عملیات «وعده صادق ۳» نگاه صفر را از ایران دور کرد

کیومرث یزدان‌پناه، استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایکنا، در تحلیل «عملیات وعده صادق 3» گفت: عملیات وعده صادق ۳ به دلایل ماهیت متفاوت آن از جمله برق‌آسا بودن به لحاظ زمانی و استفاده از نسل جدید کلاهک‌های پیشرفته با قدرت تخریبی بالا و همچنین عبور موفق از لایه‌های دفاعی مستقر در سرزمین‌های اشغالی موفقیت‌آمیز و مؤثر و راهبردی بوده و توانسته نگاه صفر را از ایران دور کرده و میز مذاکرات پیش رو را به طور مستقیم تحت تأثیر خود قرار دهد.

وی با اشاره به ضرورت پیشبرد مذاکرات در شرایط حساس کنونی اظهار کرد: در شرایط کنونی ابتدا به هیچ‌وجه باب مذاکره را نباید بست چون یکی از الزامات کاهش منازعات و رفع تخاصمات دشمن روی آوردن به مذاکرات مؤثر، راهبردی، جسورانه و شجاعانه است. رژیم صهیونیستی یک جنگ ناخواسته‌ را در ابعاد وسیع و گسترده به کشورمان تحمیل کرده و لذا همزمان با دفاع مشروع باید فرآیند مذاکرات را در هر شرایطی با قدرت هرچه تمام پیش برد. نفی مذاکره قطعاً به ضرر ما تمام خواهد شد و حتی ممکن است در عرصه‌های بین‌الملل به ترک‌کننده میز مذاکرات متهم شویم. پس نوع و شیوه مذاکرات و هماهنگی آن با مسائل میدانی خیلی اثرگذار است.

این استاد دانشگاه افزود: نشست ژنو و حضور ایران در این نشست یک حضور الزامی است و ضرورت دارد وزیر امور خارجه کشورمان مبتنی بر الزامات حال حاضر و در جهت رفع بحران‌ها باب مذاکرات را با نمایندگان اروپا و احیاناً آمریکا باز نگاه دارند. فراموش نکنیم در دوران جنگ تحمیلی همین فضا را داشتیم و دشمنان متحدالشکلی که اکنون به نوعی دیگر مقابل ما ایستاده‌اند و تیم مذاکره‌کننده ایران به ریاست آقای ولایتی یک لحظه توقف نداشت و در نهایت این مذاکرات به صدور قطعنامه 598 منجر شد.

این کارشناس مسائل منطقه بیان کرد: اکنون همان شرایط اما به شکل پیچیده‌تر و خاص‌تر حاکم است و لذا باید از طریق مذاکره به یک راه‌حل هوشمندانه‌ دست یافت تا این جنگ حالت فرسایشی به خود نگیرد؛ طبیعتاً اگر جنگ وارد فاز فرسایشی شود تبعات گسترده‌‎ای برای منطقه و ایران خواهد داشت.

یزدان‌پناه با بیان اینکه خروجی مذاکرات ژنو بسیار مهم و حائز اهمیت است، گفت: ورود مستقیم یا عدم ورود آمریکا به نتایج این مذاکرات بستگی دارد البته اکنون آمریکا در این جنگ مشارکت دارد ولی به طور غیرمستقیم. بنابراین باید مذاکرات هوشمندانه را در دستورکار قرار دارد و با مذاکره اجازه نداد آمریکا مستقیم وارد جنگ شود.

وی گفت: اینکه گفته می‌شود باید دشمن را تنبیه کرد؛ تماماً به شرایط و ارزیابی‌ها از جنگ ارتباط دارد. به عنوان مثال اشد مجازات دشمن یک نوع تاکتیک جنگی است ولی اینکه جنگ ادامه پیدا کند امکان دارد به تشکیل ائتلاف بین‌المللی علیه ایران منجر شود و همین موضوع هم پیامدهای خاص و خطرناکی را برای کشور به دنبال دارد. بنابراین در شرایط کنونی باید از رأس نظام تصمیم‌گیری کشور تبعیت کرد و به گونه‌ای عمل شود که شرایط پیچیده‌تر از این نشود. متأسفانه باید گفت این جنگ ممکن است مقدمه‌ساز اتفاقات ناگوار بعدی باشد که در رأس آن تقسیم ایران میان منظومه‌های جهانی قدرت مطرح است که در کمال تأسف قدرت‌های جهانی این سناریو را در سر دارند و به دنبال بهانه‌جویی هستند.

استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران بیان کرد: در شرایط کنونی مراجعه به تدبیر و عقلانیت منطقه‌ای برای مهار این بحران بسیار مؤثرتر از سایر گزینه‌ها و مؤلفه‌هایی است که ممکن است اتکا به آنها شرایط را از وضعیت کنونی بدتر کند. به این جنگ پیچیده و پیامدهای جنگ پرخطر تک‌بعدی نمی‌توان نگاه کرد و ابعاد مختلفی باید مورد ارزیابی قرار بگیرد. عقبه این جنگ سهمگین است و آثار و پیامدهای آن طولانی است و نباید دامنه درگیری را فرسایشی کرد. کشورهای زورگوی غربی دنبال بهانه برای تضعیف ایران هستند.

یزدان‌پنیان با بیان اینکه در زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران آقای ولایتی، وزیر امورخارجه وقت کشورمان برای مذاکره شب و روز نمی‌شناخت، یادآور شد: اکنون باید همین‌گونه باشد، با صلابت، مقتدرانه و بدون ترس و در بالاترین سطح ممکن مذاکره کنیم. بهتر است برای جلوگیری از تشتت دیدگاه‌ها و مواضع متناقض، دولت یک سخنگوی جنگ و مذاکره با نظر رهبری تعیین کند تا مواضع رسمی کشور شفاف باشد.

وی در پایان تأکید کرد: ممانعت از استمرار جنگ و تداوم بحران و خسارت‌های ناشی از جنگ از الزامات دیپلماسی است و گفت‌وگوهای فشرده برای خاتمه وضعیت جنگی به هیچ‌وجه به معنای ضعف نیست بلکه موفقیت راهبردی در رایزنی‌های سیاسی، خود پیروزی بزرگ است؛ چراکه جلوی ویرانی زیرساخت‌ها و خسارت‌ها را می‌گیرد و از همه مهمتر توطئه‌های پی در پی در خصوص تضعیف قلمروی سرزمینی و از همه مهمتر مباحث خطرناکی مثل تجزیه احتمالی یا احتمال تقسیم ایران میان منظومه‌ قدرت‌های جهانی را خواهد گرفت.