توافق مدنظر آمریکا با خواسته‌های ایران تفاوت بنیادین دارد
کارشناس مسائل بین‌الملل درباره اراده دولت آمریکا برای توافق با ایران گفت: هرچند ایالات متحده بر لزوم دستیابی به توافق تأکید دارد اما نوع توافقی که مدنظر واشنگتن است با خواسته‌های ایران تفاوت بنیادین دارد. در حالی که ایران، آمریکا و رژیم صهیونیستی همگی از مذاکره و توافق سخن می‌گویند، نگاه هر یک به ماهیت و چارچوب این توافق به‌کلی متفاوت است.
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتوگو با ایکنا، درباره تأثیرات احتمالی فعال‌سازی مکانیسم ماشه و چشم‌انداز مذاکرات آتی با آمریکا اظهار کرد: ایران به حق خواستار دریافت تضمین از آمریکا است و این خواسته باید در مجامع بین‌المللی به‌طور جدی مطرح شود اما واقعیت این است که هیچ تضمینی قابل اتکا نیست؛ چرا که اعتماد ایران به ایالات متحده عملاً وجود ندارد.
وی ادامه داد: حتی اگر دولت آمریکا امروز بیانیه‌ای صادر کند یا رئیس‌جمهور آن در شبکه‌های اجتماعی اعلام کند که قصد حمله به ایران را ندارد، نباید این ادعا را به سادگی پذیرفت. اگرچه شنیدن چنین اظهاراتی از سوی آمریکایی‌ها مثبت است، اما این بدان معنا نیست که نیروهای نظامی و امنیتی کشور باید از آمادگی خود صرف‌نظر کنند. وظایف و مسئولیت‌های ما همچنان پابرجاست و باید با جدیت دنبال شود.
این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: هرچند ممکن است دولت ترامپ یا هر دولت دیگری تمایل به مذاکره نشان دهد، این مسئله نباید ما را به این باور برساند که یک «قول» یا «تضمین شفاهی» برای اعتماد به مذاکرات کافی است. اگر نظام تصمیم‌گیر کشور به این جمع‌بندی برسد که نیاز به مذاکره وجود ندارد، ضرورتی برای آغاز گفتوگو نخواهد بود اما چنانچه مصلحت و منافع ملی ایجاب کند، باید وارد مذاکرات شد، فارغ از اینکه آمریکا وعده‌ای داده باشد یا خیر.
فاصله انتظارات ایران و آمریکا بسیار زیاد است
ابوالفتح درباره اراده دولت آمریکا برای توافق با ایران گفت: هرچند ایالات متحده بر لزوم دستیابی به توافق تأکید دارد اما نوع توافقی که مدنظر واشنگتن است با خواسته‌های ایران تفاوت بنیادین دارد. در حالی که ایران، آمریکا و رژیم صهیونیستی همگی از مذاکره و توافق سخن می‌گویند، نگاه هر یک به ماهیت و چارچوب این توافق به‌کلی متفاوت است.
وی تصریح کرد: ایران به‌دنبال توافقی متوازن است که در آن منافع ملی‌اش تضمین شود؛ از جمله حفظ حق ادامه غنی‌سازی هسته‌ای. در مقابل، آمریکا مدل کاملاً متفاوتی از توافق را دنبال می‌کند، به‌ویژه در زمینه مسائل نظامی و منطقه‌ای. آمریکایی‌ها نه تنها به‌دنبال محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران هستند، بلکه خواهان مهار نفوذ منطقه‌ای تهران‌اند؛ به‌گونه‌ای که، همان‌طور که دونالد ترامپ مطرح کرده بود، هدف نهایی‌شان نوعی «تسلیم کامل و بدون قید و شرط» از سوی ایران است.
