دسترسی عادلانه شهروندان به خدمات عمومی؛ مؤلفه شهر اسلامی

امروزه شهر‌های توسعه‌یافته‌ای در جهان اسلام خودنمایی می‌کنند که امکان ادعای‌ام‌القرایی جهان اسلام را دارند. یکی از مؤلفه‌های‌ام‌القرایی شهرها، رعایت سبک زندگی اسلامی است. اسلام احکام متعددی در حوزه شهروندی و رعایت حقوق شهروندان دارد که رعایت هر کدام از آنها می‌تواند امکان توسعه شهر‌ها در رسیدن به اهداف متعالی یک جامعه متمدن شهری را فراهم کند.

با توجه به رشد سریع شهرنشینی در کشور که از دهه‌های گذشته آغاز شده است، باید به این موضوع اندیشید که آیا این توسعه با موازین تاریخی و اسلامی این سرزمین هماهنگی دارد یا بر مبنای سبک‌های غیر بومی رشد می‌کنند. تاریخ این مرز و بوم گواه محکمی در مورد سبک باشکوه ایرانی ـ اسلامی در ایجاد تمدن شهری است، اما متأسفانه طی دهه‌های اخیر، شاهد بزرگتر شدن بیش از پیش شهر‌های صنعتی بدون احتساب مبانی و معماری سنتی و بومی، که الهام‌گرفته از سبک ایرانی ـ اسلامی است، هستیم.

سرعت توسعه ناهمگون شهر‌های کشور به ویژه کلان‌شهر‌هایی مانند تهران، که نزدیک به یک‌پنجم جمعیت کشور را در خود جای داده، باعث غفلت از حفظ سنت‌ها و موجب فراموشی سبک‌های تأثیرگذار ایرانی ـ اسلامی در طراحی و معماری ساختار شهر‌ها شده است.

علیرضا زاکانی، شهردار تهران در گفت‌وگو با ایکنا، در رابطه با مؤلفه‌های شهر اسلامی و نسبت تهران امروز با این مؤلفه‌ها اظهار کرد: از مؤلفه‌های شهر اسلامی این است که مردم آرامش، آسایش و رفاه خوبی داشته باشند. در چنین شهری باید دسترسی به خدمات به صورت عادلانه برای همگان فراهم بوده و هویت‌های دینی و ملی در آن به خوبی برای هگان متجلی باشد.

زاکانی ادامه داد: چنین شهری باید از شرایط مناسب آب و هوایی و زیست‌محیطی همراه با وجود زمینه برای رشد معنوی و مادی برخوردار باشد. تمام این مؤلفه‌ها در کنار یکدیگر موجبات ایجاد یک شهر با هویت اسلامی که هویت آن نیز تعمیم یافته یک هویت محله‌محور است را فراهم خواهد کرد. 

شهردار تهران بیان کرد: تمامی این مؤلفه‌ها امروز از سوی مدیریت شهری در تهران پیگیری می‌شود. امروز الگوی بسیار خوبی در مورد شهرک‌های محله‌محور به دست آمده است که باید به خوبی پیگیری شود. همچنین، الگوی ویژه‌ای نیز برای بازطراحی و ساخت در تهران مدنظر است که اگر  به درستی و با دقت کافی اجرا شود، زمینه دستیابی به شهر اسلامی فراهم می‌کند.