا پوچ به دلیل پرداختن رسانه به آن و نشان دادن جذاب این بازی و معرفی بیش از پیش آن، باعث شد این بازی در محافل خانوادگی رایج شود.
احمدی درباره معرفی بازیهای محلی و بومی نیز می‌گوید: اغلب بازیهای بومی به فراموشی سپرده شده‌اند و اگر این بازی‌ها به درستی معرفی شوند، می‌توانند اتفاقات مناسبی را در صنعت بازی رقم بزنند. این روزها کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان بیش از پیش در دنیای مجازی غرق شده‌اند و این بازی‌ها می‌تواند آنها را به زندگی و دنیای واقعی برگرداند.
بازی‌هایی برای نوزاد تا نوجوان
مونا پورلشکری، مدیر غرفه «با فرزندان» درباره محصولاتش می‌گوید: با فرزندان هم به عنوان ناشر کتاب و هم تولیدکننده اسباب‌بازی‌های فکری و لوازم آموزشی فعالیت می‌کند. رویکرد ما در تولید محصولات، رویکرد علمی است و سعی می‌کنیم اسباب‌بازی‌هایی تولید کنیم که نه تنها کودکان را سرگرم کند، بلکه باعث رشد فکر، خلاقیت و پرورش تخیل کودک شود.
وی می‌افزاید: کتاب‌های با فرزندان، مکمل اسباب‌بازی‌های هدفدار هستند و اسباب‌بازی‌هایی که تولید می‌شود، از نوزادی تا نوجوانی را شامل می‌شود و شعار ما «از نوزادی تا نوجوانی با فرزندان شما هستیم» است.
این غرفه‌دار درباره استقبال کودکان و والدین آنها از تولیدات با فرزندان می‌گوید: اغلب کودکان و نوجوانان نسبت به بازیهای فکری آشنایی ندارند و سراغ اسباب‌بازی‌های ماشین، موتور و ... می‌روند و والدین به دلیل دغدغه‌ای که دارند، نسبت به بازیهای فکری و آموزشی حساس هستند و این بازی‌ها را جویا می‌شوند. به همین دلیل فکر می‌کنم باید در معرفی این بازی‌ها به کودکان و نوجوانان تلاش بیشتری کرد، البته چنین نمایشگاه‌هایی نیز در این زمینه مؤثر هستند.
قیمت مناسب اسباب‌بازی‌های ایرانی
مریم توسلی، مادر کم‌شنوا که دست در دست کودکش در نمایشگاه می‌چرخد تا اسباب‌بازی مورد علاقه فرزندش را پیدا کند. این مادر درباره نمایشگاه می‌گوید: هر سال به این نمایشگاه می‌آیم و به نوعی هر سال با فرزندم منتظر برگزاری این نمایشگاه هستیم، چرا که اسباب‌بازی‌هایی که در بازار به فروش می‌رسد، قیمت‌های بالایی دارد و اغلب گران هستند، اما در نمایشگاه می‌توان اسباب‌بازی مناسب هم برای سن کودک و هم از لحاظ قیمت پیدا کرد و جمع بودن همه اسباب‌بازی‌ها کمک می‌کند، بتوانیم مقایسه و به راحتی خرید کنیم.
وی می‌افزاید: اسباب‌بازی‌های ایرانی در سال‌های اخیر از نظر کیفیت و طراحی بهتر شده‌اند و ما شهروندان باید با خرید کالاهای ایرانی از تولید ملی کشورمان حمایت کنیم تا روزبه‌روز آنها را تقویت کنیم. ما دوست نداریم با خرید اسباب‌بازی‌های خارجی، باعث بیکار شدن جوانانمان شویم.