اروپا استقلال عمل ندارد
ابوالفتح درباره نقش اروپا در مذاکرات و احتمال میانجی‌گری تروئیکای اروپایی اظهار کرد: مذاکره با اروپا، حتی در صورت بی‌نتیجه ماندن، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای دستگاه دیپلماسی محسوب می‌شود؛ چراکه گفتوگو از وظایف ذاتی آن است. با این حال، نباید تصور کرد که اروپا قادر است مستقل از اراده ایالات متحده تصمیم‌گیری کند. در عرصه مسائل راهبردی و امنیتی بین‌المللی، وابستگی اروپا به آمریکا همچنان بسیار بالا و تعیین‌کننده است.
وی افزود: در صورتی که آمریکا تصمیم به فعال‌سازی مکانیزم ماشه بگیرد، اروپا توان جلوگیری از آن را نخواهد داشت. حتی اگر ابتکار عمل در ظاهر از سوی کشورهای اروپایی باشد، بدون تردید این اقدام با هماهنگی کامل با واشنگتن صورت خواهد گرفت.
ابوالفتح با اشاره به ضرب‌الاجل‌های موجود برای فعال‌سازی مکانیزم ماشه گفت: بر اساس مواضع اعلام‌شده از سوی اروپایی‌ها، اگر تا پایان ماه اوت (مصادف با اوایل شهریور) توافقی با ایران حاصل نشود یا حداقل نشانه‌ای جدی از پیشرفت در مذاکرات دیده نشود، احتمال دارد اجرای فوری سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها (اسنپ‌بک) در دستورکار قرار گیرد ولی اگر اتفاق مثبتی رخ دهد در گام اول قطعنامه ۲۲۳۱ برای مدت شش ماه دیگر تمدید می‌شود. این مسئله به شدت به روابط تهران و واشنگتن بستگی دارد.
ما در مرحله آتش‌بس نیستیم
کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به سؤالی درباره احتمال تشدید درگیری میان ایران و رژیم صهیونیستی و تأثیر آن بر مذاکرات گفت: شرایط فعلی را نمی‌توان آتش‌بس نامید؛ آنچه میان ایران و آمریکا حاکم است، وضعیتی موسوم به «ترک مخاصمه» است که حتی از آتش‌بس رسمی نیز سست‌تر و ناپایدارتر است. هیچ توافق مکتوبی میان دو طرف وجود ندارد و این حالت موقتی ممکن است در هر لحظه از سوی یکی از طرفین پایان یابد.
وی ادامه داد: بعید است که ایران آغازگر تنش یا درگیری نظامی تازه‌ای باشد اما احتمال شروع حمله از سوی رژیم صهیونیستی همچنان وجود دارد. اگر این رژیم در دستیابی به اهداف خود ناکام بماند، ممکن است آمریکا نیز وارد صحنه شود؛ همان‌طور که در جریان درگیری ۱۲ روزه اخیر نیز ابتدا اسرائیل اقدام نظامی کرد و سپس آمریکا در ادامه ماجرا مداخله کرد.
دستیابی به توافق خیلی سخت است
ابوالفتح درباره امکان دستیابی به یک توافق جدید میان ایران و آمریکا در شرایط کنونی گفت: با توجه به دیدگاه‌های کنونی طرفین، دستیابی به توافق کار بسیار سختی است، اگرچه غیرممکن نیست و شاید اتفاقی خارق‌العاده لازم باشد تا توافقی به سرانجام برسد.
وی تأکید کرد: با وجود خسارات سنگین ناشی از جنگ اخیر، از جمله شهادت فرماندهان و حملات گسترده به تأسیسات هسته‌ای و فشارهای بین‌المللی، ایران همچنان بر حفظ حق خود در غنی‌سازی اصرار دارد. در سوی دیگر، آمریکا نشان داده است که هیچ حد و مرزی برای جلوگیری از پیشرفت برنامه سوخت هسته‌ای ایران قائل نیست و حتی تابوی حمله مستقیم به تأسیسات هسته‌ای را شکسته است. از این رو، اگرچه توافق امکان‌پذیر است، اما رسیدن به آن در کوتاه‌مدت بسیار دور از انتظار است.
انتهای پیام
