سه درس مهم از جنگ تحمیلی دوازده روزه علیه ایران به روایت استاد اندونزیایی + فیلم

به گزارش ایکنا، وبینار بین‌المللی «عزت و اقتدار ایران؛ پیامی فراتر از موشک‌ها» با حضور رئیس جهاددانشگاهی و تعدادی از اساتید دانشگاه‌های مختلف جهان روز گذشته، ۲۸ تیرماه در ایکنا برگزار شد.

این وبینار به دنبال جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اسرائیل و آمریکا علیه ایران به همت خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به محورهایی چون «دفاع مشروع ایران در منظومه حقوق بین‌الملل»،  «عملیات وعده صادق ۳ و تغییر معادلات راهبردی منطقه» و «ترور دانشمندان؛ سند مظلومیت ایران و ناقض قوانین بین‌الملل» پرداخت.

این وبینار با حضور پروفسور علی منتظری، رئیس جهاددانشگاهی به عنوان مهمان استودیو مبین ایکنا و در بخش مجازی به‌صورت برخط با ارائه جمعی از استادان دانشگاه‌ها و تحلیگرانی از کشورهای مختلف برگزار شد.

طلال عتریسی، استاد دانشگاه لبنان؛ دانیال یوسف، استاد علوم سیاسی دانشگاه بین‌المللی اسلامی مالزی؛ دینا سلیمان، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه پاجاجاران اندونزی و ایاد ابوناصر، تحلیلگر فلسطینی سخنرانان بخش مجازی این وبینار بودند.

بیشتر بخوانید

دینا سلیمان، دکترای روابط بین‌الملل از دانشگاه پادجاران اندونزی در سخنرانی ویدئویی خود درباره «عملیات وعده صادق ۳ و تغییر معادلات راهبردی منطقه» سخن گفت و تصریح کرد: جنگ تحمیلی علیه ایران برای جامعهٔ جهانی نیز زنگ هشداری است. اگر ساختار سازمان ملل، به‌ویژه نظام وتو، اصلاح نشود، اگر آژانس ملزم به اجرای بی‌طرفانهٔ مقررات خود نشود، اگر برای ناقضان حقوق بین‌الملل سازوکاری برای پاسخگویی ایجاد نشود، آنگاه در مسیری پیش می‌رویم که آینده‌ای بدون عدالت، بدون صلح و بدون اعتماد را رقم خواهد زد.

خانم‌ها و آقایان 
السلام علیکم و رحمةالله و برکاته،
امروز در برابر شما سخن می‌گویم، نه فقط به‌عنوان پژوهشگر ژئوپلیتیک؛ بلکه به‌عنوان انسانی که نگران فروپاشی اخلاقی چیزی است که از آن به اصطلاح با عنوان نظام بین‌المللی یاد می‌کنیم. اجازه دهید بحث را با صحنه‌ای از ژوئن ۲۰۲۵ آغاز کنم. جهان با امید، نظاره‌گر پیشرفت مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده بود.

 پس از سال‌ها تنش و بی‌اعتمادی، هر دو طرف از روند گفت‌وگوها ابراز رضایت کرده بودند. امکان واقعیِ رسیدن به توافقی صلح‌آمیز وجود داشت. اما درست در میانهٔ این پیشرفت، اسرائیل حمله‌ای نظامی و غافلگیرکننده علیه ایران آغاز کرد. اندکی بعد، ایالات متحده نیز به این حملات پیوست و تأسیسات هسته‌ای ایران را بمباران کرد؛ تأسیساتی که تحت نظارت قانونی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی(IAEA) قرار داشت.

اکنون از خود بپرسید:
 آیا این، معنای واقعی دیپلماسی است؟
آیا عملکرد حقوق بین‌الملل به همین صورت است؟

از منظر حقوقی، پاسخ کاملاً روشن است. این حملات نقض صریح بند ۲ ماده ۴ منشور سازمان ملل متحد بود که استفاده از زور علیه حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها را ممنوع می‌سازد.

پروفسور مارکو میلانوویچ، یکی از صاحب‌نظران برجستهٔ حقوق بین‌الملل، اقدام اسرائیل را «جنایت تجاوزکارانه» خواند؛ که از جدی‌ترین جرایم در نظام حقوقی جهانی محسوب می‌شود.

اما واکنش نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل، آژانس، و دیگر مدعیان نظم جهانی سکوت بود.

سکوت در برابر تجاوز.
سکوت در برابر بی‌عدالتی.
سکوتی که از هر سخنی رساتر بود.

بدتر از آن، قوانین بشردوستانه نیز زیر پا گذاشته شد.

گزارش‌ها تأیید کردند که حملات، مناطق غیرنظامی در نزدیکی سایت‌های نظامی را نیز هدف قرار داده‌اند. 
فاجعه‌بارترین مورد، بمباران خودروی جمعیت هلال احمر بود که در حال رساندن کمک‌های بشردوستانه بود. این مورد، نقض آشکار کنوانسیون چهارم ژنو است که از مأموریت‌های بشردوستانه در زمان جنگ محافظت می‌کند. این تنها یک اقدام غیرقانونی نبود؛ بلکه احتمالاً یک جنایت جنگی بوده است.

و باز هم نهادهای بین‌المللی، صرفاً بیانیه‌هایی مبهم صادر کردند و خواستار «خویشتنداری» و «کاهش تنش» شدند. آنان از نام‌بردن متخلفان امتناع ورزیدند. از اقدام جدی سر باز زدند. و با این امتناع، چهرهٔ واقعی خود را آشکار ساختند.

