کنفرانس «میراث امام علی(ع)» در دانشگاه آکسفورد برگزار شد

به گزارش ایکنا، کنفرانس «میراث امام علی(ع)؛ بررسی تعالیم او در متون بنیادین دانش و فرهنگ عربی ـ اسلامی» ۱۸ تا ۲۰ تیر در کالج سنت جان دانشگاه آکسفورد برگزار شد که میزبان پژوهشگران برجسته از کشورهای مختلف جهان بود. برخی مقالات ارائه شده در این کنفرانس به شرح زیر بود:

۱. علی(ع)، امامت و یعسوب: اخلاق، سیاست و تمثیل در رسائل اخوان‌الصفا از عمر علی-دی-اونزاگا‌ (مؤسسه مطالعات اسماعیلی).

این مقاله به ارجاعات مستقیم و غیرمستقیم به امام علی(ع) در رسائل اخوان‌الصفا می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه او به‌عنوان امام و مرجع اخلاقی در برخی تمثیلات، به‌ویژه تمثیل به «یعسوب» ظاهر می‌شود.

۲. مسئله صفات الهی: دیدگاه امام علی(ع) و بازتاب آن در کلام معتزلی و شیعی از حسن انصاری (مؤسسه مطالعات پیشرفته پرینستون)

تحلیل خطبه نخست نهج‌البلاغه و الهیات سلبی آن، که الهام‌بخش جریان‌های کلامی معتزلی و شیعی بوده، نشان می‌دهد چگونه تمایز صفات ذات و صفات فعل در این مکاتب ریشه در آموزه‌های امام علی(ع) دارد.

۳. خلافت علی بن ابی‌طالب(ع) و تهدید طُلقاء از شان آنتونی (اوهایو استیت)

طُلقاء، گروهی از قریش که پس از فتح مکه مسلمان شدند، بعدها به مخالفان سیاسی امام علی(ع) بدل شدند. این ارائه به نقش آن‌ها در بحران سیاسی پس از قتل عثمان و رقابت‌های دوران خلافت امام علی می‌پردازد.

۴. امام علی(ع) و تأثیر تاریخی‌ او بر تفسیر قرآن از ماریا دکاکه (جورج میسون)

امام علی(ع) از منابع مهم تفاسیر شیعه و اهل سنت است. خطبه‌ها و نامه‌های او سرشار از استنادها و سبک قرآنی است. این ارائه به پیوند عمیق او با قرآن می‌پردازد.

۵. امام علی(ع) و احکام فقهی او: بررسی فرآیندهای انتساب و قداست‌بخشی در فقه شیعه از رابرت گلیو (اکستر)

این پژوهش نشان می‌دهد که دیدگاه‌های فقهی امام علی(ع) در منابع مختلف با تفاوت‌هایی نقل شده‌اند و بعدها در فرآیندهایی به‌عنوان ارجاعات اساسی برای مکتب‌های شیعه تثبیت شده‌اند.

۶. مناظرات درباره برتری امام علی(ع) در دربار مأمون از نبیل حسین (میامی)

مأمون، خلیفه عباسی، در مناظراتی از برتری امام علی(ع) بر دیگر صحابه دفاع می‌کرد. این مقاله این مناظره‌ها را بررسی کرده و نشان می‌دهد چگونه رویکرد مأمون، علوی‌گرایانه ولی نه الزاماً شیعی بوده است.

۷. شمشیر و کتاب: بازسازی صحیفه علی(ع) در حدیث متقدم از سیف‌الدین کارا ( گرونینگن)

این ارائه گزارش‌هایی از «صحیفة علی» را بررسی می‌کند و نقش راهبردی آن را در سامان‌دهی جامعه اسلامی متقدم نشان می‌دهد.

۸. احادیث علی(ع) در لغت‌نامه‌های عربی کلاسیک از تینان کلی (الخبر)

سخنان امام علی(ع) در شکل‌گیری زبان عربی نقش به‌سزایی داشته‌اند. سبک بیانی او با تصاویر طبیعت غنی شده و در آثار لغوی و ادبی اهل سنت و شیعه بازتاب یافته، گرچه تفاوت‌هایی در استفاده فقهی از آن‌ها دیده می‌شود.

۹. برانگیختن شگفتی: دعای صباح، دعای کمیل و مناجات [امیرالمؤمنین] از وینای ختیا (مؤسسه مطالعات شیعی)

این مقاله به بررسی تاریخی و محتوایی سه دعای منسوب به امام علی می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه این متون، بینش عرفانی عمیقی از رابطه انسان و خدا را در قالب زبان هنرمندانه و پرشور عرضه می‌کنند.

۱۰. میراث امام علی(ع) و فرزندان او در دمشق در قرن پنجم از سلیمان مراد (کالج اسمیت)

در دوران پس از حکومت فاطمیان، سنت احترام به امام علی(ع) در میان برخی از علمای سنی باقی ماند. این مقاله نشان می‌دهد چگونه ابن عساکر در تاریخ دمشق با انگیزه‌های خاصی این میراث را برای مخاطب سنی بازسازی کرد.

۱۱. نام علی(ع) در کتیبه‌های معماری
برنارد اوکین (دانشگاه آمریکایی قاهره)

نام امام علی(ع) در بناهای مختلف از ایران صفوی تا سرزمین‌های عثمانی دیده می‌شود. این مقاله بررسی می‌کند که چگونه احترام به علی در معماری اسلامی، فراتر از مرزبندی‌های مذهبی تجلی یافته است.

۱۲. صدای علی(ع) در سنت فاطمی-طیبی: اخلاق در تنبیه الغافلین
عزیز قطب‌الدین (آکادمی فاطمی)

در رساله اخلاقی دعات فاطمی یمن، سخنان امام علی(ع) نقش بنیادین در شکل‌دادن به تصویر جامعه‌ی فاضله دارد. آموزه‌های او هم‌پایه با حدیث نبوی نقل می‌شوند و زیربنای معنوی این سنت محسوب می‌گردند.

۱۳. توحید، آخرت و دانش مقدس: میراث امام علی(ع) در مجالس مؤیدی
طاهره قطب‌الدین ( آکسفورد)

در مجالس مؤیدالدین، داعی فاطمی، امام علی(ع) محور آموزش توحید و تقوا معرفی می‌شود. این مقاله نشان می‌دهد چگونه معارف علی در سه بخش اصلی مجالس مؤیدی تجلی یافته و هویت دینی فاطمیان را شکل می‌دهد.

۱۴. علی بن ابی‌طالب و تیپولوژی عهدینی در متون شیعی
دوین استوارت (اموری)

این مقاله به بررسی تشبیه‌های عهدینی (مانند تشبیه علی بن‌ابی‌طالب به هارون) در متون شیعی می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه این نوع تفسیرها تصویر خاصی از علی(ع) را با بهره‌گیری از داستان‌های انبیای بنی‌اسرائیل ایجاد کرده‌اند.

دریافت کتابچه کنفرانس از طریق لینک (https://t.me/Inekas_library/181) میسر شده است.