روایت مشترک اهل ادب؛ «فانی» تا همیشه مانا و جاودان است
طی 24 ساعت از انتشار خبر تلخ درگذشت استاد زندهنام کامران فانی؛ پژوهشگر، فهرستنویس و محقق سرشناس کشورمان؛ چندین نفر از مدیران و چهرههای سرشناس عرصه فرهنگی و ادبی کشورمان در پیامهایی جداگانهای ضمن تلخ خواندن خبر آسمانی شدن این چهره فرهیخته آسمان ادبیات کشورمان، جملگی در یک روایت مشترک بودند که «فانی» تا همیشه مانا و جاودان است.
به گزارش ایکنا؛ آغاز روز شنبه، 22 آذر ماه با خبر تلخی برای جامعه فرهنگ و ادب کشورمان مصادف شد. متن خبر کوتاه بود؛ اما عمق آن بسیار ژرف و فراخ، به همان میزان غمناک و سوزان. خبر این بود «کامران فانی درگذشت»
استاد زندهنام، کامران فانی؛ پژوهشگر، فهرستنویس و محقق سرشناس کشورمان و عضو ارشد فرهنگستان زبان و ادب فارسی بعد از مدتی بیماری و چند روز سپری کردن در بیمارستان برای درمان بیماری که طی چند ماه اخیر، گریبانگیر او شده بود در نهایت در 81 سالگی آسمانی شد.
همزمان با انتشار این خبر که نخست توسط پسر استاد بلندنام، بهاءالدین خرمشاهی و سپس توسط رئیس سازمان ملی اسناد و کتابخانه ملی ایران تائید شد، تا آخرین ساعتهای شامگاه 22 آذر، سیل پیامهای تسلیت و سوگ از فراق استاد فانی در فضای رسانهای یا صفحههای شخصی چهرههای فرهنگی و ادبی از نویسندگان تا مدیران این عرصه منتشر شد. از رئیسجمهوری گرفته تا رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
متن تمامی پیامها، هر یک لبالب از سوگ پَرکشیدن، آسمانی شدن و هجر استاد کامران فانی بود؛ با قلمی زینت بسته به بغض اما آشنا به نشان روشن اهل ادب، فرهنگ و کتاب؛ اما مبتدا و منتهای تمامی این پیامها بر مانا و جاوید بودن نام «استاد فانی» استوار بود.
در ادامه به مرور پیامهای چهرهها و مدیران فرهنگ و ادب کشورمان طی 24 ساعت از درگذشت استاد زندهنام؛ عالیمقام کامران فانی میپردازیم.
متن پیام سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پی درگذشت کامران فانی، پژوهشگر و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی به شرح زیر است:
«خبر درگذشت استاد کامران فانی، پژوهشگر، مترجم، کتابدار برجسته و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، موجب تأسف و اندوه شد. زندهیاد فانی از جمله اندیشمندانی بود که عمر خود را با فروتنی و دقت صرف ساماندهی دانش، اعتلای فرهنگ مکتوب و تقویت بنیانهای علمی و کتابداری کشور کرد.
نقش مؤثر ایشان در پژوهشهای مرجع، فعالیتهای دانشنامهای و تربیت نسلهایی از اهل کتاب و پژوهش، جایگاهی ماندگار برای نام استاد فانی در تاریخ فرهنگ ایران رقم زده است.
اینجانب این ضایعه را به خانواده معزز آن استاد فقید، همکاران، شاگردان و جامعه علمی و فرهنگی کشور تسلیت عرض میکنم و از درگاه خداوند متعال برای آن مرحوم رحمت و مغفرت الهی و برای بازماندگان صبر، آرامش و شکیبایی خواستارم».
دانشمندی شیفته کتاب، خواندن و دانایی
غلامعلی حدادعادل؛ رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، پیامی تسلیتی به مناسبت درگذشت استاد کامران فانی منتشر کرد.
متن پیام حداد عادل به این شرح است: «استاد کامران فانی، نویسنده، مترجم، کتابدار، دانشنامهنگار و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی پساز دورهای بیماری درگذشت و فقدان او موجب اندوه و تأثر استادان، پژوهشگران، همکاران و ارادتمندان ایشان در فرهنگستان شد. او کتابشناسی صاحبنظر، مترجمی دقیق، ویراستار و پژوهشگری نکتهبین و دانشمندی شیفته کتاب و خواندن و دانایی بود که بر جنبههای گوناگون فرهنگ و تمدن ایران و اسلام چیرگی داشت و دانش و فرزانگی خود را با فروتنی و گشادهدستی در خدمت پویایی علمی، ادبی و فرهنگی ایران و نهادهای علمی و فرهنگی کشورمان مانند فرهنگستان زبان و ادب فارسی و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به کار بست.