این مادر ادامه می‌دهد: یکی از نکاتی که باید تولیدکننده‌ها به آن توجه کنند، این است که برخی از انواع اسباب‌بازی در نمایشگاه دیده نمی‌شود، شاید تولیدکننده‌ای در این زمینه نداریم و شاید هم در این نمایشگاه حضور نداشته است و آن اینکه، پسرم، اسباب‌بازی تفنگ را دوست دارد و ما در این نمایشگاه پیدا نکردیم و البته به جای آن تیر و کمان خریدیم.
جای خالی شخصیت‌های عروسکی ایرانی
سمیرا موسوی، مادری که به همراه دختر چهارساله‌اش به نمایشگاه آمده است، می‌گوید: دخترم، عاشق عروسک است و من غیر از یک غرفه، عروسک ندیدم و چون تعداد آنها به انگشتان یک دست هم نمی‌رسید، نتوانستم از بین آنها انتخاب کنم. در حالی که تولیدکننده‌های زیادی به ویژه از میان بانوان هنرمند داریم که بسیار حرفه‌ای به این امر می‌پردازند و فکر می‌کنم جای آنها در این نمایشگاه خالی است.
وی می‌افزاید: کودکان دختر، علاقه زیادی به اسباب‌بازی‌های آشپزخانه‌ای دارند که باز هم در نمایشگاه وجود نداشت و در مجموع می‌توان گفت، شخصیت‌های عروسکی ایرانی اصلاً حضور نداشتند، در حالی که برای همه کودکان جذاب هستند. اسباب‌بازی برای کودکان زیر سه سال نیز بسیار اندک است و من که می‌خواستم هدیه‌ای برای یک کودک بگیرم، چندان جذابیت نداشت.
اسباب‌بازی یک مدیا است
به گفته عطالله پورعباسی دانشیار دانشگاه تهران، سرانه اسباب‌بازی بسیار بیشتر از کتاب است. این در حالی است که فضای مجازی و آنلاین سرانه بالاتری دارد و بازی‌کننده‌ها بیشتر از این هستند. در جامعه، بازی را ابزار سرگرمی می‌دانیم، در حالی‌که باید این نگاه تغییر کند؛ چرا که بازی، ابزاری ارزشمند و با نفوذ برای تربیت و یادگیری است و بسیاری از آموزش‌ها در حوزه علمی، اخلاقی، اجتماعی و ... می‌تواند از طریق بازی اتفاق بیفتد و در وجود کودک و نوجوان نهادینه شود.
وی می‌افزاید: بسیاری از اسباب‌بازی‌ها فقط اسباب‌بازی هستند، یعنی هیچ داستانی با خود به همراه ندارند. در حالی که اسباب‌بازی فرآوری می‌خواهد و باید داستانی با خود داشته باشد تا در ذهن مخاطب بماند؛ چرا که اسباب‌بازی یک رسانه و مدیا است و باید بیش از پیش به آن توجه کرد.
حمایت از تولیدکننده و طراح
به گفته حامد تأملی، داور نهمین دوره جشنواره ملی اسباب‌بازی درباره آثار این دوره گفت: بازیهای فکری و رومیزی، همچنین اسباب‌بازی‌هایی که جنبه سرگرمی دارند، به‌طور مجزا در حوزه طراحی بررسی می‌شوند. طراحان در بخش سرگرمی و اسباب‌بازی پیشرفت زیادی نداشتند، چرا که بازار به تولیدات کپی اختصاص داشته و طراحی در این بخش، نتوانسته جایی در بازار باز کند. با وجود اینکه طراحان زیادی در کشورمان فعالیت دارند، اما کمتر در حوزه سرگرمی و اسباب‌بازی ورود می‌کنند، تولیدکنندگان باید نسبت به جذب طراحان اقبال داشته باشند. البته تولیدکنندگان بخش بازیهای رومیزی سعی در بومی‌سازی بازی‌ها دارند و در این زمینه دغدغه زیادی دارند، به همین دلیل طراحی در این بخش با رشد مواجه بوده است.