خانم‌ها و آقایان،
موضوع فقط ایران نیست. این بخشی از یک الگوی گسترده‌تر است؛ الگویی که سال‌هاست در فلسطین نیز شاهد آن هستیم.

بیش از ۷۵ سال است که مردم فلسطین قربانی اشغال غیرقانونی، تخریب خانه‌ها، محاصره و خشونت نظامی شده‌اند. هزاران تن جان باخته‌اند. میلیون‌ها نفر بدون حقوق اولیه زندگی می‌کنند. با این حال، شورای امنیت سازمان ملل به دلیل وتوی ایالات متحده، از اتخاذ هر اقدام مؤثری عاجز مانده است.

در مقابل، ایران همواره در دفاع از آرمان فلسطین ایستاده است.

نه به خاطر منافع سیاسی. نه برای کسب قدرت. بلکه از سر وظیفهٔ اخلاقی. ایران از حق مردم فلسطین برای مقاومت در برابر اشغال، برای زیستن با کرامت، و برای داشتن موجودیتی آزاد حمایت کرده است.

اما در برابر این ایستادگی، ایران چه دریافت کرده است؟
تحریم.
تهدید.
و اکنون، حمله مستقیم به خاکش. بدون هیچ پیامدی برای مهاجمان.

چرا؟
زیرا قواعد بازی برای همه یکسان نیست.

مقایسه‌ای ساده:
زمانی که ایران اورانیوم را تا غنای ۶۰ درصد غنی‌سازی کرد، آن هم در چهارچوب اهداف صلح‌آمیز، با محکومیت آژانس و تحریم روبه‌رو شد. اما زمانی که اسرائیل تأسیسات نطنز را که زیر نظر آژانس بود تخریب کرد، آژانس صرفاً گزارشی فنی منتشر کرد. نه محکومیتی. نه خشم جهانی.

این همان چیزی است که «استاندارد دوگانه» نام دارد و استانداردهای دوگانه، مشروعیت نهادهای بین‌المللی را از بین می‌برند.

چگونه می‌توان به این نهادها اعتماد کرد، وقتی قانون را برای برخی اجرا می‌کنند، و به برخی دیگر اجازهٔ هر کاری را می‌دهند؟

بیایید صادق باشیم:
سازمان ملل و آژانس انرژی اتمی پس از جنگ جهانی دوم با وعدهٔ جلوگیری از فاجعه‌ای دیگر تأسیس شدند. اما ساختارشان چیز دیگری می‌گوید.
شورای امنیت سازمان ملل به پنج کشور آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه حق وتو داده است.
این وتو، عدالت جهانی را فلج کرده است؛ به‌ویژه در مواردی که متحدان این قدرت‌ها دخیل باشند.

و آژانس، که باید نهادی فنی و بی‌طرف باشد، تحت فشار منافع سیاسی، به‌ویژه منافع ایالات متحده و متحدان اروپایی‌اش قرار دارد.

پس باید بپرسیم:
آیا این نهادها واقعاً بی‌طرف‌اند؟
یا صرفاً ظاهر حقوقی دارند؛ ظاهری زیبا که حقیقت زشتِ بازی قدرت را پنهان می‌کند؟

برای کشورهایی چون ایران و سایر ملت‌های جهان جنوب، این وقایع نه فقط شکست‌های سیاسی، بلکه درس‌هایی روشن هستند:

اینکه اتکا به خود ضروری است.
اینکه دیپلماسی مستقل یک ضرورت است.
و اینکه اعتماد به نهادهای بین‌المللی باید بازنگری شود.

هم‌زمان، این بحران برای جامعهٔ جهانی نیز زنگ هشداری است.

اگر ساختار سازمان ملل، به‌ویژه نظام وتو، اصلاح نشود،
اگر آژانس ملزم به اجرای بی‌طرفانهٔ مقررات خود نشود،
اگر برای ناقضان حقوق بین‌الملل سازوکاری برای پاسخگویی ایجاد نگردد،
آنگاه در مسیری پیش می‌رویم که آینده‌ای بدون عدالت، بدون صلح، و بدون اعتماد را رقم خواهد زد.

خانم‌ها و آقایان، 
آنچه شاهدش هستیم، چیزی فراتر از جنگ میان کشورهاست. این، نبرد میان قانون و بی‌قانونی است. نبردی میان عدالت و ریاکاری. دفاع ایران از فلسطین، تنها یک موضع ژئوپلیتیک نیست؛ بلکه یک موضع اصولی است. این، ایستادگی در برابر سکوت است، هنگامی که کودکان در غزه بمباران می‌شوند. این، «نه» گفتن به تکبر قدرت‌هایی است که چون قانون را نمی‌پسندند، آن را نادیده می‌گیرند.

فریب سخنرانی‌های پرزرق‌وبرق نیویورک و وین را نخوریم. به سکوت گوش بسپاریم، آنگاه که بمب‌ها فرود می‌آیند. به نبود عدالت در راهروهای شورای امنیت گوش بسپاریم و پاسخی دهیم، نه با یأس، بلکه با صراحت:

زمان اصلاحات، همین حالا است.
زمان رهبری صادقانه، همین حالا است.
و زمان ایستادن در کنار مظلوم، حتی اگر خیلی پرطرفدار نباشد، همین اکنون است.

سپاسگزارم.
والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته.