تحقق بلاغ مبین از مسیر تبلیغ نوین در عرصه بین‌الملل
مقام معظم رهبری برای بلاغ مبین هدفی عالی ترسیم کرده‌اند که از آن به عنوان «تمدن نوین اسلامی» یاد کرده‌اند.
سیدمصطفی حسینی نیشابوری، رئیس مرکز بین‌المللی قرآن و تبلیغ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در یادداشتی که با عنوان «تحقق بلاغ مبین از مسیر تبلیغ نوین در عرصه بین‌الملل» در اختیار ایکنا گذاشت می‌نویسد: اخیراً به مناسبت همایش یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم، مقام معظم رهبری پیام مهم و مفصلی را خطاب به این رویداد نگاشتند.
یکی از کلیدواژه‌های بسیار مهم این پیام «بلاغ مبین» بود. همانطور که می‌دانید بلاغ مبین اصطلاحی قرآنی است که در سور و آیات متعددی آمده است. همانند آیه 54 سوره مبارکه نور که می‌فرماید: «و ما علی‌الرسول الاالبلاغ المبین».
بلاغ مبین، یعنی رساندن پیام‌های معنوی و الهی بدون هیچ پیچیدگی و اغلاق، به‌گونه‌ای روشن و واضح با استفاده از ابزاری همانند تمثیل، تشبیه و ...
بیشتر بخوانید:
در تشریح (بلاغ مبین) به نظر می‌رسد بر دو نکته باید تمرکز جدی‌تری کرد:
1- اینکه پیام‌های الهی باید به سمع و نظر مخاطب آن (انسان) برسد.
2- در هنگامی که پیام الهی به مخاطب می‌رسد، باید هم خود پیام روشن و واضحی باشد و هم باعث شود که مطالب غامض و مبهم دیگر نیز روشن شود. (روشن و روشن‌کننده) یعنی همانند چراغ که هم خود روشن است و هم تاریکی و ظلمت اطراف خود را می‌زداید.
بنابراین اگر پیام الهی در میانه راه بماند و به مخاطب نرسد و یا ناقص برسد، بلاغ شکل نگرفته است و اگر پیام رسیده به مخاطب گنگ، مبهم و مشتبه باشد و یا حتی بر شبهات بیافزاید غیرمبین است.
گرچه قرآن کریم با عبارات دیگری نیز از این موضوع مهم یاد کرده است و ابزار مهمی را همانند حکمت و موعظه حسنه، داشتن دانش کافی عقلانیت، دلسوزی و ... را از جمله اسباب تحقق آن دانسته است اما بایستی به این امر معترف بود که هم در ناحیه جایگاه تبلیغ و هم شیوه‌های اثرگذار و کارآمد، فاصله زیادی بین شرایط موجود و مطلوب وجود دارد. از جمله در عرصه بین‌الملل، که اگر بخواهیم بلاغ مبین (یعنی رساندن پیام الهی را) به امانت، صداقت و روشنی به گوش و عقل جان همه انسان‌های معنویت‌خواه برسانیم، نیازمند تمهید و طراحی سازوکارهای متناسب و کارآمدی هستیم که در بیان مقام معظم رهبری هم در این پیام و هم در دیگر بیانات ایشان به‌خوبی تبیین شده است که عبارتند از:
1- قدم اول: ایجاد یک سازوکار منضبط، علمی، متصل به روز، مبتنی بر اصول مجّرب با بهره‌گیری از همه امکانات و ابزار نوین مثل هوش مصنوعی، رسانه و...
در حال حاضر قرارگاه تبلیغ بین‌الملل در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با عضویت فعال نهادهای مرتبط همانند حوزه علمیه، جامعة المصطفی(ص) العالمیه، مجمع جهانی اهل بیت(ع)، مجمع تقریب، وزارت امور خارجه و نهادهای مردم‌نهاد مرتبط با این امر، دو سالی است که به صورت جدّی و هم‌افزا کار خود را در سه بخش مهم شروع کرده که عبارتند از:
- مبلغین بومی مستقر
- مبلغین غیرایرانی اعزامی
- مبلغین ایرانی اعزامی
بر اساس تقسیم تبلیغ به تبلیغ عمومی و تبلیغ تخصصی و یا نخبگانی به تنظیم و ارتقاء امور اهتمام دارند.