وی معتقد است؛ دولت باید در زمینه طراحی از تولیدکنندگان و طراحان حمایت کند؛ چرا که تقویت این حوزه باعث توسعه بازار داخلی و سپس بازار منطقه‌ای و جهانی خواهد شد. در حال حاضر چین بازار جهانی را در دست گرفته و تنوع زیاد اسباب‌بازی، کیفیت خوب و حجم تولید در دست این کشور است. در ایران فقط بازار داخلی را داریم که رسانه ملی می‌تواند در زمینه معرفی تولیدات داخلی کمک مؤثری باشد.
ضعف تولید اسباب‌بازی برای نوجوانان
مجتبی دانشور، مدیر نهمین دوره نمایشگاه ملی اسباب‌بازی نیز درباره ارزیابی نمایشگاه به خبرنگار ایکنا گفت: طی ۱۰ روز گذشته با لطفی که صدا و سیما داشت و تبلیغاتی که در شبکه‌های اجتماعی انجام شد، استقبال از نمایشگاه نسبتاً خوب بوده و مردم خرید مناسبی از نمایشگاه داشتند، همچنین از برنامه‌های جنبی مانند بخش ترویجی و عروسک‌های بومی بازدید کردند. هدف ما در این نمایشگاه معرفی اسباب‌بازی‌های ایرانی بوده و سعی کردیم بسته کاملی از بهترین تولیدات اسباب‌بازی را به مخاطبان ارائه بدهیم که تاکنون موفقیت‌آمیز بوده است و امیدوارم تا پایان نمایشگاه بتوانیم از ظرفیت‌های آن استفاده کنیم.
وی افزود: ما سعی کردیم از ظرفیت حداکثری تولیدکنندگان اسباب‌بازی استفاده کنیم، حتی با برخی برند‌ها مذاکره مستقیم داشتیم تا در نمایشگاه حضور یابند و سعی کردیم مشارکت بیشتری را در نمایشگاه داشته باشیم، اگر هم برندی حضور نداشته است، یا تمایلی نداشته یا مجوز شورای نظارت بر اسباب‌بازی را نداشته است، چرا که برای حضور در نمایشگاه دو ملاک مجوز از شورای نظارت و مورد تأیید بودن از سوی انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی مورد توجه بوده است.
دانشور در رابطه با نبود اسباب‌بازی برای نوجوانان در این نمایشگاه گفت: این مسئله فقط مربوط به اسباب‌بازی نیست و تولید برای نوجوانان سخت و کم بوده و فراگیر نیست، بنابراین در تولید کالاهای فرهنگی چه در زمینه کتاب، فیلم و ... برای نوجوانان ضعف داریم. اما خوشبختانه تنوع بازیهای رومیزی مورد علاقه نوجوانان فراوان و متنوع است و برندهایی، چون هوپا، سرزمین ذهن زیبا، بازیتا و فکرآذین و ... در این زمینه تولیدات مناسبی دارند.
وی درباره دلایل نبود اسباب‌بازی‌های کنترلی در نمایشگاه بیان کرد: این نوع اسباب‌بازی در نمایشگاه وجود ندارد و به دلیل نوع مکانیسم تولید این اسباب‌بازی‌ها، تولید آنها در ایران محدود است؛ چرا که تولید آنها در ایران مقرون به صرفه نبوده و واردات آن باصرفه‌تر است، به این دلیل که در کشور چین با تعداد و کیفیت بالایی تولید می‌شود و قیمت تمام شده آن نیز پایین‌تر است. اما با توجه به اینکه در اولین دوره نمایشگاه در سال ۱۳۹۴ نیز حضور داشتم و اکنون که نهمین دوره نمایشگاه است، به جرئت می‌توانم بگویم نمایشگاه رشد چشمگیری داشته است، در حالی که در سایر بخش‌های صنعت این اندازه رشد را شاهد نبودیم. در اولین دوره با تلاش بسیار توانستیم، ۱۰ تولیدکننده را کنار هم جمع کنیم و اغلب توزیع‌کننده‌های اسباب‌بازی حضور داشتند و در برخی موارد از استاندارد‌های خودمان هم پایین‌تر آمدیم و اسباب‌بازی‌های چینی مناسب را در نمایشگاه ارائه دادیم، اما اکنون در حوزه اسباب‌بازی‌ها به ویژه برای کودکان رشد مناسبی داشته‌ایم.
