نظرات کارشناسان درباره روش‌های صحیح آموزش عمومی قرآن
گروه فعالیت‌های قرآنی: بی‌سوادی قرآنی افراد تحصیل کرده و دانش‌آموزان فارغ از تحصیل ما را بر آن داشت تا به بررسی دیدگاه‌ها و نظرات پیشکسوتان و مدرسان این عرصه در زمینه ارائه تعریفی از آموزش عمومی قرآن و راه‌های ایجاد انگیزه برای حضور حداکثری و تأثیر جلسات چهره به چهره پرداخته‌ایم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، پیرو بررسی سوژه «احصاء شیوه‌های صحیح آموش عمومی قرآن جهت بازدهی بهتر» و بررسی بهترین روش در راستای بازدهی بهتر در مدت زمان کوتاه‌تر برای ورود عموم به این عرصه و انتقال دیدگاه‌ها و نظرات اساتید قرآنی گفت‌وگو‌هایی را با علی‌اکبر توپچی، حسین اخوان‌اقدم، بهروز یاریگل، سیدعباس میردادماد، حبیب مهکام، محمد خواجوی، مهدی قره‌شیخلو، هادی فروزان، علی فربین و حجت‌الاسلام سیدمحمدجواد موسوی‌درچه‌ای و... انجام دادیم.
آموزش عمومی قرآن یعنی آموزش عامه مردم اعم از هر فردی در هر شغل و حرفه‌ای و آشنایی با حفظ، تلاوت و مفاهیم قرآن در هر مقطع و هر سنی. شاید مهمترین جرقه بررسی این موضوع ضرورت گسترش و توسعه فرهنگ قرآنی در میان عموم جامعه و از دیگر سو وجود بی‌سوادی قرآنی در میان قشر تحصیل کرده با وجود گذراندن واحدهای درسی مرتبط در این حوزه طی مدت تحصیل است که با وجود فراغت از تحصیل اما توانایی قرائت روخوانی ساده کلام الله مجید را ندارند و به سادگی از کنار آن عبور می‌کنند.
از دیگر سو شاید خانواده‌ها نقش خود را در زمین تشویق فرزندان برای ورود به عرصه آموزش قرآن آنگونه که باید ایفا نکرده‌اند، آنطور که خانواده‌ها تمایل به حضور فرزندانشان در کلاس‌های زبان انگلیسی، ورزشی و یا سایر دوره‌ها دارند، آن میزان برای حضور فرزندانشان در کلاس‌های قرآن تلاش نمی‌کنند و بهتر است بگوییم از کنار آن راحت عبور می‌کنند.
اتفاق نظر خاک خورده‌های عرصه قرآنی کشور، به این موضوع که خانواده‌ها آن نقش خود را در ورود فرزندانشان به عرصه قرآنی از دست داده‌اند یا کمرنگ در این زمینه ورود پیدا می‌کنند و حال آنکه طنین تلاوت قرآن در فضای منزل، نشستن پای رحل قرآن اعضای خانواده در گعده‌های شبانه و طی ساعتی از شبانه‌روز و تلاوت آیاتی از قرآن توسط تک تک اعضای خانواده با مدیریت پدر و یا مادر خانواده، آرامشی در خانه حاکم می‌کند که قابل قیاس با استماع هیچ موسیقی و موزیکی نیست. شاید بگوییم فضای خانه و خانواده از طریق تلاوت آیات، بیان مفاهیم قرآن و طی روز بحث و تبادل نظر کردن نکات کاربردی آیات، به گرم‌تر شدن فضای فعلی خانواده‌ها می‌انجامد که در حال حاضر به دلیل توجه بیش از حد به فضای مجازی، نوعی دوری در میان اعضای خانواده‌ها است، سخن گزافی نگفته‌ایم. 
اما پس از نظام خانواده، آموزش و پرورش نیز باید نقش خود را در این زمینه با کاربردی کردن آموزش‌های حوزه قرآن فراهم کند؛ چرا که فرزندان ما ساعت‌های زیادی را در مدارس حضور دارند که نمی‌توان در این میان نقش آنها را نادیده بگیریم باید روش‌های بکارگیری شده توسط این دستگاه به گونه‌ای باشد که فرزندان پس از فراغت، حداقل توان صحیح‌خوانی و درک مفاهیم اولیه کلام الله را داشته باشند. البته بنابر اذعان مهدی قره‌شیخلو، رئیس سازمان دارالقرآن الکریم استفاده از منابع آموزشی کارشناسی شده، مؤثر است؛ چرا که یکی از مشکلات آموزش عمومی قرآن، فقدان منابع آموزشی بهروز و عدم تناسب آن با مخاطبان و گروه‌های سنی مختلف است و مهمتر از آن کارآمد نبود مربیان قرآن و بهتر بگوییم بکارگیری معلمانی است که تخصص لازم را در این عرصه ندارند که این با وجود تعداد بالای قاریان و حافظان در کشور در حوزه بین‌المللی و ممتاز و برنامه‌ریزی برای بکارگیری آنها جای سؤال دارد.
