«أَلَیْسَ اللَّهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ»؛ بيانگر نقش اطمينان انسان به خداوند در تحقق كفايت الهی

گروه اجتماعی: مدرس مدرسه علميه سيدالشهدا(ع) خرمشهر تصريح كرد: آيه 36 سوره زمر «أَلَیْسَ اللَّهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ؛ آيا خدا كفايت‏‌كننده بنده‌‏اش نيست» ناظر بر اين معناست كه اگر انسان به خداوند اتكال داشته باشد و رشته اطمينان خود را به خدا تقويت كند، خداوند بهترين نگه دارنده و پشتوانه او خواهد بود.

حجت‌الاسلام والمسلمين عبدالله بحرانی، مدير مدرسه علميه سيدالشهدا(ع) خرمشهر در گفت‌وگو با خبرگزاری بين‌المللی قرآن(ايكنا) شعبه خوزستان، گفت: خداوند در سوره زمر آيه 36 می‌فرمايد: «أَلَیْسَ اللَّهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ وَیُخَوِّفُونَكَ بِالَّذِينَ مِن دُونِهِ وَمَن یُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ؛ آيا خدا كفايت‏‌كننده بنده‏‌اش نيست و [كافران] تو را از آنها كه غير اويند مى‏‌ترسانند و هر كه را خدا گمراه گرداند برايش راهبرى نيست»، به گفته بيشتر مفسران اين آيه در زمانی نازل شد كه مشركان، پيامبر(ص) را از بت‌های خود برحذر می‌داشتند و به ايشان می‌گفتند برحذر باش از اينكه بت‌ها به تو آسيبی‌ برسانند و با اين كار می‌خواستند پيامبر(ص) را بترسانند كه آيه نازل شد: آيا خداوند برای حفظ و نجات بنده‌اش كافی نيست؟

وی افزود: گرچه هر آيه از آيات قرآن شأن نزولی دارد ولی به اين معنی نيست كه آيه تنها اختصاص به آن شأن دارد؛ بلكه در همه زمان‌ها و مكان‌ها قابل تطبيق است. يعنی اينكه آيا امروز چنين نيست كه اگر بر خدا توكل كنم و با خدا ارتباط داشته باشم، خدا برای من و قضای حوائج من كافی باشد؟ آيا خداوند برای اموری كه بنده از او می‌خواهد كافی نيست؟ بايد گفت كه صددرصد چنين است و خدا كافی است.

بحرانی ادامه داد: يعنی خداوند متكفل اموری است كه بنده خواهان آن است. اگر همه عالم عليه انسان باشند و فقط خدا در كنار او باشد، همين كافی است كه خداوند تبارك و تعالی او را از همه عالميان نجات دهد. اگر خداوند پشتوانه شخصی باشد، خداوند صد در صد بهترين و قوی‌ترين پشتوانه است و اگر كسی به او اتكال داشته باشد، او را هيچ‌گاه تنها نخواهد گذاشت و اين معنا را در روايات ائمه معصوم(ع) داريم.

مدير مدرسه علميه سيدالشهدا(ع) خرمشهر در ادامه گفت: ما در آيات قرآن اين مضمون را می‌بينيم افرادی كه بر خدا توكل كنند و او را در نظر بگيرند و خواهان او باشند، اگر صبر و استقامت به خرج دهند، خداوند همراه آن‌ها است و كار آن‌ها را بر عهده می‌گيرد. اگر دويست نفر از شما صابر باشند بر دو هزار نفر پيروز می‌شوند و اگر بيست نفر صابر باشند بر دويست نفر پيروز می‌شوند؛ معادله زيبا و جالبی است و آن را معادل يك به 10 قرار می‌دهد؛ بنابر اين اگر يك نفر از شما بر خدا توكل كند و استقامت به خرج دهد می‌تواند در برابر 10 نفر ظاهر شود، ولی خداوند می‌داند كه شما چنين نيستيد؛ لذا معادله را يك به دو می‌كند و می‌فرمايد اگر صد نفر از شما صابر باشند بر دويست نفر غلبه می‌كنيد.