مدیر نمایشگاه اسباب‌بازی تصریح کرد: هنوز فاصله زیادی با صنعت اسباب‌بازی به معنای واقعی داریم، این میزان فاصله را می‌توان از میزان گردش مالی اسباب‌بازی در برخی کشور‌ها مورد توجه قرار داد. خوشبختانه روند رو به رشد است و یک شکاف عمیق را نمی‌توان با یکی دو سال پر کرد، این عرصه نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و حمایت دولت از تولیدکنندگان است تا اتفاقات خوبی را شاهد باشیم.
وی درباره تأثیر سند اسباب‌بازی در زمینه تثبیت این صنعت بیان کرد: در نقطه‌ای قرار داریم که برخی کشور‌های همسایه نظیر عراق، افغانستان، تاجیکستان و ... در زمینه اسباب‌بازی از ما عقب‌تر هستند؛ از این رو این آمادگی و ظرفیت وجود دارد که با حمایت از بخش تولید و رسیدن به نقطه مطلوب در بازار‌های فرهنگی به دلیل قرابت فرهنگی، زبانی و ... حضور جدی داشته و ارزآوری مناسبی را از این حوزه شاهد باشیم.
نکات قابل تأمل در نمایشگاه اسباب‌بازی
در پایان این گزارش چند نکته قابل تأمل است؛
نهمین دوره نمایشگاه اسباب‌بازی، همه صنعت اسباب‌بازی در کشورمان نیست، چرا که تولیدکننده‌های بسیاری هستند که بدون مجوز از شورای نظارت بر اسباب‌بازی اقدام به تولید اسباب‌بازی کرده‌‌اند که اتفاقاً کیفیت خوبی هم دارند و جای آنها در نمایشگاه خالی است. بانوان بسیاری هم هستند که ضرورتی برای دریافت مجوز نمی‌‌یابند و تولیدات خود را در فضای مجازی به فروش می‌رسانند و این تولیدات خانگی به ویژه در حوزه عروسک‌سازی به قدری حرفه‌ای است که حتی از خارج از کشور نیز اقدام به خرید این عروسک‌ها می‌کنند. بنابر این باید در این زمینه تدبیری اندیشید تا آنها هم در نمایشگاه حضور یابند.
بازیهای فکری و رومیزی را که در این دوره از نمایشگاه از تنوع و کیفیت مناسبی برخوردار هستند، می‌توان یکی از نقاط قوت نمایشگاه دانست که در جمع‌های خانوادگی، دوستانه و ... کاربرد دارد و می‌تواند نوجوانان، جوانان و حتی بزرگسالان را از وسایل الکترونیکی و فضای مجازی دور کند و اوقات خوشایندی را برای آنها رقم بزند، چیزی که این روزها دغدغه بسیار از خانواده‌ها شده است تا جایگزینی برای بازیهای دیجیتالی بیابند.
بسیاری از والدین به دنبال اسباب‌بازی‌های فکری برای کودکان خود هستند، اما از طرفی هم آشنایی کافی ندارند و هم نمی‌توانند از میان انبوه این تولیدات، به کالای مورد نظر خود دست یابند. از این رو معرفی، تبلیغات و انتشار کاتالوگ‌های مناسب می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد و آنها را از سردرگمی نجات دهد.
امیدواریم با تدبیر مدیران این صنعت رو به رشد باشد و شاهد رویدادهای قوی‌تری در حوزه تولیدات اسباب‌بازی باشیم.
گزارش از سمیه قربانی
انتهای پیام
