په اسلام کې د ټولنې د نظم او منظم شونې چورلیز

ایکنا – قرآن کریم د اسلامی ټولنې وحدت او د انتظام  چورلیز رسول اکرم(ص) او قرآن کریم معرفي کوي. پوښتنه دلته ده چې  د هغه بزرګار له وفات وروسته باید چا ته مراجعه وشي؟

د اسلامی اهدافو بشپړ تحقق د یوه هراړخیز اجتماعي نظم  له وجود پرته  ممکن نه دی؛ځکه اسلام یو داسې ډله ایز او  هراړخیز دین دی چې د انسانانو  د ژوند ټول شخصي او ټولنیز  اړخونه په نظر کې لری او د دوي ټوله چارې  د خداوندمتعال د عبادت او توحید په لړ کې هدایتوي او پخپلو اصولو او قواعدو سره د انسان د ژوند ټولې چارې منظموي. لکه څنګه چې دغه شان منظمونې ته هیڅ ډول دودونه او فکرونه نه رسیږي،قرآن کریم فرمائي،؛وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَ لَا تَفَرَّقُوا» (آل‌عمران: 103).  

قرآن کریم په آل عمران دوو  آیتونو کې له الهي آیتونو  و پيغمبر (ص) سره تمسک   له خدای تعالی  سره  یوځای کیدا او د انسان د هدایت ضامن معرفي کړی دي. په نساء سورې کې  هم د ټولنې په ټولو چارو کې  له رسول اکرم (ص) پيروي کولو او رجوع باندې دومره ټنیګار لری چې  د قضاؤت نتیجې ته تسلیمیدا او په زړه سره رضایت  د حقیقي ایمان شرط بیانوي.؛ فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا» (نساء: 65).

البته  له پیغمبر اکرم(ص) وروسته د ټولنې د انتظام چورلیز او حبل الله مصداق څه شی دی؟ که  قرآن او سنت د اختلاف د ختمیدا چورلیز وګڼو، نو وینو چې د اسلام د تاریخ په اوږدو کې عملا  ډيرزیات  بهیرونه او غورځنګونه رامینځةشوي دي او  هر یوه کتاب او سنت   په مختلفو معنو او مقصدونو سره له ځان سره کړي دی. خو   د قرآن کریم ته په مراجعې سره ولی امر په مفهوم سره مخ کیږو. قرآن کریم  هم  د شخړې او اختلاف په  موردونو کې د (نساء:59) او هم  د پیچلو مسئلو په فهم او تحلیل کې له مسلمانانو غوښتي دي څو  دوي ته مراجعه وکړي.  وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلَى أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ» (نساء: 83). 

ولی الامر په طایفه وي قرآن کې دي  چې  له وحي استفاده نشي کولی او د دوي کار یوازې د  هغو فیصلو صادر ول دی چې  د هغوي په نظر سمې بریښې. په هغو فیصلو کې د دوي اطاعت او  دهغوي په قولونو کې پيروي پر خلکو واجب  د ه. هماغه شان چې پر خلکو د رسول (ص) او دهغه  د اقوالو اطاعت واجب دی ؛أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ» (نساء: 59).  ورپسې آیت(نسار:60)  کې د طاغوت حکم ته د مراجعې رټل ، پر دې معنا دي چې  ولی امر له خداي اورسول حکم پرته نوی حکم نه وضع کوي، بلکې  د هغه حکم قرآن او سنت ته بیرته ورګرځي.

د اول الامر اطاعت واجب کیدا  له کوم شرط او قید پرته  ده او داسې اخستون نشي کیدلی چ ې اول الامر پخپله هم  اطاعت وکړي،همیشه ئې پر ګناه امر نه دی دی. پر دې اساس   له هغه د اطاعت واجب شونه  له خداي او د هغه له رسول(ص) څخه د اطاعت د واجب  شوې معنا پوره کوي. دوي  ددغه امت هغه کسان دي  چې  په ګفتار او کردار کې معصوم دي . ځکه مونږ  ددغه کسانو  د تشخیص قدرت نه لرو ،مجبورا محتاج یوو خداوندمتعال او رسول الله(ص)  دوي ته ورښودلې ده چې دغه شان روایتونه ډیر دي. هماغه شان چې  د حدیثونو په ډيرو کتابونو کې  د خداي له پیغمبر(ص) څخه د ثقلین پرله پسې روایت نقل شوی دی.په هغو کې یو صحیح مسلم شریف دی  چې پکې لیکلي  دي،؛زه په تاسو کې دوه ګرانبّیه  شیان پریږدم ؛ لومړی د خداي کتاب چې په هغه کې هدایت او نور دی. نو د خدای په کتاب منګولی ښخې کړئ؛پیغمبر اکرم(ص) د خدای کتاب سپارښتنه وکړه او بیا ئې وفرمائيل؛  او زما اهل بیت: ، زما د اهل بیت  په حق کې خداي هیر نه کړئ؛ زما د اهل بیت په حق کې خدای هیر نه کړئ ؛ زما د اهل بیت په حق کې خدای هیر نه کړئ

؛... وَأَنَا تَارِکٌ فِيكُمْ ثَقَلَيْنِ: أَوَّلُهُمَا كِتَابُ اللهِ فِيهِ الْهُدَى وَالنُّورُ فَخُذُوا بِكِتَابِ اللهِ، وَاسْتَمْسِكُوا بِهِ فَحَثَّ عَلَى كِتَابِ اللهِ وَرَغَّبَ فِيهِ، ثُمَّ قَالَ: «وَأَهْلُ بَيْتِی أُذَكِّرُكُمُ اللهَ فِی أَهْلِ بَيْتِی، أُذَكِّرُكُمُ اللهَ فِی أَهْلِ بَيْتِی، أُذَكِّرُكُمُ اللهَ فِی أَهْلِ بَيْتِی» (صحیح مسلم، دار احیاء‌التراث العربی، ج۴،‌ ص۱۸۷۳، حدیث ۳۶).