کنترل خشم از نشانه‌های اهل ایمان

یکی از کلیدی‌ترین صفات اهل ایمان که در قرآن به آن اشاره شده، جلوگیری از بروز خشم و بخشیدن و نیکی کردن به دیگران است که در سه مرتبه متوالی، دارای ارتباط تنگاتنگ هستند.

به گزارش ایکنا، خشم از جمله صفات انسانی است که در موقعیت های مختلفی بروز می‌کند و پیامدهای نامطلوب آن دامنه گسترده‌ای از صفات بد اخلاقی را به خصوص در جوامع شهری و افزایش ارتباطات انسانی پدید می‌آورد. کینه‌جویی، نزاع‌های مختلف، اختلال در روابط اجتماعی، غلبه جو دشمنی از جمله این موارد است که با کاهش آستانه تحمل نمایان می‌شود.

افزایش تاب‌آوری و انتقال مهارت‌های کنترل خشم مواردی است که در چنین وضعیتی پیشنهاد می‌شود. در آموزه‌های دینی نیز یکی از ویژگی‌های انسان‌های مومن، فرو بردن خشم ذکر شده است که با سلسله‌ای از رفتارهای بعدی، آثار خشم را از بین می‌برد. «الَّذِینَ یُنفِقُونَ فِی السَّرَّ‌اءِ وَالضَّرَّ‌اءِ وَالْكَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّـهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ؛ افرادی در توانگری و تنگدستی انفاق می‏‌كنند؛ و خشم خود را فرو می‌‏برند؛ و از خطای مردم می‌‏گذرند، و خدا نیكوكاران را دوست دارد» (آل عمران، 134)

در این آیه برخی از صفات پرهیزکارانی که به دنبال مغفرت الهی هستند، از جمله کنترل خشم بیان شده است. نکته جالب توجهی که مفسران این آیه به آن اشاره کرده‌اند، سلسله رفتارهایی است که موجب کنترل مناسب خشم می‌شود. به دنبال محكوم كردن ربا در آیات قبل، این آیه از انفاق و عفو وگذشت وتعاون تمجید مى‌كند. اشاره ابتدای آیه به «افرادی در توانگری و تنگدستی انفاق می‌‏كنند»، مقدمه‌ای برای کنترل خشم است، چنان که افراد خیرخواه برای جامعه، درک بهتری از ضعف و ناتوانی‌های دیگران می‌یابند و زودتر می‌بخشند.

همچنین مراحل سه‌گانه‌ای که با کنترل خشم آغاز می‌شود، نشانه‌ای برای پرهیزگاران ذکر شده است. نخستین مرتبه در ارتباط با کار نادرست دیگران، فرو خوردن خشم است و مرتبه دوم بخشش است و مرتبه سوم احسان است.

نقل شده است که خدمتکار امام سجاد(ع)، فرزند امام حسین(ع)، ظرفی از دستش افتاد و امام را زخمی کرد و چون متوجه نگاه امام شد، قسمت نخست از آیه را خواند «والکاظمین الغیظ» امام هم فرمود: خشمم را فرو خوردم و خدمتکار ادامه آیه را خواند «والعافین عن الناس» امام هم فرمود خدا از تو بگذرد و او در نهایت قسمت پایانی آیه را خواند «والله یحب المحسنین». امام هم به او فرمود: برو که در راه خدا آزاد هستی.