جایگاه امام حسین(ع) و شهدای کربلا با استناد به آیات قرآن

به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم احیای قرآنی شب عاشورا شامگاه شنبه ۱۴ تیرماه در مسجد مقدس جمکران با حضور جمعی از فعالان قرآنی استان قم و عموم علاقه‌مندان برگزار شد.

در ابتدای این مراسم که تا زمان اذان صبح یکشنبه ۱۵ تیرماه ادامه داشت، وحید نظریان، قاری بین‌المللی کشورمان آیاتی از قرآن کریم را تلاوت کرد و در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی ماندگاری، استاد حوزه علمیه قم به بیان سخنانی پرداخت.

عاشورا، تلخ‌ترین شب تاریخ

وی گفت: شب عاشورا به عنوان یکی از تلخ‌ترین و مصیبت‌بارترین شب‌های تاریخ بشریت، نه تنها لحظه‌ای از شهادت یک انسان کامل بلکه نقطه عطفی در مسیر تعیین سرنوشت انسان‌هاست، شبی که خدا به وسیله قرآن ناطق، حضرت امام حسین(ع)، انسان‌ها را به دو گروه متمایز کرد؛ آنان که در مسیر حق و حقیقت قدم برداشتند و کسانی که در مسیر ظلم و انحراف قرار گرفتند.

ماندگاری افزود: شب عاشورا، شب تشخیص مردان با غیرت از انسان‌های زبونی است که ظاهراً انسان‌ هستند، اما در باطن از حیوان هم پست‌ترند. اگر به زندگی امام حسین(ع) که خود تجسم کامل قرآن و معلمی آسمانی هستند و شهدای راه او که بر مبنای آموزه‌های قرآنی تربیت یافته‌اند، به دقت نگاه کنیم، درمی‌یابیم شناخت این بزرگواران راهی برای پیاده‌سازی حقیقت قرآن در زندگی فردی و اجتماعی همه است.

این استاد حوزه علمیه قم در ادامه برخی آیات قرآن کریم که به معرفی راه امام حسین(ع) می‌پردازد، معرفی و تصریح کرد: آغاز این مسیر تربیتی در سوره مبارکه حمد است. خداوند می‌فرماید: «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ؛ صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ»، خداوند سفره‌ای تربیتی پهن کرده که مسیر مستقیم را برای بندگانش در آن گسترده است. این مفهوم در آیه سوم سوره مبارکه انسان نیز تأکید شده است، آنجا که می‌فرماید: «إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا»؛ یعنی خداوند راه هدایت را برای انسان‌ها گشوده، اما پذیرش این تربیت، یا به شکر و پذیرش و یا به کفر و انکار می‌انجامد.

دسته‌بندی تربیتی انسان‌ها 

ماندگاری اظهار کرد: در طول تاریخ، انسان‌ها به دو دسته تقسیم شده‌اند؛ دسته‌ای که «تربیت‌پذیر» بوده و با قرآن و اهل‌بیت(ع) تربیت یافته‌اند و در مسیر حق گام برداشته‌اند و دسته‌ای دیگر که «تربیت‌گریز» بوده‌اند. در دوران پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع)، تعداد کسانی که این مسیر تربیتی را پذیرفتند اندک بود. در زمان امام حسین(ع) این جمع به ۷۲ نفر رسید؛ افرادی که نه تنها به آنها سلام و احترام خاصی در قیامت داده می‌شود، بلکه نماد پذیرش کامل تربیت قرآن و عترت هستند.

وی بیان کرد: خداوند در آیه ۶۹ سوره مبارکه نساء می‌فرماید: «وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَئِكَ رَفِيقًا»، در این آیه پنج دسته از انسان‌های تربیت‌پذیر معرفی می‌شود، «پیامبران»، «امامان»، «شهدای بزرگ از بدر و اُحد تا کربلا، انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، مدافع حرم و جنگ دوازده روزه»، «صالحان» و «کسانی که اطاعت‌کنندگان راستین خدا و رسول خدا هستند». این گروه‌ها نمونه‌های برجسته و الگو‌های کامل تربیت قرآنی هستند.

