انجمن خادمان قرآن پیشنهاددهنده صرف است/ بابت قصور در تجلیل از عوامل نرم‌افزار «ریاض‌النغم» عذرخواهیم
دبیر انجمن خادمان قرآن کریم گفت: انجمن صرفاً در جایگاه پیشنهاددهنده خادمان قرآن به معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دارد و این معاونت و وزارت ارشاد پس از هماهنگی با دفتر ریاست جمهوری تأیید نهایی را انجام می‌دهند.
بیست و ششمین دوره مراسم تجلیل از خادمان قرآن کریم چهارم مردادماه با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. با انتشار اسامی خادمان قرآن در رسانه‌ها انتقادات فراوانی از سوی فعالان قرآنی به این مراسم صورت گرفت و با وجود گذشت یک هفته از برگزاری مراسم، این نقدها همچنان ادامه دارد.
برای رسیدن به پاسخ این نقدها گفت‌وگویی با محمدرضا پورمعین، فعال قرآنی و دبیر انجمن خادمان قرآن کریم صورت گرفته که در ادامه آمده است.
ایکنا – آقای پورمعین ابتدا از شما بابت حضور در این گفت‌وگو تشکر می‌کنم، امسال نقدهایی به مراسم خادمان قرآن وارد شده و ابهامات زیادی در مورد انتخاب خادمان مطرح شده است، اغلب اذعان دارند که این ابهام نشئت گرفته از غیرشفاف بودن فرایند انتخاب‌هاست، پاسخ شما در این باره چیست؟
از منتقدان بسیار تشکر می‌کنم. طبعاً این نظرات براساس دلسوزی، دغدغه و با نیت پیش بردن فعالیت‌های قرآنی صورت گرفته است. توجه دوستان را به این نکته جلب می‌کنم که شاید وارد شدن به برخی موضوعات از ناآگاهی و نبود اطلاع کافی از این فرایند باشد، شایسته بود تحقیق و بررسی بیشتری در مورد انتخاب‌ها صورت می‌گرفت تا در این حوزه دچار تفکری که با اصل ماجرا تفاوت و زاویه دارد، نمی‌شدند.
مهم‌ترین نکته‌ای که دوستان به آن اشاره کرده‌اند، بحث شفافیت انتخاب و چگونگی انتخاب خادمان قرآن است. 26 سال یا 26 دوره است که خادمان قرآن معرفی می‌شوند و در هر سال بنا بر موقعیت آن سال، اطلاع‌رسانی از طریق رسانه یا از طریق ورود به برخی مجامع تخصصی صورت گرفته است. ما همه ساله طبق بخشنامه رسمی از اکثریت مراکز فرهنگی، قرآنی و ادارات کل ارشاد در سراسر کشور برای معرفی خادمان دعوت به عمل می‌آوریم. آیین‌نامه انتخاب خادمان را نیز پیوست این دعوتنامه ارسال می‌کنیم و پس از دریافت اسامی به آنها می‌پردازیم، طی دوران کرونا این پردازش‌ها گاه به صورت حضوری و گاه به صورت غیر حضوری با مشورت سرگروه‌های تخصصی در انجمن خادمان قرآن جمع‌بندی و سپس طی نامه رسمی به معاونت قرآنی وزارت ارشاد اعلام می‌شود.
کار ما در این مرحله به پایان می‌رسد و پس از آن مدیریت و برنامه ریزی و تأیید نهایی در معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد دنبال می‌شود. البته در این بین از همکاری، مشورت، همفکری و نظرات انجمن خادمان نیز بهره‌برداری می‌کنند و پس از آن، این فرایند از وزارت ارشاد به دفتر رئیس‌جمهور منتقل و تأیید نهایی انجام شده و فهرست خادمان قطعی می‌شود. شاخص‌ها و ملاک‌های انتخاب در هر کارگروه تخصصی متفاوت بوده و توسط سرگروه‌های هشت‌گانه تخصصی تعیین و اعمال می‌شود.
ایکنا – نقش انجمن خادمان در این انتخابات چیست؟
برابر اساسنامه، انجمن نقش پیشنهاددهنده را دارد و البته از این پیشنهادها دفاع می‌کنیم و پاسخگوی این پیشنهادها هستیم، اما تأیید نهایی در حاکمیت و وزارت ارشاد صورت می‌گیرد.
ایکنا – تفاوت فهرست شما با فهرست نهایی و تأیید شده چند درصد است؟
معمولاً بیش از 80 درصد و گاهی بیش از 90 درصد نظرات این انجمن مورد تأیید قرار می گیرد. اما به عنوان معدل کلی در طی این چهار سال که مسئولیت بر عهده ما بوده است، نزدیک به 90 درصد فهرست پیشنهادهای انجمن مورد توجه قرار گرفته است.