با تجلیل از خدمات ارزشمند ایشان به فرهنگستان زبان و ادب فارسی، درگذشت این استاد فرهیخته را به جامعه علمی و ادبی کشور و بستگان ارجمندشان تسلیت میگویم و از درگاه پروردگار مهربان برای آن شادروان آمرزش و آرامش روان خواهانم.»
استاد فانی؛ حافظ نسبتِ اهل اندیشه با متن بود
محسن جوادی؛ معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در پیامی جداگانه درگذشت استاد کامران فانی، چهره سرشناس کتابداری، پژوهشگر و مترجم کشورمان را تسلیت گفت.
متن پیام جوادی به این شرح است: «با اندوهی ژرف، درگذشت استاد کامران فانی را تسلیت میگویم؛ انسانی که نامش با «کتاب» نه از سر حرفه، که از جنس زیست فکری گره خورده بود. او از آن دست فرهیختگانی بود که دانش را نه برای انباشت، بلکه برای ساماندادنِ فهم جمعی میخواست؛ مردی که میدانست فرهنگ، بیش از آنکه به خطابه نیاز داشته باشد، به دقت، وسواس و سکوت اندیشمندانه محتاج است.
کامران فانی برای بسیاری از ما فقط کتابدار یا نسخهپژوه نبود؛ او حافظ نسبتِ ما با متن بود. در جهان او، ارجاع یک عمل اخلاقی بود و فهرستنویسی شکلی از تفکر. از محضر استادان بزرگ برخاست، اما خود به نهادی زنده بدل شد که بیهیاهو، بنیان پژوهش را استوار میکرد و به دانستن، شان و قاعده میبخشید.
فقدان او فقدان یک فرد نیست؛ غیبت نظمی است که سالها با حضورش برقرار بود. یادش در هر کتابخانهای که هنوز «پرسش» را جدی میگیرد و در هر پژوهشی که راه درست رجوع را میشناسد، زنده خواهد ماند. این ضایعه را به خانواده ارجمند ایشان، جامعه علمی و همه اهل فرهنگ تسلیت میگویم.»
فقدان سرمایهای گرانسنگ برای فرهنگ ایرانِ اسلامی
همچنین آزاده نظربلند، دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور نیز در پیامی جداگانه به درگذشت استاد کامران فانی؛ نویسنده، مترجم، کتابدار، نسخهپژوه و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، واکنش نشان داد.
نظربلند در پیام خود چنین نوشته است: «با تأسف و تأثر فراوان، درگذشت استاد فرهیخته و نامآشنای عرصه کتابداری، پژوهش و فرهنگ، زندهیاد کامران فانی را به جامعه علمی و فرهنگی کشور، خانواده محترم ایشان و همه دوستداران کتاب و دانایی، تسلیت عرض میکنم.
بیتردید نام کامران فانی با کتاب، کتابخانه و پژوهشهای بنیادین در حوزه زبان، ادب و دانشنامهنگاری پیوندی ماندگار دارد. تلاشهای ارزشمند ایشان در ترجمه و پژوهش، مشارکت در آثار مرجع و نقشآفرینی مؤثر در اعتلای دانش کتابداری، سرمایهای گرانسنگ برای فرهنگ ایران اسلامی بهشمار میرود.
نهاد کتابخانههای عمومی کشور، فقدان این اندیشمند فرزانه را ضایعهای بزرگ برای جامعه کتابداری و حوزههای علمی و فرهنگی میداند و یاد و آثار ماندگار او را همواره گرامی خواهد داشت.
از درگاه خداوند متعال برای آن مرحوم، علو درجات و رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان و جامعه فرهنگی کشور، صبر و شکیبایی مسئلت دارم.»
الگویی بیبدیل در اعتلای فرهنگ و اندیشه ایرانی
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نیز نخستین فردی بود که در کنار تائید خبر تلخ درگذشت استاد کامران فانی در ساعتهای صبحگاهی شنبه، 22 آذر؛ پیامی را به نشانه تسلیت منتشر کرد.
غلامرضا امیرخانی در متن پیام تسلیت خود، ضمن ابراز اندوه و تأثر عمیق، از جایگاه علمی و نقش ماندگار این چهره فرهیخته در اعتلای فرهنگ و دانش کتابداری یاد کرد.