بر اساس یک تقسیم می‌توان این نهاد را این‌گونه تقسیم کرد:
الف: نهادهای تربیت مبلغ که مقام معظم رهبری از آنها به عنوان کانون‌های تربیت مبلغ یاد کرده‌اند.
ب: نهادهای تولیدکننده محتوای تبلیغی، اعم از محتوای مکتوب یا محتوای هنری همانند پادکست، موشن‌گرافی، کتاب صوتی و ...
ج: نهادهای تسهیل‌گر که این نهادها به دلیل حضور در میدان می‌توانند فرآیند بلاغ مبین را در عرصه بین‌الملل مدیریت کنند.
زنجیره و فرآیند تبلیغ بین‌الملل نیازمند روحیه تعاون، هم‌افزایی، همسویی، دانش و تجربه بین‌الملل است که بحمدالله در حال حاضر این مؤلفه‌ها در قرارگاه تبلیغ بین‌الملل موجود و در حال ارتقاء است.
مقام معظم رهبری برای بلاغ مبین، هدفی عالی ترسیم کرده‌اند که از آن به عنوان(تمدن نوین اسلامی) یاد کرده‌اند.
2- قدم دوم برای تحقق بلاغ مبین در عرصه بین‌الملل رصد و نیازسنجی است. تازمانی که اطلاعات و شناخت ما از کم و کیف میدانی تبلیغ بین‌الملل ناقص باشد، طراحی و برنامه‌ریزی‌ها نیز ناکارآمد و کم‌ثمر خواهد بود. بر این اساس اقدامات ذیل ضروری و دارای رجحان است:
1/2- شناخت و آگاهی نسبت به فضای فکری و فرهنگ جامعه جهانی و بین‌الملل و بوم زیست‌های مختلف
2/2- آشنایی با یافته‌های امروز جهان در رابطه با نظامات اجتماعی
3/2- آشنایی با یافته‌های امروز بشر در عرصه‌های علوم انسانی و دانش‌های مرتبط با زندگی انسان
4/2- آگاهی از افکار عمومی و ذائقه مخاطب در بوم‌زیست‌های مختلف تبلیغی در سراسر جهان.
5/2- اطلاع دقیق از شرایط، وضعیت، اقتضائات و ملاحظات هر بستر تبلیغی در فضای مجازی و یا هر منطقه جغرافیایی خاص در جهان.
6/2- شناخت مهمترین القائات و شایع‌ترین آفات فکری و اخلاقی و شبهات تولید شده در هر منطقه از جهان.
3- تحلیل داده‌ها و یافته‌های میدانی در شوراهای اندیشه‌ورزی تخصصی ذیل قرارگاه در راستای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری و تدوین سیاست‌ها جهت آموزش، پرورش، پژوهش، تولید، تأمین نیرو و محتوای مناسب تبلیغ بین‌الملل هم در بخش کمی و هم کیفی و نیز ملاحظه حساسیت‌ها و مصلحت‌های بوم‌زیست‌های تبلیغی مختلف.
براین اساس نهادهای تربیت مبلغ تعداد پذیرش‌شدگان و نحوه آموزش و پرورش مبلغین را با خروجی کارشناسی تحلیل شده در فرآیند رصد و شناخت تنظیم می‌کنند و همچنین تولید محصولات هنری و ترویجی نیز مبتنی بر همین کارشناسی شکل می‌پذیرد.
4- توانمندسازی مبلغین با برگزاری دوره‌های کاربردی، کارگاهی، محدود، جهت انتقال مهارت‌های گوناگون با تکیه بر خروجی‌های دقیق، محاسبه شده کارشناسی.