ایکنا – در مراسم خادمان قرآن در بخش تولید نرم‌افزار قرآنی از فردی تجلیل به عمل آمد که بعداً اعلام شد این شخص یکی از شرکا بوده و به نمایندگی از مابقی شرکا در مراسم حضور داشته و همین موضوع باعث ایجاد حواشی زیادی شد. لطفاً در این خصوص شفاف‌سازی کنید.
ایکنا – بخشی از نقدهای مطرح شده به انتخاب افرادی است که در زمان برگزاری مراسم دارای جایگاه و مسئولیت مستقیم و مرتبط با این مراسم هستند. آیا چنین رویه‌ای باعث ضربه زدن به وجهه انجمن و ایجاد یک سنت اشتباه نخواهد شد؟
انتخابات ما براساس شایستگی است و هیچ کاری نداریم که فرد انتخاب شده الان وزیر، معاون یا نماینده مجلس است. در بین خادمان قرآن تعداد زیادی از شخصیت‌‌های برجسته علمی، فرهنگی، سیاسی و مسئول بودند که هر کدام در دوره انتخاب آثار پژوهشی، تفسیر، ترجمه و خدمات بی‌نظیر آنان ملاک انتخاب اصلی آنان بوده است.
آقای فقهی‌زاده نیز براساس شایستگی و تحقیقات، تألیفات، مقالات و استادتمامی دانشگاه تهران و حضور در سفرهای مختلف تبلیغی و ترویجی به عنوان سفیر فرهنگی قرآنی شناخته شده هستند که در این دوره انتخاب شده‌اند. ما از این انتخاب استقبال کردیم اما تصمیم نهایی با وزارت ارشاد بوده است. خدمات آقای فقهی‌زاده در طول بیش از 20 سال در دانشکده الهیات دانشگاه تهران و استاد تمامی ایشان بر کسی پوشیده نیست. ضمن اینکه مطلع شدیم ایشان جایزه خود را به مؤسسات محروم و فعالیت‌های آموزشی مناطق کم‌برخوردار اهدا کردند.
ایکنا – نقد دیگر به بحث انتخاب خادمان قرآن، در کارگروه هنرمندان است. پاسختان به آن چیست؟
در پیشنهاد کارگروه هنرهای نمایشی دو نفر از افراد هنرمند به انجمن معرفی شدند و برابر اعلان قبلی ما به مراکز استان ها و ادارات کل یک کاندیدا دیگر نیز با توافق شفاهی مسئول کارگروه مربوطه به این فهرست اضافه شد. در جمع مدیران معاونت قرآن و عترت که دبیر و یکی دیگر از اعضای انجمن خادمان قرآن نیز حضور داشت یکی از این هنرمندان که از جمله هنرمندان شناخته شده کشور است به عنوان نفر برگزیده انتخاب شد. در ادامه مسئول کارگروه پس از انتقاد و گله‌مندی تقاضای افزایش سهمیه در این کارگروه را داشت، با هماهنگی انجمن و موافقت وزیر محترم ارشاد هنرمند محترم مدنظر مسئول کارگروه نیز به این فهرست اضافه شد و تعداد خادمان قرآن کریم از 12 نفر به 13 نفر افزایش پیدا کرد. اما این هنرمند محترم با کمال تواضع و فروتنی از دریافت عنوان خادمی قرآن انصراف داد، مسئول محترم کارگروه باز هم اصرار به معرفی شخص سوم و اضافه شدن به فهرست خادمان قرآن کریم را داشت، با توجه به محدودیت‌های کرونایی و تعطیلاتی که در تهران صورت گرفت فرصت هماهنگی و دسترسی به دفتر رئیس‌جمهور و تهیه لوح تقدیر و اقدامات دیگر میسر نبود. لذا قرار شد این مهم در دوره بعد جبران شود. جای تعجب است که مسئول محترم کارگروه همواره از این موضوع با وجود موافقت شفاهی، گله‌مند است و نسبت به انجمن خادمان اتهاماتی را وارد نموده و ما را به مهندسی و دور زدن و استفاده از کلماتی که در شأن این جایگاه نیست، متهم می نماید.
ایکنا – مراسم خادمان قرآن گاهی دو سال به تعویق می‌افتد و گاهی در پنج ماه سه دوره آن برپا می‌شود. برگزاری سه دوره در پنج ماه نشان می‌دهد که عجله‌ای برای این کار وجود داشته است. آیا واقعاً این‌گونه بوده است؟
انجمن خادمان موظف است هر سال در ایام ماه مبارک و در شب ولادت کریم اهل بیت(ع) این مراسم را برگزار کند. طی دو سال گذشته به خاطر ویروس کرونا و برخی از مشکلات همچون حضور داشتن یا نداشتن رئیس‌جمهور، ناگزیر دوره بیست و چهارم و بیست و پنجم، همزمان در بهمن سال 99 در نهاد ریاست جمهوری با حضور تعداد معدودی از خادمان قرآن کریم برگزار شد. دوره بیست و ششم این مراسم هم باید در رمضان سال 1400 برپا می‌شد که به دلیل ممنوعیت و محدودیت کرونایی به تعویق افتاد و با سه ماه تأخیر در مرداد 1400 و در شب ولادت امام هادی(ع) با حضور وزیر ارشاد برگزار شد.
