به گزارش ایکنا به نقل از مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، سیدمحمدکاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی در هفتمین همایش ملی «زبانها و گویشهای ایران» گفت: مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی بهمنظور بزرگداشت و حمایت از زبانها و گویشهای ایران، نخستین همایش بینالمللی زبانها و گویشهای ایران را در خرداد ١٣٩١ بنیاد نهاد. امروز هفتمین همایش ملی زبانها و گویشهای ایران در این مرکز برگزار میشود. زبانها و گویشهای ایران اسناد هویت ملی، دینی و فرهنگی ماست. بنابراین پژوهش، حفظ و معرفی این اسناد که یکی از مهمترین گنجینهها و ذخایر ملی محسوب میشود از مهمترین وظایف همه دوستداران فرهنگ و تمدن ایرانزمین است. یادآوری میکنم که افزون بر زبانهای ایرانی نظیر کردی، بلوچی و لری و غیره، زبانهای ترکی و عربی نیز که از سوی گروه بسیاری از هممیهنان ایرانی ما تکلم میشود، موجب غنای فرهنگی و علمی زبانهای ایرانی بوده و همواره به ارزش زبانهای ایرانی افزوده است.
وی افزود: در واقع زبان فارسی بهعنوان زبان رسمی بهمنزله یکی از عوامل و عناصر اتحاد و یگانگی میان همه ایرانیان تلقی میشود. این زبان از چنان گنجینه فرهنگی، ادبی و علمی سترگی برخوردار است که از دیرباز همه ایرانیان را به هم پیوند داده و هیچ عاملی توان جدایی آنها را از یکدیگر نداشته است.
موسوی بجنوردی ادامه داد: هدف از برگزاری این همایش آشنایی با آخرین دستاوردهای پژوهشی در زمینه زبانها و متون ایرانی باستان، میانه و نو، بررسی گستره زبانهای ایرانی به عنوان یکی از عوامل پیوند میان ملتهای منطقه، و ایجاد انگیزه در پژوهشگران جوان برای پژوهشهای ژرف در عرصه زبانشناسی ایرانی است.
در ادامه ژاله آموزگار، عضو شورای عالی علمی مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی اظهار کرد: نگرانی مشترک همه ما ایران است و اینروزها بیشتر به یاد آن هستیم. نام ایران که میآید، زبان فارسی از راه میرسد زیرا همهباهم به یک زبان ارتباط برقرار میکنیم. ما همه با هم شاهنامه و گلستان را میخوانیم و میفهمیم و همهباهم به فردوسی و سعدی تعظیم میکنیم.
وی اضافه کرد: در این میان کشف گویشها مثل کشف یک سایت باستانشناسی است و باید گویشها را دریابیم تا از میان نروند. پس لازم است به گویشها احترام بگذاریم و امیدوارم خداوند ایران و زبان فارسی را حفظ کند زیرا در دنیا به هیچچیزی جز زبان فارسیمان نمینازیم و در ایراندوستی یکی هستیم.
سپس علیاشرف صادقی، عضو شورای عالی علمی مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی بیان کرد: یونسکو تأکید دارد زبانهای در خطر را حفظ کند چون هر زبان یک جهانبینی دارد و باید حفظ شوند. گویشهای زیادی در ادوار گذشته ایران از بین رفته و برای مثال ما امروز از زبان شیرازیِ حافظ و سعدی قرن هفتم و هشتم چیزی نمیدانیم اما زبان رسمی دری بوده است. حتی قبلتر بهقطع در روزگار ساسانیان به همین زبان دری صحبت میکردند. اما در روزگار میانه منشیان دربارها مانند میرزا مهدیخان استرآبادی بلایی بر سر زبان آوردند و دشوارش کردند.
وی افزود: از مشروطه زبان ساده شد و فرهنگستان اول که بههمت محمدعلی فروغی شکل گرفت، شیوههای واژه سازی را که قرنها زنگ خورده بود صیقل داد و تا اکنون هم در فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ٨٠ هزار واژه علمی ساختهایم.
این زبانشناس پیشکسوت ادامه داد: همه زبانها واژههای گویشی دارند و وجود لغات بیگانه عیب نیست. مبادا فکر کنیم واژگان عربی برای فارسی سربار است. هزار سال است که جزئی از زبان ماست و تمام بزرگان ما با این زبان نوشتند و سرهنویسان شکست خوردند.
محمود جعفری دهقی، دبیر علمی همایش گفت: زبانهای ایرانی شاخه ای از زبانهای هندوایرانی است و از خانواده زبانهای هند و اروپایی بهشمار میرود. زبان اوستایی احتمالاً به موازات و همزمان با زبان سانسکریت جریان داشته است.
وی ادامه داد: اقوام ایرانی مجموعه بزرگی شامل مادها، پارسها و پارتها در فلات ایران، کیمریها و شاخه دیگری از سکاها و سرمتهای منطقۀ اوکراین، آسیها در منطقۀ قفقاز، سغدها، خوارزمیان، ختنیها، هپتالیان و یوئهچیها در آسیای میانهاند.
دبیر علمی همایش با اشاره به زبانهای ایرانی باستان گفت: این زبانها شامل زبانهای مادی، فارسی باستان، اوستایی و سکایی، و زبانهای ایرانی میانه شامل زبانهای پارتی، پهلوی، سغدی، ختنی، خوارزمی و بلخی، بهواسطه وجود سه امپراتوری جهانی هخامنشی، اشکانی و ساسانی در فلات ایران و بیرون از آن گسترش یافت. به همین روی گستردگی زبانها و گویشهای ایرانی بهگونهای است که امروزه بخش قابل توجهی از آنها در بیرون از مرزهای جغرافیای سیاسی ایران قرار گرفته است. این زبانها حامل فرهنگ و جهانبینی ایرانیاند و این فرهنگ را در سراسر جهان ایرانی منتشر میسازند.
رئیس انجمن ایرانشناسی بیان کرد: افزون بر زبانهای ایرانی نظیر کردی، بلوچی و لری و غیره، زبانهای ترکی و عربی نیز که از سوی گروه بسیاری از هممیهنان ایرانی تکلم میشود، موجب غنای فرهنگی و علمی زبانهای ایرانی بوده و همواره به ارزش زبانهای ایرانی افزوده است. در واقع زبان فارسی بهعنوان زبان رسمی به منزله یکی از عوامل و عناصر اتحاد و یگانگی میان همه ایرانیان تلقی میشود. این زبان از چنان گنجینه فرهنگی، ادبی و علمی سترگی برخوردار است که از دیرباز همه ایرانیان را به هم پیوند داده است و هیچ عاملی توان جدایی آنها را از یکدیگر نداشته است.
وی گفت: به همین سبب امروزه بر این باوریم که زبان فارسی تنها متعلق به ایرانیان نیست بلکه میراث مشترک ملتهای مشرقزمین است. این میراث متعلق به مردم ایران، هند، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، ترکیه و اقوام متعددی است که طی سدهها اندیشههای فلسفی، و عواطف و احساسات ادبی خود را بهوسیله آن پرورش داده و به تکامل رساندهاند.
همچنین، هفتمین همایش ملی «زبانها و گویشهای ایران (گذشته و حال)» با مشارکت انجمن علمی ایرانشناسی و به دبیری علمی محمود جعفری دهقی، سهشنبه، هفتم مردادماه از ساعت ٩ تا 18 در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.
انتهای پیام