چالش‌هایی که خطاط لیبیایی در مسیر کتابت قرآن پشت سر گذاشت

به گزارش ایکنا به نقل از الجزیره، در دنیایی که هنر با ایمان آمیخته شده و تکنیک‌های خوشنویسی با آخرین فناوری‌های دیجیتال انجام می‌شود، «الشارف اقریره الزناتی» به عنوان یکی از برجسته‌ترین خوشنویسان قرآن کریم در لیبی و جهان اسلام خوش درخشیده است.

 

او هنر خوشنویسی عربی را در سنین کودکی آغاز کرد، زمانی که استادش به زیبایی خط او پی برد و این مسئله او را به مسیر هنری پر از خلاقیت و ابتکار سوق داد. الزناتی طی سالیان متمادی، زیر نظر و راهنمایی گروهی از خوشنویسان برجسته عرب، راه خود را به سوی تعالی طی کرد و به یکی از برجسته‌ترین خطاطان قرآن کریم تبدیل شد.

 

با وجود چالش‌های بسیاری که در زندگی شخصی و حرفه‌ای بر سر راه او بود، الزناتی از تلاش برای تحقق رؤیای بزرگ خود یعنی کتابت قرآن کریم دست برنداشت و با تلاش و اصرار بسیار توانست رؤیای خود را به واقعیت تبدیل کند و یکی از خوشنویسان نام‌آشنای جهان عرب در کتابت قرآن کریم شود.

 

تارنمای الجزیره نت با این خطاط لیبیایی در خصوص زندگی او و چالش‌هایی که با آن مواجه بوده و نقش وی در حفظ و انتقال این میراث هنری به نسل‌های آینده گفت‌وگویی انجام داده است.

 

الزناتی درباره شروع فعالیت خود گفت: خوشنویسی عربی را در سال‌های اولیه دوره ابتدایی آغاز کردم. معلمم «علی بن علی» که پسرعموی پدرم بود متوجه خوش‌خطی من شد و گفت: «تو خطاط هستی. خط تو بسیار زیباست.» من اولین بار بود که این اصطلاح را می‌شنیدم. علاوه بر اینکه هنر جزئی از میراث خانوادگی ما بود و در این راه استاد ابراهیم الزناتی نقش مهمی در آموزش و راهنمایی من داشت.

 

وی درباره افرادی که در مسیر خوشنویسی او تأثیر داشتند اظهار کرد: فردی که در زمینه هنر خوشنویسی مسیر زندگی مرا تغییر داد استاد «محفوظ البوعیشی» بود که تأثیری عمیق در رشد هنری من داشت. علاوه بر آن، من ارتباط مستحکمی با ابوبکر ساسی، خطاط مصحف جماهیری داشتم (مصحفی در لیبی به روایت قالون از نافع است که در ماه مارس 1982 به چاپ رسیده است). او در آن زمان به من گفت: در آینده انشالله خطاط قرآن خواهی شد. این سخنان در قلب من جای گرفت و به شدت در من تأثیر گذاشت.

 

الزناتی افزود: من همچنین فرصت ارزشمندی برای ارتباط و کار با استاد «صدیق الزغدانی» خطاط مصحف اوقاف لیبی پیدا کردم و با او به کشورهای مالی و اوگاندا سفر کردم. ما در آن کشورها هنر خوشنویسی و کتابت را تدریس می‌کردیم. این تجربه‌ها روی هم جمع شد تا اینکه بخش بزرگی از مسیر هنری مرا تشکیل داد.

 

 

این خطاط لیبیایی در خصوص جریان کتابت قرآن توضیح داد: جمله شیخ ابوبکر ساسی که به من گفته بود تو خطاط قرآن خواهی شد، در من بسیار تأثیر گذاشته و در قلبم رسوخ کرده بود. زمان مناسب آن که فرا رسید به لطف خدا شروع به اجرای این رؤیا کردم تا آن را به واقعیت تبدیل کنم.

 

الزناتی ادامه داد: در آن زمان کشور لیبی در شرایط دشواری به سر می‌برد. من هم به دنبال کسی بودم که برای پروژه کتابت قرآن سرمایه‌گذاری کند. تا اینکه به لطف خداوند شخصی برای من فرستاده شد که استعداد خود را برای این کار بزرگ نشان داد. از اینجا بود که ما کار این پروژه را آغاز کردیم.

 

جست‌وجو در زمینه پیدا کردن سرمایه‌گذار چندین سال طول کشید تا اینکه با اندیشه فراوان تصمیم گرفتم از اداره اوقاف به دلیل اینکه سازمان دست‌اندرکار این پروژه است کمک بگیرم. شیخ التوهامی الزویتنی، مدیر اداره امور قرآن کریم و سنت نبوی از این پروژه استقبال کرد. تمایل خود به کتابت قرآن کریم به روایت قالون از نافع را به او منتقل کرده و توضیح دادم که نیازمند پر کردن جای خالی موجود در این زمینه هستم. شیخ التوهامی از ایده من استقبال و راهنمایی کرد که یک درخواست رسمی بنویسم تا پروژه مسیر اداری و قانونی خود را طی کند. من در 19 مارس 2017 درخواست خود را ارائه دادم و با درخواستم موافقت شد. پس از آن کمیته پیگیری و نظارت بر پروژه تشکیل و مجوزهای لازم برای انتشار و توزیع آن اخذ شد و این، نقطه آغازین این پروژه از جهت قانونی و اداری بود.

