قول‌های فراوانی كه برای اجرای طرح جامع آموزش زبان قرآن هيچ‌گاه عملی نشدند
مدير گروه مطالعات قرآنی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با بيان اينكه برخی شيوه‌های آموزشی كه در كشور وجود دارد، به سيره نبوی(ص) نزديك و برخی دورند، گفت برای اجرای طرح جامع آموزش زبان قرآن كريم قول‌هايی زيادی داده شد كه هيچ‌گاه عملی نشدند.
گروه فعاليت‌های قرآنی: مدير گروه مطالعات قرآنی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با بيان اينكه برخی شيوه‌های آموزشی كه در كشور وجود دارد، به سيره نبوی(ص) نزديك و برخی دورند، گفت: برای اجرای طرح جامع آموزش زبان قرآن كريم قول‌هايی زيادی داده شد كه هيچ‌گاه عملی نشدند.
محمدعلی لسانی فشاركی، مدير گروه مطالعات قرآنی پژوهشكده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در بخش اول گفت‌وگوی خود با خبرگزاری ايكنا با اشاره به اينكه سيره پيامبر اكرم(ص) در اموزش قرآن كريم پيشرو كامل بوده است، تأكيد كرد: وقتی به مأخذ و منابع رجوع می‌كنيم مسئله غير از اين نيست يعنی در تمام سيره پيغمبر اكرم(ص) هر چه بيشتر دقت كنيم به اين جواب به صورت قطعی‌تر دست می‌يابيم كه هيچ جايی برای اعمال سليقه، ابتكار و ابداع شيوه آموزش قرآن وجود ندارد. پيامبر(ص) از اول با تدبير دقيقی همه مسائل مربوط به آموزش قرآن را هم در وجه قرآنيت، يعنی در قرائت، لفظ و تعليم و هم در كتابت يعنی تعليم رسم‌الخط قرآن بيان كرده‌اند. پيامبر راه و روش را تببين و تعيين و صحابه نيز آن را اجرا می‌كردند.
بخش اول اين مصاحبه را در اينجا ببينيد!
برخی آموزش‌ها به سيره نبوی(ص) نزديك و برخی دور هستند
وی در بخش دوم اين گفت‌وگو در پاسخ به اين سؤال كه آيا دسته‌بندی ديگری غير از آموزش قرآن به شيوه سيره نبوی(ص) در كشور وجود دارد يا نه، گفت: اين سوال را كسانی بهتر می‌توانند جواب دهند كه طی اين دهه‌‌های اخير به شيوه‌های مختلف روش‌های آموزش قرآن كريم را بررسی كرده‌اند. بر اساس اطلاعاتی كه من دارم شيوه‌های ديگر وجود دارد و در بعضی موارد اين آموزش‌ها به سيره نبوی(ص) نزديك و در برخی موارد نيز دورتر بوده است.
 |
وی در ادامه با اشاره به برگزاری كنگره‌ای با موضوع آموزش قرآن كريم كه به مدت سه روز در آموزش و پرورش استان تهران برگزار شد، افزود: در آن كنگره از من دعوت شده بود و نيم ساعت برای سخنرانی به ما وقت داده بودند، ناگزير بخاطر فشردگی برنامه اعلام كردند شما بيست دقيقه وقت داريد من آنجا اين طور شروع كردم كه بيست دقيقه هم برای من زياد است به دليل اينكه به عكس شما كه با روش‌ها و شيوه‌های مختلف آموزش قرآن آمدهايد و با اين سابقه حدود دو ساله از 400 روش آموزش قرآن كريم در مقطع ابتدايی سخن می‌گوييد؛ من روشی نياورده‌ام بنابراين اين وقت زياد هم هست.
در آموزش قرآن كريم دسته‌بندی‌ها و روش‌ها وجود دارد
لسانی فشاركی در ادامه صحبت‌های خود در اين بخش تصريح كرد: من در ابتدای سخنان خود در آن كنگره به آيه «الرَّحْمَنُ علم القرآن هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّينَ رَسُولًا مِّنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَكِّيهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ» اشاره كردم. در كل می‌خواهم بگويم اطلاع من از اين تنوع‌های خيلی زياد روش‌ها، در اين حد است. كسانی كه در جريان اين كنگره و نظير آن كه بعدها به منظور اجابت دعوت و تأكيدات مقام معظم رهبری باز هم توسط آموزش و پرورش انجام شد، تنوع بسيار بوده و اينها بررسی و كار شده است و به طور مسلم دسته‌‌بندی‌هايی هم وجود داشته است. من در آن كنگره اين جمله را هم گفتم كه امروز شما آمدهايد در اين كنگره و همه روش‌ها و شيوه‌های آموزش قرآن قبل از خودتان را انكار و تكذيب می‌كنيد ديری نمی‌گذرد كه در همين سالن يا سالن‌های شبيه اين افرادی شبيه من و شما جمع می‌شوند و روش‌ها و شيوه‌های شما را به همين ترتيبی كه شما قبلی را تكذيب و تخطئه می‌كنيد تكذيب و تخطئه می‌كنند.