وی در ادامه به معرفی دسته دوم انسان‌ها که تربیت‌گریز هستند، پرداخت و گفت: اینها «الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ» بوده و کسانی هستند که از هدایت، روی گردانده‌اند و با تربیت و دعوت حق مبارزه می‌کنند، اینها زمانی به پیامبر(ص) اهانت کردند، زمانی به امام حسین(ع) سنگ پرتاب کردند و در زمان حاضر صهیونیست‌ها و دشمنان بشریت هستند که به کشتار کودکان و بی‌گناهان می‌پردازند. 

این استاد حوزه علمیه قم افزود: دسته سوم «الضَّالِّينَ» یا سرگردانان هستند، کسانی که نه راه حق را یافته‌اند و نه کامل به آن پشت کرده‌اند، بلکه در حیرت و سرگشتگی به سر می‌برند. این گروه در زمان امام حسین(ع) در مدینه، کوفه و شام حضور داشتند و امروز نیز کسانی هستند که در برابر حوادث بی‌تفاوت به حق و باطل زندگی می‌کنند.

یاران امام حسین(ع)، شهدای همیشه زنده هستند 

ماندگاری تصریح کرد: قرآن کریم در سوره مبارکه بقره می‌فرماید: «وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَكِنْ لَا تَشْعُرُونَ»، امام حسین(ع) و یاران باوفای ایشان در ظاهر از دنیا رفته‌اند، اما حقیقتاً زنده و جاودانه‌اند و همچنان پیام حق را به جهانیان منتقل می‌کنند. شب عاشورا نه تنها لحظه‌ای از تاریخ، بلکه نمادی از انتخاب راه درست و تبعیت از آموزه‌های قرآن و اهل‌بیت(ع) است، نمادی که راهنمای واقعی زندگی انسان‌هاست. شناخت و پیروی از این مسیر، تضمین‌‌کننده حیات طیبه و سعادت در دنیا و آخرت خواهد بود.

وی به آیه سوم سوره مبارکه آل‌عمران اشاره کرد و گفت: خدای متعال در این آیه می‌فرماید: «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ»، خداوند به روشنی حقیقتی بزرگ را بیان می‌کند که سرنوشت شهدای راه حق را در پرتو آن می‌توان فهمید، هرگز گمان نکنید کسانی که در راه خدا کشته شده‌اند، مرده‌اند؛ آنها زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی می‌خورند. این آیه شریف نشان می‌دهد، شهدایی مانند امام حسین(ع) و یاران وفادار ایشان که در عاشورا به شهادت رسیدند، در حقیقت زنده‌اند و نزد خداوند متعال در نهایت رفعت و کرامت، روزی می‌خورند.

این استاد حوزه علمیه قم اظهار کرد: در ادامه آیات سوره مبارکه آل‌عمران می‌فرماید: این عزیزان در حال خوش‌گذرانی و شادی هستند. دو نوع خوش‌گذرانی وجود دارد، «خوش‌گذرانی دنیوی» که محدود و گذراست و «خوش‌گذرانی اُخروی» که جاودانه و بی‌پایان است. یزید ملعون، یکی از نماد‌های خوش‌گذرانان دنیوی بود که در ۳۷ سال عمر خود به زندگی مادی و ظالمانه‌ای پرداخت، خوش‌گذرانی او محدود و زودگذر بود. در مقابل، امام حسین(ع) و شهدای کربلا مصداق واقعی خوش‌گذرانان اُخروی هستند، کسانی که با نثار جان و مال خویش در راه خدا، ۱۴۰۰ سال است در خوشی و سعادت جاودانه هستند.

ویژگی‌های شهدا در قرآن 

وی در ادامه با اشاره به برخی ویژگی‌های شهیدانی که در کنار امام حسین(ع) به شهادت رسیدند، گفت: این شهدا ویژگی‌های برجسته‌ای دارند؛ اول اینکه تربیت‌پذیر و هدایت‌پذیر بودند، دوم اینکه مرگ ظاهری آنان به معنای پایان زندگی‌شان نبود، ویژگی سوم اینکه جزء خوش‌گذرانان واقعی و برگزیده آخرت به شمار می‌روند و در نهایت در بهشت ویژه و مخصوص الهی حضور دارند.

