ضرورت همگرایی ملی در عرصه‌های پژوهش و فناوری/ وظیفه دانشگاه تنها تربیت نیروی انسانی نیست
گروه دانشگاه - معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گردهمایی معاونان پژوهشی جهاد دانشگاهی گفت: دانشگاه دیگر نمی‌تواند بگوید وظیفه من تربیت نیروی انسانی است، بلکه باید اعتبار جهانی و ثروت ملی بیافریند.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ چهل و نهمین گردهمایی معاونان پژوهشی سازمان‌ها، پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها، واحدها و مراکز جهاد دانشگاهی سراسر کشور با حضور مسعود برومند، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سالار آملی، قائم مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل، سیدحمیدرضا طیبی، رئیس جهاد دانشگاهی و معاونان پژوهشی مجموعه‌های این نهاد امروز چهارشنبه، ۱۰ بهمن‌ماه در سالن همایش‌های دانشگاه علم و فرهنگ آغاز به کار کرد.
مسعود برومند، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در این گردهمایی اظهار کرد: پیش از انقلاب اسلامی تعداد دانشگاه‌ها محدود بود، تنها در بعضی استان‌ها دانشگاه وجود داشت و دو یا سه پژوهشکده بیشتر نداشتیم، تنها حدود ۹۰۰ مقاله در سال برون‌داد فعالیت‌های پژوهشی بود و در حوزه فناوری هم تقریبا فعالیت خاصی نداشتیم و کارآفرینی به معنای امروز مطرح نبود و از مهندس و پزشک خارجی استفاده می‌کردیم.
وی افزود: در چنین فضایی انقلاب رخ داد و از دل آن جهاد دانشگاهی متولد شد و با تفکر انقلابی و توانمندی بالا در راستای خودکفایی کشور قدم برداشت تا فناوری توسعه پیدا کند و به دست کاربران برسد و در زندگی مردم تاثیر بگذار.
وی با بیان اینکه امروز جهاد مجموعه پرافتخاری است و در بعضی حوزه‌ها واقعا پیشتاز است، گفت: امروز ایران در بخش درمان نازایی، ورود به بخش سلول های بنیادی پرونده پرافتخاری دارد.
برومند گفت: در پی این سال‌ها بعد از انقلاب اتفاقات زیادی رخ داد مجموعه آموزش عالی سال‌های ۶۷ وارد حوزه‌های تحصیلات تکمیلی شدند و دهه ۷۰ نتایج پژوهشی بیرون آمدند و دهه بعد وارد فناوری شد و امروز به جای ۷۰۰ حدود ۵۴ هزار مقاله آی اس آی در طول سال داریم و حجم قراردادهای جاری بیش از ۸ هزار میلیارد تومان است.
وی ادامه داد: پارک‌های علم و فناوری با ۴۳ پارک و ۱۹۵ مرکز رشد و نزدیک به ۸ هزار میلیارد تومان فروش داشته اما وقتی به اعداد نگاه می کنیم اینها تمام کشور نیست. دو نکته وجود دارد یک آنکه آنچه که رخ داده اتفاق بزرگی است و باید آن را بپذیریم و آن اینکه در تغییر راهبردها عملا فاعلانه عمل نکردیم و تحت تاثیر محیط بیرونی و خیلی دیر به حوزه‌ها ورود کردیم؛ به عبارتی تحت فشارهایی قرار گرفتیم و باید بعضی تصمیم‌ها را زودتر می‌گرفتیم. امرو دنیا تغییر کرده و جهانی‌سازی به گونه‌ای رشد کرده که اتحادیه‌های منطقه‌ای برای همکاری شگل گرفته و از طرفی شاهد شکل‌گیری اقتصادهای جهانی هستیم و آرام آرام این حوزه در دنیا پخش می‌شود و دیگر وابسته به یک جا نیستند و زنجیره‌های تامین قطعات شکل گرفته و همه به دنبال کیفیت و قیمت پایین‌تر هستند.
برومند گفت: امروز فناوری ارتباطات تغییر کرده و باعث‌شده فاصله‌ها خیلی نزدیک شود. شکل صنعت هم تغییر کرده و در صنعت هوایی و دریایی هم به همین صورت است و صنایع سنگین تغییرات اساسی پیدا کرده است.
برومند ادامه داد: امروز به دلیل توسعه صنایع و فناوری میزان سرمایه گذاری در این حوزه‌ها بیشتر شده، چرا که فناوری‌ها می‌توانند چهره دنیا را تغییر دهند. باید منتظر تغییر روش‌های تولید باشیم و آنچه که به عنوان صنایع سنگین می‌شناسیم از چرخه اقتصادی جهان خارج شوند، چون محیط زیست بحث مهم این روزها در جهان است.
وی افزود: تغییرات اقلیمی هم به این مباحث اضافه شده و این تغییرات جابجایی‌های انسانی را در پی‌دارد. عملا بحران ریزگرد در جنوب منجر به مهاجرت مردم از این نواحی می‌شود. از همه مهمتر توسعه همگون کشور که اوضاع خوبی هم نداشته را بدتر می‌کند. ستون جمعیتی در بعضی استان‌ها مانند تهران اصفهان و مشهد به شدت بالا می‌رود.