می‌توان گفت، توصیه‌های مهم مقام معظم رهبری در رابطه با چگونگی تربیت مبلغ در بخش‌های گوناگون عبارتند از:
الف: آموزش
1- توانمندسازی مهارتی مثل توانایی اقناع مخاطب، انتقال هوشمندانه و روشن پیام‌های معنوی
2- تسلط بر شیوه‌های مختلف گفت‌وگو
3- طراحی و اجرای دوره آموزشی بر اساس وظایف و کارکردهای تبلیغی با مدیریت زمان و پرهیز از غلبه متن‌خوانی بر انتقال دانش و قدرت اندیشه و ابتکار
ب: پژوهش:
1- ایجاد یک بانک کامل از فهرست سؤالات، شبهات، القائات
2- تهیه بانک پاسخ متناسب با زمان و به‌روز و پاسخگو
3- ایجاد بانک محتوایی دیجیتال، جامع چندزبانه و در دسترس
ج: پرورش و تربیت:
پرورش مبلغین مهذب و جهادگر فرهنگی
د: مهارت‌های ضروری عرصه بین‌الملل
1- زبان
2- آشنایی مناسب از فرهنگ، تاریخ و ملاحظات بوم زیست تبلیغی
3- دارا بودن سواد رسانه
4- دارا بودن نگاه جامع و افق دید وسیع و جهانی
مسلم است که اگر افرادی ولو فاضل و زبان‌دان باشند اما قشری‌نگر و دارای تنگ‌نظری‌هایی که برای کار بین‌الملل مخل و مضر است باشند، عملاً بلاغ مبین محقق نخواهد شد. بنابراین دنیادیدگی، پختگی، دوراندیشی و جهان‌اندیشی خاص این عرصه و از جمله شاخص‌های ضروری تبلیغ بین‌الملل است.
مؤلفه‌های مهم مورد اشاره مقام معظم رهبری:
1- شناخت پدیده‌های نوپدید و اندیشه در آنها
2- نگاه به انسان و جایگاه انسانی
3- آشنایی مناسب با یافته‌های امروز بشر در حوزه علوم انسانی و زندگی
4- توجه به مسئله روابط بین‌الملل
5- مفهوم عدالت و مسئله نظام سلطه
6- حرکت با زمان و بلکه جلوتر از زمان (به‌روز بودن و آینده‌نگری)
7- ارائه اقناعی و منطقی مطالب تبلیغی
8- لزوم داشتن موضع ایجابی و تهاجمی به این معنی که نباید یک مبلغ هوشیار، فاضل و آینده‌نگر در عرصه بین‌الملل دائماً منتظر شبهه باشد و در موضع انفعال قرار گیرد بلکه می‌تواند مدعی و مهاجم باشد و با چالش‌آفرینی مقتدرانه بتواند از ظرفیت‌های فکری و محتوایی غنی اسلامی، قرآنی و فلسفی موجود برای به چالش کشیدن طرف مقابل و دستگاه تبلیغاتی تمدن مادی و نظام سلطه استفاده کند.
9- ضرورت حضور به موقع در عرصه‌های مجازی و حقیقی و اطلاع به‌روز از تحولات و آمادگی همیشگی برای پاسخ و تحقق بلاغ نوین در عرصه بین‌الملل
اقدام ضروری مورد نیاز در تبلیغ بین‌الملل:
حرکت تحولی و جهادی برای ایجاد بستر تبلیغ نوین
در این راستا باید از همه تشکل‌ها و ظرفیت‌های علمی و پژوهشی و نیز تولید محتوا به شکلی ساختارمند و منسجم بهره برد به‌گونه‌ای که یک چرخه کامل از مرحله رصد نیازها تا تولید و تربیت و نیز جانمایی و قرار گرفتن هر نیروی ماهر و فاضلی در جایگاه درست و متناسب، شکل بگیرد. بدین منظور می‌توان چند اقدام مفید و اثرگذار را اجرائی کرد:
الف: تبلیغ نخبگانی: حضور مبلغان زبان‌دان فاضل مجرب در میدانگاه‌های جهانی علمی و ارائه مقاله، نظر و نظریه، نقد و بحث علمی و پرسش و پاسخ‌های دانشگاهی.
ب: تبلیغ در فضای مجازی با بهره‌گیری از ابزار هنر و تکنولوژی.
با توجه به گستره، آسانی و اثربخشی آن.
ج: تبلیغ قرآنی با توجه به غنای محتوایی، اعجاز و مورد پذیرش بودن در دنیا و اسلام.
انتهای پیام