ماندگاری به آیات پایانی سوره مبارکه فجر اشاره و اظهار کرد: در این آیات خدای متعال به نفس مطمئنه وعده می‌دهد؛ «يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ؛ ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً؛ فَادْخُلِي فِي عِبَادِ؛ وَادْخُلِي جَنَّتِي» این آیات بیانگر وعده ورود به بهشتی ویژه برای کسانی است که به رضایت الهی رسیده‌اند، بهشتی که شهدای کربلا و اهل بیت(ع) از جمله بزرگ‌ترین ساکنان آن هستند.

این استاد حوزه علمیه قم همچنین به آیه چهارم سوره مبارکه صف اشاره و اظهار کرد: خدای متعال در این آیه می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُمْ بُنْيَانٌ مَرْصُوصٌ» خداوند عاشق کسانی است که در راه او صف‌آرایی کرده و محکم و استوار کنار هم قرار دارند. این توصیف بی‌نظیر به شهدای کربلا به ویژه امام حسین(ع) اختصاص دارد، انسان‌هایی که در عاشورا به مقام والایی از عشق و دلدادگی الهی نائل آمدند.

چرا امام حسین(ع) شب عاشورا مهلت گرفت؟

وی بیان کرد: یکی از دلایل مهمی که امام حسین(ع) در شب عاشورا مهلت گرفتند تا قرآن بخوانند، به خاطر دعوت برای بازگشت به قرآن بود، قرآنی که او بار‌ها و بار‌ها سفارش کرد و به آن توجه ویژه داشت. قرآن کریم اخبار عالم را به سه دسته تقسیم می‌کند؛ دسته‌ای که صددرصد دروغ است، دسته‌ای که مشکوک است و دسته‌ای که صادق است. امام حسین(ع) با این حرکت بزرگ می‌خواست ما را به شناخت صحیح این سه دسته دعوت کند.

ماندگاری گفت: خدای متعال در نخستین آیه از سوره مبارکه منافقون هشدار می‌دهد که منافقان حتی اگر خبری که درست به نظر می‌رسد را اعلام کنند، آن خبر هم دروغ است. نمونه‌های بارز این خبر‌های دروغ تبلیغات ابن‌زیاد و یزید بود که با دروغ‌های خود مردم کوفه را فریب دادند. امروز نیز همین سناریو از سوی رژیم صهیونیستی و آمریکا تکرار می‌شود، دشمنان و منافقانی که ادعا می‌کنند با مردم کاری ندارند، بلکه با حکومت‌ها مبارزه می‌کنند، اما کودکان کشته شده در غزه را نگاه کنید بعد ببینید دروغ می‌گویند یا خیر، لذا قرآن این ادعا‌ها را دروغ می‌داند. دلیل حمایت نکردن مردم از امام حسین(ع) و قرآن ناطق، گوش سپردن به همین دروغ‌های دشمنان بود. امروز رسانه‌های فارسی‌زبان دارند همان کار را می‌کنند.

وی افزود: دسته دوم اخبار مشکوک است، در آیات ۱۲ سوره مبارکه حجرات و آیه ۳۴ سوره مبارکه عبس به این موضوع پرداخته شده است. در سوره مبارکه حجرات می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ» ای کسانی که ایمان آورده‌اید از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید. 

ماندگاری در پایان بیان کرد: دسته سوم اخبار صادق و حقیقی است که خدا و اولیای او بیان می‌کنند و از آنها حمایت می‌شود. ۷۲ نفر از یاران امام حسین(ع) پیرو این دسته بودند، در حالی که بسیاری دیگر در دسته‌های اول و دوم قرار داشتند.

بر اساس گزارش ایکنا در ادامه این مراسم معنوی، که اجرای آن را هادی صلحجو، مجری معارفی رسانه ملی بر عهده داشت، گروه همخوانی و مدیحه‌سرایی انوارالهدی از استان قم به اجرای برنامه پرداخت و پس از آن زیارت عاشورا از سوی یکی از ذاکرین اهل بیت(ع) قرائت شد. در پایان نیز یکی از قاریان ممتاز استان قم به تلاوت آیاتی از کلام‌الله وحی پرداخت.