زنده ماندن نیازمند همگرایی است
وی گفت: همه چیز به سمت همگرایی سوق پیدا می‌کند آرام آرام چیزی به نام مهندسی مکانیک و برق نخواهیم داشت و اینها با فناوری‌های نرم درگیر می‌شوند. دیگر محقق و فناور نخواهیم داشت و گروه‌های فناور شکل می‌گیرد. دانشگاه و دانشکده به معنای حال حاضر نخواهیم داشت به سمت ادغام می‌روند و یک هدف را دنبال می‌کنند. دلیل آن این است که زنده ماندن نیازمند این همگرایی است.
کار گروهی بلد نیستیم
برومند با اشاره به فضای موجود در جامعه و اینکه همه ما در یک کشتی هستیم؛ افزود: با چنین شرایطی به نظر می‌آید در پارادایم‌های ذهنی باید یک بازنگری اساسی داشته باشیم و نباید زمان را از دست بدهیم. آنچه که امروز به عنوان چالش ملی مطرح و بسیار پیچیده است و هر وقت به دستگاه‌ها و فناوری‌های مختلف ارتباط پیدا می‌کند به مشکل می‌خوریم این است که با تیم و گروه آشنا نیستیم و کار گروهی بلد نیستیم. تیم دارای اصول یکسان است و ما باید به سمت مشارکت و تیم سازی برویم.
وی افزود: دانشگاه‌ها مجبور به تغییر هستند و این تغییر الزامی است. این تغییر قبلا دست ما نبود اما امروز این تغییر باید دست ما باشد. دانشگاه دیگر نمی‌تواند بگوید وظیفه من تربیت نیروی انسانی است بلکه باید اعتبار جهانی و ثروت ملی بیافریند. اینها بخش‌هایی از نوآوری فناوری است. ریشه فناوری در توسعه علمی ما است. به شرطی که دیدگاه و پارادایم‌ها را تغییر دهیم و به سمت کارآفرینی و تجاری سازی برویم.
برومند گفت: پژوهشگاه‌های ما در دوره‌ای به دلیل ورود به حوزه آموزش، خطای بزرگی کردند و باید زودتر راهبردها را تغییر می‌دادند. تغییر الزامی است و دانشگاه‌ها این را فهمیدند اما همچنان به جای همگرا شدن می‌خواهند خود را گسترش دهند.
وی گفت: استراتژی امروز ما باید ایجاد مجموعه های بزرگ‌تر با تخصص‌های بیشتر باشد. این تغییر می‌تواند برای جهاد هم وجود داشته باشد. تغییر یک امر پیوسته است و باید در همه حوزه‌هایی که فعالیت داریم، بازنگری کنیم و جهاد باید این سوال را از خود بپرسد نسبت جهاد دانشگاهی با دانشگاه‌ها و شرکت‌ها چگونه است و آن را چگونه بازتعریف می‌کند. امروز همه به دنبال زمان کوتاه‌تر، هزینه کمتر و محصول باکیفیت‌تری هستند. این میان سوالی که مطرح است این است که بخش خصوصی چه نقشی دارد. در شرایط تحریم رفت و آمد آنها راحت‌تر است و باید از این ظرفیت استفاده کنیم.
وی ادامه داد: سوالات زیادی مطرح است و آن اینکه وظیفه ما در شرایط فعلی برای توسعه همگن چیست؟ مسئولیت ما در قبال استان‌ها و بخش‌های کمتر توسعه یافته در کشور چیست؟ اگر پاسخی برای این پرسش‌ها یافتیم و فعالیت‌ها را در این مناطق گسترش دادیم، می‌توانیم موفق عمل کنیم.
برومند افزود: در شورای عالی عتف بر‌نامه‌ای که دنبال می‌کنیم این است که در حوزه پژوهش و فناوری کشور چه اتفاقاتی می‌افتد که هنوز این را نمی‌دانیم، وقتی ندانیم برنامه واحدها چیست چطور می‌توانیم بودجه لازم را در اختیار آنها قرار دهیم. در شورای عتف به دنبال آن هستیم ارتباط را با دستگاه‌ها بیشتر کنیم و برنامه‌ریزی‌های ما در حوزه پژوهش و فناوری با در نظر گرفتن چالش‌های کشور و نگاه به آینده باشد.
وی گفت: در شرایطی که چالش‌ها زیاد است، باید به سمتی برویم که سیستم‌های فناوری اطلاعات و آی سی تی را گسترش دهیم و پول حقوق و دستمزدها کمتر شود و بودجه پژوهشی واقعا صرف امور پژوهشی شود. این تفکر باید گسترش یابد که اتکا به بودجه دولتی از بین برود.
برومند ادامه داد: با همه اوصاف معتقدم در همین شرایط فعلی تحسین جهانیان را کسب خواهیم کرد و موفق می شویم. جهاد نیروهای بزرگی در اختیار دارد که امیدوارم از آن به خوبی استفاده کند.
انتهای پیام