 

 

الزناتی درباره ابزارها و تکنیک‌هایی که در این کار استفاده کرده است بیان کرد:‌ ابزار کتابت بسیار متنوع است. من پس از تجربیات و مشاوره‌های بسیار، خودنویس را برای انجام این کار انتخاب کردم. زیرا انتخاب قلم با تناسب طول سطر و دقت کار ارتباط دارد. همچنین لازم بود میز مناسبی برای انجام کار فراهم شود. توجه به نوع کاغذ که حجم زیاد یا کم داشته باشد و همچنین مشخص کردن چیزهایی که مخصوص چاپ یا نوشتن با دست باشد نیز از مسائل مهم به شمار می‌رفت. همه این جزئیات دقیق، عوامل اصلی بود که به من در انجام این کار کمک کرد.

 

وی ادامه داد: فرزندم، محمد نقش محوری در این پروژه داشت و تخصص فنی او در مدیریت رسمی پروژه مؤثر بود و باعث صرفه‌جویی زیادی در وقت و تلاش من شد. علاوه بر این، با ورود پروژه به مرحله دیجیتال، پسرم نقش اساسی را در پیگیری طرح کتابت قرآن کریم داشت و مراحل چاپ آن را تسهیل کرد. فناوری در واقع یک عامل کلیدی بود و نقش مهمی در دستیابی به این دستاورد داشت.

 

الزناتی در خصوص چالش‌هایی که در حین کتابت قرآن با آن مواجه بوده است توضیح داد: این کار نخستین تجربه من در کتابت قرآن بود و طبیعتاً آسان نبود. این کار دقت بالایی می‌طلبید و احتمال خطا وجود نداشت. لازم بود که افکارم را متمرکز و خود را به خوبی برای انجام کار آماده کنم.

 

وی افزود: مرحوم شیخ عبداللطیف الشویرف به نظرات قوی در زمینه اعراب‌گذاری حروف مشهور بود. لذا تصمیم گرفتم با او ملاقات کنم و به توصیه‌ها و راهنمایی‌های او گوش فرا دهم. در جلسه‌ای که با هم داشتیم، او جزئیات این کار و اهمیت آن را برایم توضیح داد و من حجم مسئولیتی را که به گردنم نهاده شده بود درک کردم.

 

این خطاط لیبیایی با بیان اینکه این پروژه تنها یک کار خوشنویسی نبود بلکه نیاز به آمادگی علمی و فنی بالایی داشت، اظهار کرد: از خودم پرسیدم که آیا می‌توانم بین زیبایی خط و دقت بالای اعراب‌گذاری در 604 صفحه ارتباط برقرار کنم؟ و پس از تحقیقات گسترده آمادگی بسیاری برای رویارویی با کمیته علمی و کار منسجم با آنها پیدا کردم.

 

وی در ادامه درباره سایر چالش‌های این کار گفت: یکی از مهمترین چالش‌هایی که با آن مواجه شدم و تأثیر مهمی در مسیر حرفه‌ای من گذاشت، بیماری سرطان پدرم بود که 3 سال را در بیمارستان‌های ترکیه گذراندیم. در همان زمان من مشغول کتابت قرآن بودم و با وجود فشارهای شدید روحی، به لطف خدا توانستم به وظیفه خود در قبال مرحوم پدرم و این پروژه عمل کنم.

 

الزناتی به چالش‌های دیگر نیز اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از چالش‌ها پاندمی کرونا بود که همسرم را مبتلا کرد و من باید علاوه بر کتابت قرآن، به مسائل خانواده و فرزندانم نیز رسیدگی می‌کردم.

 

 

 وی با بیان اینکه همه این چالش‌ها بسیار سخت و طاقت‌فرسا بود، ادامه داد: اما چالش بزرگتر، شغلم در اداره گمرک بود که با وجود توافق قبلی با اداره گمرک درباره اینکه من خود را وقف کتابت قرآن خواهم کرد، اما آنها مرا به دلیل غیبت از کار اخراج کردند. این تصمیم زمانی گرفته شد که جهان با بیماری کرونا دست و پنجه نرم می‌کرد و همه ادارات و حتی مدارس تعطیل شده بودند. علاوه بر آن، طرابلس بیش از یک سال بود که درگیر جنگ بود و کار بسیاری از ادارات دولتی تعطیل شده بود. در این شرایط احساس کردم که به من ظلم شده است و اداره‌ای که در آن کار می‌کردم باید در کنارم می‌ایستاد و در انجام این دستاورد بزرگ از من حمایت می‌کرد اما عکس این اتفاق رخ داد.

 

وی درباره تأثیر این کار بر جامعه بیان کرد: طبیعتاً هر انسان نقش‌هایی در زندگی خود دارد که مؤثر است و مهم، شناخت نقش مناسب است. در مورد من هم، هدفم روشن بود یعنی پیشرفت کتابت قرآن. در جامعه لیبی مکتب‌خانه‌ها بخش بزرگی از زندگی فرزندان را در طول تعطیلات در بر می‌گیرند و نیاز به مصحف در دارالتحفیظ‌ها افزایش می‌یابد. از این رو، با برآورده کردن این نیاز، نقش مهمی در تأثیرگذاری بر جامعه داشتم.