فاطمه توفیقی:
قرآن نقش یکسانی برای زنان و مردان در امر به معروف قائل است
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب،گفت: برخلاف تصور برخی که زنان، سوژه امر به معروف و نهی از منکر هستند قرآن کریم نقش یکسانی برای هر دو گروه در تحقق این فریضه مهم قائل است.
به گزارش ایکنا، فاطمه توفیقی، استاد دانشگاه ادیان و مذاهب، شامگاه 12 تیرماه در نشست علمی «زنان و امر به معروف و نهی از منکر» که از سوی خانه قرآن و عترت سیده نفیسه(س) برگزار شد با بیان اینکه امر به معروف و نهی از منکر منحصر به زنان نیست، گفت: هدف از قیام امام حسین(ع) اصلاح امت جدشان، پیامبر(ص) و امر به معروف و نهی از منکر بود و در قرآن کریم هم آیات فراوانی در این مورد وجود دارد؛.وی افزود: شهید مطهری در تعابیری فرمودند که امر به معروفی که الان داریم دنبال دکمه کت و بند کفش مردم است؛ این نشان می‌دهد ما معروف و منکر را نمی‌شناسیم و گاهی منکر را به جای معروف و معروف را به جای منکر در نظر می‌گیریم. چه منکرهایی که به نام امر به معروف و نهی از منکر به معروف تبدیل شد و آگاهی و جامعه‌شناسی لازم دارد تا انسان بفهمد چه چیزی امر به معروف و چه چیزی نهی از منکر است لذا ائمه فرمودند جاهل بهتر است امر به معروف نکند.
توفیقی افزود: در آیه 104 سوره آل‌عمران «وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» فرموده است گروهی باید بین شما باشند که امر به معروف و نهی از منکر کنند؛ در آیه 110 همین سوره باز فرموده است که شما بهترین امت هستید زیرا امر به معروف و نهی از منکر می‌کنید (كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ۗ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ ۚ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ)؛ در آیه 71 سوره مبارکه توبه با قید «والمؤمنین و المؤمنات ...؛ وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ» بر ضرورت امر به معروف و نهی از منکر از سوی زنان و مردان تاکید فرموده است. بنابراین طبق قرآن، زنان نقش مهمی در این زمینه دارند.
توفیقی با بیان اینکه فردگرایی به تدریج در جوامع مختلف ایجاد شده است، گفت: جایگاه دولت‌‌های مدرن هم سبب شده است که چه نهادهایی و چه کسانی باید امر به معروف و نهی از منکر کنند؛ سؤال مهمی که مطرح است این است که منکر و معروف دقیقا چیست؟ و آیا لزوما منکر حرام و معروف، واجب است؛ برخی می‌گویند آنچه عرفا درست است معروف و چیزی که در عرف، بد است منکر است.
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه براساس قرآن، اینطور نیست که زنان کسانی باشند که مردان باید آنان را امر به معروف و نهی از منکر کنند، افزود: بلکه زنان را هم مانند مردان در این مقوله دخالت می‌دهد و وظیفه آنان می‌داند؛ گاهی شاهدیم که مثلا خانمی حجاب مناسب ندارد ولی کسی که می‌خواهد امر به معروف و نهی از منکر کند عاملیتی برای این زن قائل نمی‌شود لذا سراغ مادر و پدر و یا برادر و خواهر او می‌رود که شما او را نصیحت کنید؛ قرآن کریم خود زنان را دخالت می‌دهد و می‌فرماید: وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ.
امر به معروف و نهی از منکر؛ ارزشمندترین مفاهیم قرآنی
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب اضافه کرد: متاسفانه این مفهوم ارزشمند قرآنی که قرار است از ما بهترین امت را بسازد خیلی از اوقات به تعبیر شهید مطهری گاهی در حد دکمه پیراهن و بند کفش تقلیل پیدا می‌کند؛ در همین زمینه هم باز شرع، تعیین‌کننده نیست و سلیقه آمر به معروف مطرح است زیرا حتی در نگاه شرع هم عدم مفسده شرط است ولی در برخی موارد حرمت زنان حفظ نمی‌شود.
وی با بیان اینکه گاهی تلقی نادرستی از رشد معنوی افراد در این مسئله لحاظ می‌شود، اضافه کرد: آیه‌ای که به آن اشاره شد در صدد پیوند بین افراد با تعبیر ولایت است نه جدایی بین افراد؛ یعنی چون افراد جامعه همدیگر را دوست دارند و برخی، ولی برخی دیگر هستند و سرنوشت او را دوست دارند به او تذکر می‌دهند نه اینکه فرد نگاه بالا به پایین نسبت به برخی از افراد دیگر داشته باشد.
توفیقی با بیان اینکه ما وقتی در قالب ماجرای عاشورا از امر به معروف و نهی از منکر سخن می‌گوییم باید نوعی بازتعریف در مقوله امر به معروف داشته باشیم، تصریح کرد: نباید نگاه جنسیتی به این مسئله داشته باشیم و در مورد این که ملاک منکر عرف است یا شرع یا مخلوطی از هر دو و اینکه نهادها متولی هستند یا افراد و آیا زنان، سوژه اخلاقی هستند یا خیر باید بیشتر گفت و گو کنیم.
وی در خاتمه تاکید کرد: در آیات مورد بحث، امر به معروف و نهی از منکر واجد زاویه نگاه افقی است و نه عمودی از بالا به پایین ولی گاهی ما این مفهوم را برعکس تلقی کرده‌ایم لذا کارکرد مناسبی برای امر به معروف و نهی از منکر شاهد نیستیم.
انتهای پیام مطالب مرتبط
