پیام وزیر امور خارجه به مراسم بزرگداشت محمدعلی جمال‌زاده + فیلم

به گزارش ایکنا، سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان به مناسبت سالروز درگذشت «محمدعلی جمال‌زاده»، پدر داستان کوتاه فارسی، پیامی ویدئویی به مراسم بزرگداشت این نویسنده شهیر ایرانی در ژنو ارسال کرد. متن پیام به شرح زیر است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

حضار گرامی، خانم‌ها و آقایان

مایه خرسندی و افتخار است که در ژنو، شهری که نماد گفت‌وگو، تفاهم و همکاری میان ملت‌هاست، شاهد برگزاری مراسم بزرگداشت یکی از بزرگ‌ترین چهره‌های ادبیات معاصر ایران هستیم.

نویسنده‌ای که نه‌تنها نثر فارسی را دگرگون ساخت، بلکه به‌رغم زیستن در فراسوی میهن، با درد و شادی مردمان خویش هم‌نوا ماند و در غربت نیز به فارسی اندیشید، به فارسی نوشت و به فارسی نفس کشید.

محمدعلی جمال‌زاده از پیشگامان نثر نوین فارسی بود. او با اثر ماندگار *یکی بود، یکی نبود* پا به جهانی گذاشت که در آن مردم کوچه و بازار نیز سهمی از زبان ادبی داشتند و سخنگوی همان مردمی شد که در کنار آنان بالیده بود. در آثارش طنز و اندیشه دست در دست هم دادند تا واقعیت تلخ و شیرین جامعه ایرانی را در آیینه کلمات بنمایانند.

او در جای‌جای آثارش، از «فارسی شکر است» تا «سر و ته یک کرباس»، میان خود و مردمش مرزی نمی‌دید؛ گویی هر داستان، آیینه بخشی از زندگی خودش بود. جمال‌زاده در حقیقت در میان شخصیت‌هایی می‌زیست که آن‌ها را دور از خاک وطن آفریده بود. گاه «بیله‌دیگ، بیله‌بز» با غربت و دلتنگی درگیر بود، گاه چون قهرمانان «دارالمجانین» به جنون آگاهان زمان لبخند می‌زد، و گاه در سکوتی شبیه «دوستی خاله‌خرسه» از درد ساده‌دلی و صداقت مردمش سخن می‌گفت.

او نویسنده‌ای بود که در هر داستان، بخشی از خویشتن را به تصویر کشید و نشان داد که نویسندگی برای او نه حرفه، بلکه نوعی زیستن بوده است. بخش بزرگی از زندگی جمال‌زاده در دوری از میهن گذشت، اما او هرگز از وطن گسسته نشد.

ایران برای او نه فقط سرزمینی در جغرافیا، بلکه خانه‌ای در دل زبان و فرهنگ، با داستان‌هایی به درازای هزار و یک قرن اسطوره و خیال بود. زبان فارسی برایش پناهگاه بود؛ همان جایی که وطن را زنده نگاه می‌داشت. از همین‌روست که آثارش هنوز حامل تصویری شریف، زنده و انسانی از ایران است.

در جهانی که بیش از هر زمان به گفت‌وگو و تفاهم، به‌جای منازعه و سوء‌تفاهم نیاز دارد، میراث فرهنگی و ادبی ملت‌ها نقشی تعیین‌کننده ایفا می‌کند. از این‌رو وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، دیپلماسی فرهنگی را بخش جدایی‌ناپذیر از مأموریت خود می‌داند؛ زیرا باور دارد قدرت پایدار از ریشه‌های فرهنگی و از زبان مشترک انسان‌ها سرچشمه می‌گیرد.

در نگاه ما، چهره‌هایی چون محمدعلی جمال‌زاده، سفیران واقعی و ماندگار فرهنگ ایران هستند؛ سفیرانی که بی‌هیاهو اما مانا، با قلم و اندیشه، چهره راستین ایران را به جهان شناساندند.

جمال‌زاده شاید در میان دیوارهای کتابخانه کوچکش در ژنو زیست، اما کلماتش از مرزها گذشت و به خانه دل ایرانیان و فارسی‌زبانان رسید. نوشتار او برگرفته از همان گفتار پدرش، حاج سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی، بر منابر عصر مشروطه است که بی‌پیرایه با مردم از عدالت و عدالت‌خواهی سخن می‌گفت.

فرهنگ ایرانی، فرهنگی گفت‌و‌گو‌محور و بر پایه ارزش‌هایی چون کرامت و عدالت انسانی است. از حکمت ایرانی تا ادبیات فارسی، همواره بر عقلانیت، مدارا و انسان‌گرایی تأکید شده است. بی‌جهت نیست که امروز دیپلماسی ایران، که زبان ایرانیان است، دردمندانه از ظلم و بی‌عدالتی در جهان این روزگار سخن دارد. جمال‌زاده با نثر خود آن میراث را زنده نگاه داشت و به ما رساند.

او نشان داد که زبان فارسی، همچون خود ایران، سرشار از ظرفیت گفت‌وگو و فهم متقابل است. این روحیه، همان سرمایه‌ای است که دیپلماسی ایران امروز نیز بر آن تکیه دارد. در بزرگداشت محمدعلی جمال‌زاده، در حقیقت از تداوم سنتی سخن می‌گوییم که در آن، زبان ابزاری برای تفاهم است نه جدال، و ادبیات پلی است میان ملت‌ها نه دیواری میان آن‌ها. جمال‌زاده با داستان‌هایش نشان داد که می‌توان با کلمه، جهانی را به هم نزدیک کرد.

در پایان، از برگزارکنندگان این مراسم در شهر ژنو صمیمانه سپاسگزاری می‌کنم و امیدوارم این آیین، فرصتی باشد برای گسترش همکاری‌های فرهنگی، شناخت متقابل ملت‌ها و پاسداشت زبان فارسی به‌عنوان گنجینه‌ای مشترک از خرد و زیبایی.

روح محمدعلی جمال‌زاده، آن نویسنده صادق، روشن‌ضمیر و راوی جاودانه مردم ایران، شاد و نام او جاودان باد.