حشمت‌پور را باید دلبسته علم لدنی دانست
در پیش نشست نکوداشت محمدحسین حشمت‌پور، حمیدرضا خادمی و روح‌الله فروغی بر وجوه برجسته شخصیتی، مشی فلسفی و آثار ایشان تأکید کردند.
به گزارش ایکنا، حمیدرضا خادمی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان سمت، ۲۶ مهرماه در پیش‌نشست علمی نکوداشت اسوه دانایی و پارسایی؛ استاد محمدحسین حشمت‌پور با تأکید بر اینکه حکمت دو چهره دارد؛ یکی شناخت هستی که حکمت نظری است و دیگری تربیت نفس، اخلاق و سامان زندگی بر پایه فضیلت که حکمت عملی است، گفت: استاد حشمت‌پور از جمله کسانی بود که بین حکمت نظری و عملی پیوند برقرار کرده بود؛ حکمت یعنی، در جست‌و‌جوی حقیقت بودن و زیستن در مدار آن لذا ایشان این دو ساحت را در خود جمع کرده بود.
وی در ادامه اظهار کرد: از وجوه برجسته شخصیت استاد، دقت و آداب فلسفه‌خوانی بود؛ ما از سال 1384 خدمت ایشان بودیم و به هستی شناسی عبارات دقت وافری داشتند. ایشان تحلیل سه سطحی متن داشت، یعنی در هر عبارت سه سطح را تحلیل می‌کرد.
خادمی در توضیح این سطوح گفت: ابتدا لایه زبانی که در آن تبحر داشت، ریشه لغات را بررسی کرده و ترکیبات نحوی را به جهت دلالت تحلیل می‌کرد که نتیجه آن شفاف‌سازی معنای جمله است. سطح دوم لایه برهانی است که در این مرحله ساختار منطقی گزاره را تحلیل و گاهی اوقات جمله را در قالب یکی از اشکال قیاس بازسازی می‌کرد و نتیجه آن پرهیز از تفسیر ذوقی و آزاد از متن بود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان سمت، اضافه کرد: در سطح سوم هم به لایه هستی شناسی و معرفت شناسی است که می‌توان آن را نظام‌مندی نامید.
این پژوهشگر ادامه داد: در حکمت عملی او، نوعی زیست فلسفی آشکار بود؛ وقار، سکینه و رعایت حق در داوری علمی داشت؛ کلاس درس او درس عقلایت متوزان بود؛ عقلانیتی که می‌فهمد اما خود را نمی‌ستاید، برعکس انسان امروز که از گسست اخلاق و زندگی رنج می‌برد؛ لذا مسلک حشمت‌پور بازگشت به حکمت بود.
خادمی بیان کرد: استاد در کلاس، تأمل فلسفی همراه با آرامش و وقار داشت، یعنی حرکت عقل در فهم حقیقت که حرکت وجود انسان در مسیر کمال است. او فلسفه را تنها دانشی برای تدریس نمی‌دانست؛ بلکه راهی برای زیستن خوب و زندگی سعادتمندانه برمی‌شمرد.
وی افزود: از نظر او کسی که راه نرود نمی‌رسد و فلسفه راه رفتن و قدم زدن در مسیر فهم است، لذا راه استاد، راه به سوی حکمت متعالیه انسانی بود. حشمت‌پور را باید دلبسته علم لدنی دانست که بند بند متون فلسفی را مورد واکاوی قرار دارد و همه این واکاوی را مدیون علم لدنی می‌دانست.
عضو هیئت علمی سازمان سمت، اضافه کرد: او در اواخر از فلسفه دست نکشید اما دلش به تفسیر قرآن و شرح نهج‌البلاغه متمایل بود و همه دروس را مقدمه برای کمال می‌دانست، وجودش مهذب و با نور ایمان و قرآن مأنوس بود.
وی با تأکید بر اینکه استاد حشمت‌پور قائل به تفکیک نبود، اظهار کرد: جایی گفته بود برخی می‌خواهند بین فلسفه و قرآن دیوار بکشند و گمان می‌کنند که عقل در یکسو و نقل در سوی دیگر ایستاده است در حالی که تفکیک مطلق بین قرآن و فلسفه نارواست و انسان باید هم از عقل بنوشد و هم از وحی و این یعنی حکمت.
تالیف 108 دفتر در باب فسلفه
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله فروغی؛ عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در سخنانی به توضیحی در مورد آثار آن مرحوم پرداخت و با بیان اینکه استاد حشمت‌پور مدت مدیدی در قم و مشهد تحصیل و تدریس داشت، گفت: در مشهد رسائل و مکاسب را گذراند و در قم علوم عقلی را پیگیری کرد؛ 108 دفتر در علوم مختلف از ایشان جمع‌آوری شده است.
وی افزود: بخشی از این دفاتر، چرک‌نویس و تقریر دروس روزانه است. بخشی مانند دروس آیت‌الله العظمی وحید خراسانی پاکنویس شده بود و معمولا دو رنگ نوشته شده است. شرح اصول اقلیدس بخش عمده دستنویس‌های ایشان است.
فروغی بیان کرد: بخش دیگر درس‌گفتار است که به صورت فایل صوتی موجود است؛ 15 عنوان در حکمت نظری، متعالیه، مشاء، اشراق، یمانی، عرفان عملی و نظری، منطق، ریاضیات، کلام، اخلاق، تفسیر و ادبیات و ... تدریس شده است.
عضو هیئت علمی مؤسسه حکمت و فلسفه با بیان اینکه ایشان 42 کتاب را تدریس کرده است، اظهار کرد: برخی کاملا تدریس شده است اما صوت آن یا بخشی از صوت از بین رفته است. شفا، اشارات، شرح توحید صدوق، رسائل آقای علی مدرس، شواهد الربوبیه، قبسات، کشف‌المراد، مجمع‌البیان، شرح منظومه، جلد ششم اسفار تقریبا به صورت کامل تدریس شده است.
وی اضافه کرد: بخش دیگر، مقالات ایشان است؛ گرچه روحیه ایشان نوشتن مقاله به نام خودشان نبود؛ اما 5 مقاله را خودشان و هشت مقاله را به صورت مشترک با دیگران نوشته است؛ بخش دیگر هم، تعلیقات بر هر کتابی است که آن را تدریس کرده است.
پژوهشگر فلسفه اضافه کرد: بخش دیگر، پایان‌نامه‌هایی است که ایشان راهنما و مشاور بوده‌اند و بخش دیگر تقریرات شاگردان وی بر دروسش بوده است که هفت عنوان کتاب در دوره حیاتشان مانند شرح حکمت الاشراق چاپ شد.
وی افزود: درس‌گفتارهای شواهد الربوبیه و الهیات شفا، شرح نمط هفتم اشارات. شرح نمط دهم، چهارم و پنجم، هشتم و نهم آماده انتشار یا روند آن تمام شده است، همچنین کار عکسبرداری آثار ایشان به همت عتبه عباسیه انجام و همه صوت‌های درسی ایشان هم جمع‌آوری شده است.
وی در پایان تأکید کرد: همه کتبی که استاد تدریس کرده است از ابتدا تا انتها عکسبرداری شده است؛ همچنین از «امالی» سید مرتضی حدود 40 فایل صوتی از استاد وجود دارد و برای اینکه محقق بداند از کجا وارد بحث شود بسیار مفید و نقشه راه است.
انتهای پیام