مدير گروه مطالعات قرآنی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با تأكيد بر اينكه در آن كنگره می‌خواستم ناصحانه، مشفقانه و برادرانه اعلام كنم كه راهی را می‌رويد كه پايانش را می‌شناسيد و آزموده را داريد می‌آزماييد، اظهار كرد: رمز جلوگيری از اين كار اراده بالا است و در اين زمينه به تعبير قرآنی جعل الهی يك طرف قضيه است و ما می‌خواهيم طرف دوم قضيه باشيم در هر مسئله‌ای كه يك طرف قضيه جعل و اراده الهی باشد نه تنها ما بلكه هر كس ديگر بخواهد قرار بگيرد محكوم به كنار رفتن است.
وی در بخش ديگری از اين گفت‌وگو در پاسخ به اين سؤال كه آيا با شيوه‌های آموزش قرآن در برخی نهادها و دستگاه‌ها همچون سازمان تبليغات، وزارت ارشاد و آموزش و پرورش موافقيد يا خير و به طور كلی ارزيابی شما از نظام آموزشی اين دستگاه‌ها چگونه است، خاطرنشان كرد: ما طی اين سال‌ها پايان نامه‌های خوبی در دانشگاه‌های مختلف از جمله دانشگاه امام صادق (ع) داشته‌ايم كه به نحوی جامع آن پايان‌نامه‌ها در مورد آسيب‌شناسی آموزش قرآن در كشور بوده است. وقتی صحبت از علم و تحقيق و تدارك پايان‌نامه می‌شود ديگر اما و اگر وجود ندارد چون منابع و مأخذ يكی است.
خروجی طرح آموزش زبان قرآن جای خود را تدريجی در كتاب‌های درسی باز كرد
محمدعلی لسانی‌فشاركی در ادامه با اشاره به مقدمه كتاب آموزش زبان قرآن كه اخيراً بعد از سال‌ها چاپ شده است، گفت: من در اين كتاب به جای مقدمه يك دردنامه نوشتم، در همين مقدمه من اشاره كردم كه جبهه‌گيری در مقابل آنچه كه به عنوان سنت و سيره پيغمبر اكرم(ع) و معصومين(ع) دارد ارائه می‌شود عملاً وجود دارد در عين حال به طور طبيعی هر چه گذشت و جلوتر رفتيم شاهد اين بوديم كه عملاً خروجی و محصول اين طرح جای خود را در كتاب‌های درسی باز كرد و من اين مطلب را با اظهار خوشبختی در مقدمه كتاب آموزش زبان قرآن آوردم اما متأسفانه اين اتفاق به شكلی بسيار تدريجی رخ داد.
اجرای مستقيم اسوه حسنه آموزش قرآن در هيچ جای كشور وجود ندارد
وی در ادامه افزود: پاسخ دقيق سوال شما اين است كه نزديك به 60 تا 70 درصد آنچه كه در آن زمان (در سال 74) به نظر بعضی حرف‌های كفر آميز بود عملاً در كتاب‌های درسی و كمك درسی آموزش قرآن و مشابه‌اش در جاها‌ی ديگر مثل فرهنگسراها و غيره اتفاق افتاد منتها متاسفانه هنوز ما شاهد اجرای مستقيم و خالص و ناب اين اسوه حسنه آموزش قرآن در هيچ جای كشور نيستيم جزء همان چيزی كه گفتم و آن هم رگه‌های سنتی باقيمانده كه گوشه و كنار وجود دارد، است.