از این رو هیچ عجله‌ای در کار نبوده است. ضمن اینکه وزارت ارشاد به وظایف خود عمل نموده و تمام چهار دوره مراسم خادمان را در دولت دوازدهم برگزار نمود که از نظر من جای استقبال دارد. ما در این فرایندها همواره به جامعه هدف فکر کرده و هرچه بتوانیم به فهرست خادمان قرآن اضافه و از آن ذخیره دو هزار نفری کم کنیم استقبال می‌کنیم.
ایکنا – موضوع دیگری که وجود دارد و افراد مختلفی نسبت به آن نقدهایی دارند، بحث انتخاب خادمان قرآن در دو سطح «فعال ممتاز قرآنی» و «خادم قرآن» است، چند سال این موضوع اجرا شد، اما در ادامه مسکوت ماند و قرار شد تنها به تجلیل از خادمان قرآن پرداخته شود. این موضوع به کجا کشیده شد؟
در دهه هشتاد در مراسم خادمان قرآن عزیزانی انتخاب شدند که با عنوان «فعال برگزیده و ممتاز قرآنی» معرفی شدند. این روندی بود که در دهه هشتاد بنابر تاکتیک مدیران آن زمان طراحی شد و بر اساس آن یک فعال قرآنی باید سه سطح فعال قرآنی، ممتاز قرآنی و بعد خادم قرآنی را طی کند. این موضوع در سال‌های بعد و از زمان آقای حشمتی لغو شد قرار شد همه 32 نفری که به عنوان ممتاز قرآنی معرفی شده‌اند به عنوان خادم قرآن معرفی شوند. این کار درستی بود، چرا که افراد انتخاب شده به عنوان فعال ممتاز قرآنی چیزی از خادمان قرآنی کم نداشتند. بر همین اساس در آخرین مجمع مقرر شد به عنوان خادم قرآن معرفی شوند و لوح‌های این افراد نیز به امضای رئیس‌جمهور برسد. همچنین قرار بود مابه‌التفاوت این دو عنوان به آنها اهدا شود که وزارت ارشاد باید مابه‌التفاوت را در اختیار ما می‌گذاشت تا به این دوستان تقدیم کنیم. من به عنوان خادم خادمان قرآن کریم تمام تلاش خود را برای ارتقای سطح این دوستان انجام داده‌ام و در مجمع عمومی هم مطرح شده است، اما مخالفت جدی‌ای با آن وجود ندارد و تنها تأمین اعتبار و برگزاری مراسم تجلیل از این افراد باقی مانده است. قرار است در دولت جدید این کار در اولویت ما قرار بگیرد و با حضور رئیس‌جمهور منتخب این خبر را به عنوان اولین فعالیت انجمن قرآنی در دولت جدید شکل دهیم.
ایکنا ـ در پایان اگر نکته خاصی باقی مانده است، بیان کنید.
در پایان جا دارد از دوستانی که جوایز خود را به مناطق محروم اهدا کردند، قدردانی کنم، علاوه بر آقای فقهی‌زاده که جایزه خود را روز بعد از مراسم به مؤسسات مناطق محروم اهدا کرد، دوستان دیگری نیز این کار را انجام دادند و جوایز خود را به مناطق محروم و به فعالیت‌های قرآنی اهدا کرده‌اند.
شما در این گفت‌وگو از مشکلات انجمن سؤال نکردید، انجمن هیچ نیرو و دفتری برای این امور ندارد. یکی از دوستان نقد کرده بود که این مراسم میلیاردها تومان هزینه دارد، این در حالی است که انجمن اصلاً بودجه‌ای برای برگزاری همایش در اختیار ندارد. من به عنوان دبیر انجمن خادمان قرآن بدهکار افراد زیادی شده‌ام. این در حالی است که انجمن برای این امور اعتبار خاصی در اختیار ندارد و فقط برای برگزاری مراسم و میزبانی از دوستان با نظارت معاونت قرآن و عترت هزینه‌هایی اندکی را به عنوان مثال امسال حدود 70 میلیون تومان برای مراسم در امور تبلیغی و سمعی و بصری و چاپ انتشارات هزینه کرده است و همه افراد در انجمن به عنوان خدمتگزار قرآن فی سبیل الله خدمت می‌کنند.
انتهای پیام
بر اساس اطلاعات دقیقی که وجود دارد، نقش بده بستانها و خط و ربطها زیاد است. برخی از اشخاص دیگری هم در این وهله های اخیر برگزیده شدند که متاسفانه نزد جامعه علمی به خوبی به جعل و انتحال شناخته می شوند.