İmam Rza (ə) və din ardıcılları ilə mübahisə
Rza (ə) ləqəbli və Məhəmməd (s) ailəsinin alimi Əbul Həsən Əli bin Musa bin Cəfər (ə) hicri-qəməri ilə 148-ci ildə Mədinədə doğulmuş və Məmun Abbasinin göstərişi ilə 201-ci ildə Mədinədən Mərvə çağırılmış şiələrin səkkizinci imamıdır. O Həzrət, 203-cü ilin 30 Səfərində Məmunun sui-qəsdi ilə şəhid oldu. O, ibadətdə, zahidlikdə, təvazökarlıqda, bağışlamaqda və səbirli olmaqda üstün olmuşdur.
İmam Rzadan (ə) əvvəlki dövrdə fiqhi mübahisələr adi idisə, onun dövründə dini mübahisələr son dərəcə adi hala çevrildi. Bu səbəbdən İslam və digər dinlərin alimləri ilə çoxlu mübahisələr aparıldı. Abbasi xəlifəsi Məmun ən azı bir məsələdə ona qalib gəlmək üçün siyasi məqsədlərlə debat sessiyalarının keçirilməsində çox səy göstərdi. Lakin İmam Rza (ə) müxtəlif mövzularda keçirilən bütün görüşlərdə qalib gəldi.
Bu mübahisələr İmam Rzanın (ə) İslam və digər dinlər haqqında biliklərinin dərinliyini və İslam həqiqətlərini müdafiə etdiyini göstərdi. Əqli və nəqli dəlillərdən istifadə edərək İslamın həqiqiliyini müdafiə etdi və ortaya çıxan şübhələrə cavab verdi. Həzrət, İslamın mötəbər təlimlərini ifadə etməklə bu dinin həqiqi üzünü dünyaya göstərmiş, bəzi batil və ifrat təsəvvürlərin qarşısını almışdır.
Mübahisələrin əsas mövzuları Allahın tövhidi və rübubiyyəti, peyğəmbərlərin, xüsusən də İslam Peyğəmbərinin (s) peyğəmbərliyi, möcüzələri, Peyğəmbərin (s) ardıcıllarının İslamdakı mövqeyi və Quranın təfsiri olub. O Həzrət, Quran ayələrini təfsir etməklə bir çox şübhələrə cavab vermiş və ayələrin dəqiq mənalarını aydınlaşdırmışdır.
İmam Rzanın (ə) məşhur mübahisələri arasında İmamın suallarına cavab verə bilməyən böyük xristian alimi Cəsliqlə mübahisəsi var. Rəsul-Calut, imamla mübahisədə İslamın həqiqətini və İslam Peyğəmbərinin (s) peyğəmbərliyini etiraf edən yəhudilərin rəhbəri idi. Harbuz Əkbər zərdüşt alimlərindən biri olub, zərdüştilik inanclarının zəifliyini İmamla mübahisədə dərk edib.
İmam Rzanın (ə) mübahisələri çox mühüm nəticələr vermiş və İslamı yaymış və bir çox insanı bu dinə cəlb etmişdir. Həmçinin İslamın əsl simasını dünyaya tanıtmaqla bəzi yanlış və ifrat fikirlərin yayılmasının qarşısı alınıb. Bu mübahisələr həm də İslam cəmiyyətində Peyğəmbər (s) Əhli-beytinin məqamını gücləndirdi və bir çox insanlar o Həzrətin məqam və elmini dərk etdilər.