متن کامل پیام تسلیت امیرخانی به این شرح است: «درگذشت کامران فانی، پژوهشگر، مترجم و چهره اثرگذار حوزه کتاب و کتابداری، موجب اندوه و تأثر عمیق شد. نام او با دقت علمی، وسواس حرفهای و کوشش پیگیر در تقویت زیرساختهای دانشیِ کتابشناسی، فهرستنویسی و خدمات مرجع گره خورده بود و آثار و منش حرفهای او برای نسلهای متعددِ اهل کتاب، معیار و الهام باقی خواهد ماند.
فانی گوهری گرانبها و فرهیختهای شریف بود که عمر خود را در خدمت اعتلای فرهنگ و اندیشه ایرانی قرار داد و در طول سالهای حیات علمی خود، علاوه بر آثار مکتوبی که تالیف و ترجمه کرد، با نهادهای مهم فرهنگی و علمی نظیر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی همکاری مؤثری داشت.
اینجانب این ضایعه را به خانواده گرامی، دوستان و همکاران، کتابداران و جامعه علمی و فرهنگی کشور تسلیت گفته، برای بازماندگان شکیبایی و برای آن فقید فرهیخته، رحمت و آرامش الهی را مسئلت دارم.»
استاد فانی از ستونهای فرهنگ مکتوب ایرانزمین است
همچنین ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، دیگر مدیر فرهنگی، اهل ادب و کتابی بود که بعد از انتشار خبر این ضایعه تلخ، پیامی را منتشر کرد.
در متن پیام مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران چنین میخوانیم: «درگذشت استاد کامران فانی نویسنده، مترجم و کتابشناس نامدار، ضایعهای بزرگ برای فرهنگ ایران زمین است. جناب ایشان عمر پربرکت خویش را صرف بنیانگذاری و سرپرستی دانشنامهها، پایهگذاری شیوههای نوین کتابداری و مرجعنگاری و ترجمه آثار برجسته جهانی کرد و بدینسان ستونهای فرهنگ مکتوب این سرزمین را استوار ساخت.
کامران فانی با سرپرستی پروژههای مرجع چون دایرهالمعارف تشیع و دانشنامه کودکان و نوجوانان و با ترجمه آثار نویسندگانی چون چخوف و داستایوفسکی، دریچهای تازه به دانش و ادبیات گشود. خدمات او در ذهن و زبان نسلهای متفاوت و مختلف دوستدار و علاقهمند به کتاب ماندگار خواهد بود.
خانه کتاب و ادبیات ایران فقدان این چهره فرهیخته را اندوهی بزرگ میداند و میراث علمی او را چراغ راهی برای آیندگان میشمارد. از درگاه خداوند متعال برای آن عزیز سفرکرده رحمت و مغفرت الهی مسئلت دارم و این ضایعه بزرگ را به عموم مردم ایران بهویژه اهالی فرهنگ و ادب تسلیت میگویم. چه نیکوست یادآوری سخن پیامبر اکرم (ص) که فرمودند: «موتُ العالمِ مصیبةٌ لا تُجبَر». بیگمان درگذشت استاد کامران فانی نیز مصیبتی جبرانناپذیر برای فرهنگ و دانش این سرزمین بود.»
به گزارش ایکنا؛ کامران فانی، فهرستنویس و کتابشناس نامی و شناسای کشورمان، ۲۵ فروردین سال ۱۳۲۳ در قزوین چشم به جهان گشود.
برخی از آثار وی عبارتند از: «سرعنوانهای موضوعی فارسی» «ردهبندی تاریخ ایران» «ردهبندی فلسفه اسلامی» «فرهنگ موضوعی قرآن مجید» «جنگ جهانی اول و دوم» «دایرهالمعارف تشیع (نویسنده و ویراستار)» «دانشنامه کودکان و نوجوانان» «علم در تاریخ» «جان برنال (ترجمه)» «زردشت» «سیاستمدار یا جادوگر؟» «هنینگ (ترجمه)» «سلوک روحی بتهوون» «سالیوان (ترجمه)» «خطابه پوشکین» «داستایوفسکی (ترجمه)» «مرغ دریایی» «آنتوان چخوف (ترجمه)» «آدمهای ماشینی: روباتها» «کارل چاپک (ترجمه)» «موش و گربه» «گونتر گراس (ترجمه)».
خبرگزاری ایکنا نیز ضایعه تلخ آسمانی شدن استاد کامران فانی؛ فهرستنویس، کتابشناس، محقق، مترجم و عضو ارشد فرهنگستان زبان و ادب فارسی را به خانواده وی، جامعه فرهنگ، ادب و ملت ایران تسلیت گفته و برای روح این چهره سرشناس عرصه علم، معرفت و قرآن علو درجات را از درگاه خداوند سبحان مسئلت دارد.
روحش شاد؛ یادش گرامی و راهش مانا...
انتهای پیام