بحرانی خاطرنشان كرد: اگر انسان از همه ببرد و تنها به خدا اتكا داشته باشد، خداوند به‌طور قطع او را تنها واگذار نمی‌كند و خود متكفل او می‌شود. در سوره آل‌ عمران آمده است: «یَا أَیُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللّهَ؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏‌ايد صبر كنيد و ايستادگى ورزيد و مرزها را نگهبانى كنيد و از خدا پروا نماييد» (آل‌عمران، 200)، يعنی همراه با استعانت از خداوند تبارك و تعالی، صبر پيشه كنيد. اگر چنين كنيم و «اياك نستعين» درستی داشته باشيم خداوند به ما ياری خواهد رساند.

اين مدرس حوزه ادامه داد: اگر بيماری داريم كه از همه جا قطع اميد كرده است تمام رشته‌های اتصالش را به ديگران را قطع كند و تنها يك رشته را برقرار كند. آيا چنين نيست كه خداوند دست او را بگيرد. بر اساس آيه در تمام امور زندگی چه بيماری، چه بدهكاری و تقاضاهای ديگر تنها خدا را در نظر بگيريم و يك دهم؛ و نه بيشتر از درخواست و التماس‌هايی كه ما بعضاً به همديگر می‌كنيم اگر با دل پاك نزد خداوند ببريم، كارهای ما را انجام می‌دهد و ما را نگه می‌دارد؛ پس اگر پشتوانه ما خدا باشد او نگه‌دار ماست:

گر نگهدار من آن است كه خود می‌دانم

شيشه را در بغل سنگ نگه می‌دارد

وی گفت: اگر خدا مورد اتكال من باشد، خداوند به‌طور قطع متكفل همه كارهای ما هست. بايد مثل اين حديث باشيم؛ المؤمن كالجبل الراسخ لا تحركّه العواصف؛ مؤمن بايد مثل كوه استوار باشد، هر تندبادی او را به حركت نيندازد؛ چرا كه بايد فكر بكند پشتوانه من خداست. من اگر در دل دشمن روم، خداوند اگر مقدر كرده زنده بمانم پس زنده خواهم ماند، اما اگر مقدر نكرده زنده بمانم، هر جا باشم اجلم فرا خواهد رسيد.

بحرنی اظهار كرد: پس اتكال و پشتوانه و كهفمان چنانچه در دعای جوشن كبير فرموده: ‌يا كهف من لا كهف له؛ ای پناه كسی كه پناهگاه ندارد، خدا باشد كه در اين صورت خداوند خود متكفل امور ما می‌شود ولی بايد اين را درك و لمس كنيم و در مراحل زندگی از كوچك‌ و بزرگ‌ اين را به خاطر داشته باشيم كه بهترين نگه دارنده و ياور خداست؛ در اين صورت خداوند حافظ و ياور ما خواهد بود.

وی با بيان اينكه لازمه برخورداری از چينن باوری اين است كه انسان رابطه خود را با خدا و اطمينانش را به او تقويت كند، افزود: برخی اوقات ما به چيزی كه در دستمان است بيشتر از خدا اطمينان داريم؛ مثلاً پولی كه در دستم است، با خود می‌گويم اگر آن را به فرد مستضعفی بدهم و منتظر باشم خدا به من برساند، اين نسيه است؛ يعنی عدم اطمينان به خدا. اگر اطمينان و اعتماد خود را به خدا تقويت كنيم و باور كنيم هر چه داريم از ذات مقدس خداوند تبارك و تعالی است و اگر اين فيض الهی نبود، هيچ چيز نداشتيم، صددرصد از بسياری چيزها به آسانی می‌گذريم و بهتر می‌توانيم يار و ياوری خدا را لمس و درك كنيم. بريدن از همه و گره زدن به خدا بسيار مهم است.