د قرآن مفسّر؛بن عاشور؛ او په تیونس کې د زده کړې د ماډرنولو هڅه

ایکنا – شیخ محمد الطاهربن عاشور،په شلمې پيړئ کې د تیونس او عربی نړۍ  یو مصلح، فقیه او د قرآن یو مشهور مفسّردی  چې د لویدیځ پالنې  او استبداد په ضد  دخپلو دریځونو  له مخهې  ډير مهشور شوی دی.

ایکنانیوز  د الجزیره له قوله راپور راکړی،  شیخ محمد الطاهر بن عاشور په ۱۸۷۹ کال  کې په تیونس کې زیږیدلی  او وروسته وروسته  د اصلاح غواړو  شیخانو تر اغیزو لاندې ورغلی ؤ . ددې په ترڅ کې چې د خپل وخت له مصلحانو سره هم په ارتباط کې ؤ چې  په هغو کې  له محمد عبده،شیخ رشید رضا او شیخ محمد الخصر حسین  ته اشاره کولی شو؛داسې کسان چې  په تیونس کې ئې د زده کړې پر اصلاح دشیخ ابن عاشور په توجه او اهتمام ډيرې اغیزې شیندلي دي.

په  قیروان پوهنتون  کې  د تمدن ا و د عقایدو د تاریخ  استاد جمال الدین دراویل په وینا، شیخ ابن عاشور   دهغې اندلسي کورنۍ غړی دی چې  نیکونه ئې د مراکش د پلازمینې  رباط په شاخوا کې دیره  شوي او وروسته دتیونس  پلازمینې ته کډه په سر  شوي دي. دهغه غور نیکه  د نولسمې پيړۍ یو لوي عالم ؤ.

په تفسیر کې روڼ اندي؛

د تیونس دغه عالم  د اوسمهاله اسلامی اجتهاد یو استاد بلل کیږي؛  هغه د قرآن کریم مفسّر ؤ او د حدیث ،ژپې، بلاغت  او د اسلامی اجتماعي اصولو په زمینې کې ئې  یو لړ مطلبونه لیکلي دي.

 په الزیتونه پوهنتون کې دتیونس د فقیهانو د برخې مشر محمد بن علی الشتوي  وائي ؛ ابن عاشور پخپلو  لیکنو او پلانونو کې څو ځانګړنې درلودلي دي؛ هغه دمقاصدو په علم کې  د یوې نوي  نظرئې خاوند دی او د ؛اسلامی شریَعت مقاصد؛نومې  کتاب د لیکلو په وخت ئې  فیصله وکړه څو  دشریعت د مقاصد علم  د فقې د اصولو له علمه   جلا کړي او له دې پرته چې  د فقې د اصولو علم پریږدوي،  دا ئې په یوه مهم علم  بدل کړ.

جمال الدین دراویل  د قرآن تفسیر ته د ابن عاشور  د کړچار په باب وائي ؛  دشمالی افریقا هیوادونه  له شیخ   ابن  عاشور پرته  بل کوم مفسّر نه دی پيژندلی .  هغه  خپل تفسیر  پرروښانه کړچار درولی دی چې  په هغو لسو  مقدمو کې چې د هغه د کتاب په لومړنۍ برخې  کې  د ؛التحریر و التنویر؛ په عنوان سره  راغلي  او هلته روښانه شوې ده چې  د قرآن کریم په تفسیر کې بیا کتنه د یوه ماډرن او پرمختللي  اسلامی عربی فرهنګ  د جوړولولپاره مرکزي ټکی دی.

یو هغه ترټولو څرګند مطلب چې  په مقدمو یا سیریزو  کې ورته اشاره شوې او په تفسیر کې د شیخ ابن عاشور یو ډول قطب نما حسابیږي، دا دی چې هغه  د قرآن کریم په تفسیر کې  اساسی کړچار  زباني او بلاغي  کړچار بللی دی.

هغه وائي ؛  د شیخ ابن عاشور یوه ځاص ځانګړنه دا ده چې  د قرآن کریم د تفسیر له پیلولو مخکې د سورې مقاصد په کلي توګه بیانوي او ترهغه مهاله چې آیت  له زباني ،نحوي اوبلاغي پلوه  ونه ارزوي ، ورڅخه نه تیریږي. هماغه شان پر هغه پیاوړي او مضبوط پيوند چې  د آیتونو ترمینځ شته ، توجه کوي او خپله زباتي ، قفهي او تاریخي  پوهه د قرآن د متن په تفسیر کې کاروي.

https://iqna.ir/fa/news/4270773