مدير گروه مطالعات قرآن پژوهشگاه علوم انسانی و فرهنگی اظهار كرد: متأسفانه به صورت رسمی در آموزش و پرورش يا در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی يا صدا و سيما و غيره موردی را نداريم كه از اين شيوه آموزش قرآن كريم استفاده كند. بد نيست اين را عرض كنم كه در طی سه دهه گذشته كه ما به شيوه‌های مختلف دنبال بحث‌های آموزش قرآن كريم بوده‌ايم، (توجه كنيد وقتی می‌گويم آموزش قرآن منظور آموزش جامع است يعنی ترجمه قرآن را بخشی از آموزش قرآن می‌دانيم و ...) در اين سه دهه مكرر وعده‌های مشخص دقيق از مسئولان در وزارت ارشاد اسلامی تا معاونت فرهنگی و حتی در آموزش و پرورش و در آموزش‌های ضمن خدمت كه هنوز هم در اركان آموزش و پرورش و اركان وزارت ارشاد اسلامی حضور دارند دريافت كرديم كه اين شيوه آموزشی را پياده كنند اما تا كنون هيچ حركتی صورت نگرفته است.
 |
لسانی‌فشاركی با اشاره به اينكه هنوز افرادی كه شاهد اين قول‌هايی كه به ما داده شده و هرگز اجرايی نشده وجود دارند، گفت: اين مسئولان مدعی بودند كه افراد مختلف را از گروه‌های سنی مختلف و از نژادها و با زبان‌های مختلف در اختيار ما قرار می‌دهند تا قرآن را به اين افراد ياد دهيم و نتايج را خود آن‌ها مورد ارزيابی قرار دهند. قرار بود مدرسه بين‌المللی كه فرزندان سفرا و امثال آن مشغول تحصيل بودند را در اختيار ما قرار دهند و اين آموزش‌ها را آنجا پياده كنيم اما چنين اتفاقی نيفتاد. در آموزش و پرورش استان تهران به ما قول دادند در هر يك از مناطق اين شهر يك كلاس نمونه را در مقاطع مختلف در اختيار ما قرار دهند تا اين كلاس‌ها پايلوت اجرای طرح ما شوند اما متأسفانه در حد همان قول ماند و عملی نشد.
وی در ادامه با ذكر خاطره‌ای تأكيد كرد: ما حدود سی سال پيش در تالار شهيد محراب در خيابان وليعصر(عج) تهران به ما گفتند بالغ بر سيصد نفر از مربيان آموزش قرآن را جمع كرده‌اند تا طرح آموزش زبان قرآن را به آن‌ها آموزش دهيم. آنجا ما از ساعت 10 صبح شروع كرديم و تا زمان نماز مغرب ادامه داشت چيزی كه جالب بود اين بود كه همه مربيان قرآنی حاضر در نشست يك سخن تقاضا كردند كه اين بحث ادامه پيدا كند، برخی مسئولان و مربيان حاضر آنچنان تحت تاثير قرار گرفته بودند كه می‌گفتند راه كجاست و ما كجا رفته‌ايم.
گلايه‌ها در مورد قول‌های عملی نشده بسيار زياد است
مدير گروه مطالعات قرآنی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با گلايه از قول‌های بسيار زيادی كه در مورد اجرای طرح جامع آموزش زبان قرآن كريم داده شده است اما خبری از اجرا شدن آن نيست، گفت: در پايگاه مالك اشتر كارگاه آموزش زبان قرآن گذاشته بودند و ما برای آموزش اين طرح دعوت شديم آنجا به ما گفتند كه مسئولان كتاب‌های درسی و برنامه‌ريزان آموزش و پرورش حضور دارند، ما بحث را ارائه كرديم، هنوز يادم هست وقتی از آن جلسه آمديم بيرون هفت يا هشت نفر از اين مسئولان كه خودشان را معرفی كردند و مسئوليت‌شان را هم قيد كردند گفتند ما می‌خواهيم طرح شما را در بدنه آموزش و پرورش دقيقاً اجرا كنيم اما فردای آن روز ديگر خبری از آقايان نشد.
محمدعلی لسانی فشاركی در بخش ديگری از مصاحبه خود در پاسخ به اين سؤال كه وجود روش‌های زياد در بحث آموزش قرآن باعث سردرگمی قرآن‌آموزان خواهد شد يا نه، اظهار كرد: مسلماً باعث سردرگمی خواهد شد. من يك جواب مختصر قرآنی بدهم بهتر است، در خانه اگر كس است يك حرف بس است. جواب اول و آخر من اين است كه خدا می‌فرمايد «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ» وقتی قرآن اين آيه را می‌آورد يعنی بر حذر باشيد از الگوهای بد. وقتی اسوه پيغمبر اكرم(ص) كه گفتيم جامع و مانع است و هيچ چيزی را فرو گذار نكرده است از آن عدول كنيم از هرچيز ديگر نيز عدول خواهيم كرد.
ادامه دارد....