البته به اذعان هادی فروزان، پیشکسوت قرآنی کشور راه‌ها و شیوه‌های آموزش عمومی قرآن آزموده شده و به نتیجه مطلوب نرسیده است، لذا باید به‌روزرسانی در این زمینه انجام گیرد، اگر می‌خواهیم به نتیجه برسیم.
بنابر گزارش ایکنا، براساس اتفاق نظر پیشکسوتان قرآنی، بهترین زمان شروع این آموزش عمومی قرآن سنین خردسالی از حدود چهار سال و درخشش و اوج آن در سنین نوجوانی 10 تا 12 سال است. البته به اذعان حسین اخوان‌اقدم، مدرس قرآن این آموزش در سنین پایین خردسالی با فراگیری و حفظ سوره‌های کوچک قرآن محقق می‌شود همانطور که خیلی از قدیمی‌ها فرزندانشان را با این سوره‌ها به خواب می‌بردند، البته این حفظ باید همراه با تشویق کردن پدر و مادر و همراه کردن آنها با بردنش به مساجد و محافل قرآنی، کم کم شکوفا شود. در ادامه هم هنگامی که خردسالان به سنین خواندن و نوشتن می‌رسند آن هنگام آغاز خواندن قرآن از روی مصحف است.
البته باید گفت و به این امر تصریح داشت که در این میان فراهم کردن راه‌ها و زمینه‌هایی برای انگیزه‌دار شدن افراد نسبت به ایجاد عُلقه در آنها و فراهم کردن بستر پرداختن به این مهارت‌افزایی، جای تأمل دارد. برپایی مسابقات قرآن در سطح عمومی، دوره‌های آشنایی با مهارت‌های زندگی قرآنی و ایجاد تشویق و انگیزه برای ورود به این عرصه مهم است.
بنا بر گفته محمد خواجوی، قاری و مدرس قرآن بیان اینکه افراد احساس کنند اگر به قرآن عمل کنند زندگیشان آباد می‌شود و دنیا و آخرتشان تأمین می‌شود، آن هنگام است که انگیزه ایجاد می‌شود و آن زمانی محقق می‌شود که بدانیم عمل کردن به قرآن همراه با خروجی است.
اما در این میان، خالی از لطف نیست که بدانیم قریب به اتفاق اساتید قرآن بر تأثیرگذاری جلسات سنتی قرآن که به صورت چهره به چهره بوده و هست و در حال حاضر متاسفانه با نوعی مهجوریت روبرو شده است، تأکید شده است. برطبق نظر پیشکسوتان قرآنی در آموزش‌های حضوری روابط عاطفی بین استاد و شاگرد برقرار می‌شود که مقداری آموزش را تسهیل می‌کند و باور متعلم را نسبت به استاد بیشتر می‌کند که این روابط عاطفی تأثیرات مثبت در آموزش‌های چهره به چهره می‌گذارد و از دیگر محسنات آموزش چهره به چهره، دعوت عملی استاد است که در این آموزش اگر استاد اهل عمل باشد، اثرگذارتر است که با عملش شاگرد را به کارهای درست و صحیح دعوت می‌کند و همین ویژگی‌ها موجب برتری آموزش جلسات سنتی قرآن و چهره به چهره است.
اما در این میان به دلیل شرایط جامعه، به سمت و سویی پیش می‌رود که فرصت حضور در کلاس‌های حضوری کمتر از گذشته شده است و استفاده از فضای مجازی و تلفنی و اینترنتی برای آموزش قرآن نیز مانند دیگر عرصه‌ها ناگزیر است. لذا بهتر است در عین رفع مهجوریت و اهتمام بیشتر به جلسات سنتی قرآن که خاستگاه بسیاری از قاریان و حافظان قرآن است. بنابر بر دیدگاه سیدعباس میرداماد، قاری و مدرس قرآن آموزش‌های حضوری و غیر حضوری در کنار هم و توأمان استفاده شود تا از طریق ساخت زیرساخت‌ها و فراهم کردم زمینه‌های آموزش غیر حضوری قرآن، افرادی که فرصت و توان حضور در کلاس‌های حضوری را ندارند، از این نعمت محروم نباشند و بتوانند از چشمه کلام الله سیراب شوند.
البته بیان این نکته نیز به دور از لطف نیست که روش جدید آموزش قرآن نیز همان روش سنتی قرآن است که به صورت مدرن شده و گویش‌ها در آن عوض شده است اما باز هم تأکید می‌کنیم که اثرگذاری جلسات سنتی قرآن بیش از جلسات غیر حضوری چه به صورت اینترنتی و تلفنی و ... است و باید تأکید کرد در روش‌های دیگر غیر حضوری به آن نتیجه مطلوب حضوری دست پیدا نمی‌کنیم.
لذا باید گفت که از فعالیت‌های در حوزه قرآنی به صورت شعارگونه باید خودداری کنیم و سعی در تقویت جلسات قرآن سنتی داشته باشیم تا کمی حضور مخاطبان و کاهش انگیزه و زمان برای حضور در این جلسات به تعطیلی و منسوخ شدن این جلسات که ثمره سالیان سال فعالیت اساتید و پیشکسوتان قرآنی است، نیانجامد.
