استنادات قرآنی امام حسین(ع) در نفی بیعت نامشروع بنی‌امیه
عزم استوار و اراده خلل‌ناپذیر امام حسین(ع) در نفی بیعت نامشروعی که بنی‌امیه از امام(ع) می‌خواستند، متکی به نیروی الهی و استناد به آیات قرآن کریم بود که نشان از ایمان راسخ، استقامت بی‌نظیر و توکل ایشان به خداوند متعال دارد.
حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین به مناسبت ایام سوگواری سیدالشهدا(ع) و شهادت حضرت رقیه(س) یادداشتی تهیه و در اختیار ایکنا قرار داده که مشروح آن را در ادامه می‌خوانیم.
پنجم صفر، روزی است که یاد کودک رنج‌دیده از کاروان امام حسین(ع) گرامی داشته می‌شود که در غربت و مظلومیت برای وصال پدر خویش تا عرش اعلی پر کشید. یکی دیگر از موقعیت‌ها و رویدادهایی که امام(ع) در مواجهه با آن به آیه قرآن استناد کردند، در ملاقات با «ضحاک بن عبدالله مشرقی» و در سرزمین کربلا بود. ضحاک می‌گوید که با مالک بن نصر ارحبی خدمت امام حسین(ع) رسیدیم، در جایی (کربلا) که او را فرود آوردند، امام(ع) از ما پرسیدند که برای چه به این سرزمین آمدید؟ پاسخ دادیم که برای اینکه به شما خبر دهیم که مردم کوفه برای جنگ با شما گرد آمدند و اینکه در این باره تصمیم بگیرید. امام(ع) در پاسخ این آیه شریفه را تلاوت کردند «حَسْبی اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ».
هر چند حکایت ملاقات آن دو با امام(ع) از موضوع این گفتار خارج است، اما به دلیل اهمیت و عبرت‌آموزی این حکایت به اجمال به آن اشاره می‌شود. ضحاک می‌گوید که پس از این ملاقات با آن حضرت خداحافظی کردیم و دعایش گفتیم. امام(ع) فرمودند چه مانعی دارید که مرا یاری کنید؟. من و مالک گفتیم مقروض و عیالواریم، اما من به آن حضرت عرض کردم، اگر بگذارید (راضی باشید) تا آن هنگام که یاریم برای شما سودمند باشد، در کنارتان باشم، اما زمانی که دفاع و حضورم سودی نبخشد، (جنگ مغلوبه شود) به راه خود روم؟ امام(ع) فرمودند که اختیار با شماست و من نیز بر این عهد ماندم و امام(ع) نیز به عهد خود وفا کرد و ... در واپسین لحظات روز عاشورا دست از نبرد کشیدم و از معرکه بیرون رفتم.
پیش از آنکه دلالت آیه مزبور بررسی شود، توضیحی درباره آیه استنادی ارائه می‌شود که احتمال دارد آیه مورد استناد از دو سوره قرآن کریم باشد به این‌گونه که قسمت نخست آن یعنی «حَسْبی اللَّهُ» بخشی از آیه ۱۲۹ سوره توبه (آخرین آیه این سوره) و قسمت دوم آن «وَنِعْمَ الْوَكِيلُ» بخشی از آیه ۱۷۳ آل عمران باشد. احتمال دیگر آنکه تمام عبارت مزبور از آیه ۱۷۳ سوره آل عمران باشد «حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ» که آن حضرت برای افزایش اعتبار و ایجاز در کلام با اندک تغییر آن را این‌گونه بیان کردند و به اصطلاح از آرایه ادبی « تلمیح» استفاده کردند که اسلوبی رایج در کلمات ائمه معصومین(ع) است.
آیات در بافتار قرآنی (توبه۱۲۹) در خطاب به پیامبر(ص) به این موضوع تصریح دارد که اگر مردم از اطاعت تو روی برگردانند (به تو پشت کردند) به ایشان بگو که خداوند مرا کفایت می‌کند و توکل من به خداوند یگانه است و آیه ۱۷۳ آل عمران وضعیت مومنانی را توصیف می‌کند که به آنان خبر می‌دهند که مردم (مشرکان) روبه‌روی شما قرار گرفتند: «همان کسانی (مؤمنانی) که وقتی به آنان گفتند مردم در برابر شما گردآمدند، پس از آنان بترسید، بر ایمانشان افزوده شد و گفتند خداوند ما را کفایت می‌کند و (خداوند) چه نیکو تدبیر کننده‌ای است». (۱۷۳، آل عمران)
قرائت آیه با توجه به جریان ملاقاتی که شرح آن گذشت، دلالت روشنی دارد به عزم استوار و اراده خلل‌ناپذیر امام(ع) در نفی بیعت نامشروعی که بنی‌امیه از امام(ع) می‌خواستند. استناد به آیه مزبور نشان بر ایمان راسخ، استقامت بی‌نظیر و توکل ایشان به خداوند برای تحقق این مسیر است. به عبارت دیگر آن حضرت حاکم نالایق را در رأس حکومت اسلامی نمی‌پذیرد و با او بیعت نمی‌کند، هرچند که مردم کوفه دست از یاری ایشان بردارند.
انتهای پیام
