استفاده از فناوری اطلاعات؛ راهکاری مؤثر در ارزیابی مستمر مؤسسات قرآنی

مصطفی زارعان، کارشناس آموزش سازمان دارالقرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با اشاره به نقش فعالیت‌های پژوهشی در تعیین سطح مؤسسات قرآنی، گفت: هر کاری باید با پژوهش صورت پذیرد و باید اصول مورد نظر برای ارزیابی و تعیین سطح مراکز قرآنی مشخص باشد؛ برای ارزیابی مؤسسات قرآنی نیز راهکاری جز تحقیق و پژوهش وجود ندارد.

وی اظهار کرد: البته منظور از تحقیق، این نیست که مطالعاتی صورت پذیرد و نتایج تحقیقات ارائه شود، منظور از تحقیق این است که رزومه‌های موجود فعلی ارزیابی و با اساتید و صاحبنظران مصاحبه شود، مؤسسات و جلسات فعال و موفق مورد شناسایی قرار گیرند، با مسئولان آنها جلساتی برگزار شود، تاریخ برگزاری مسابقات قرآنی برسی شود و شیوه برگزاری آنها مورد تحقیق و پژوهش قرار گیرد.

مؤلف کتاب کاربرد اصول روانشناسی در حفظ قرآن ضمن تأکید بر لحاظ کردن ارزش‌های کمی و کیفی در سطح‌بندی مؤسسات قرآنی، عنوان کرد:  برای تعیین سطح‌ مؤسسات قرآنی، باید تمامی ارزش‌های کمی و کیفی جمع‌بندی شود که البته این امر ممکن است سه تا شش ماه به‌طول بیانجامد و سپس می‌توان نتیجه‌گیری کرد که کدامیک مؤسسات، مؤسسات فعالی هستند.

وی با اشاره به ضرورت‌ و چالش‌های سطح‌بندی مؤسسات قرآنی، تصریح کرد: معمولاً در فضاهای قرآنی، چند مانع وجود دارد که همیشه بوده و امید است برطرف شود؛ اولین مانع، تخصیص بودجه است، وقتی در بحش‌های قرآنی وارد می‌شویم در اول امر همه مدعی هستند که کمک خواهند کرد، ولی وقتی مراکز نیازمند توجه مادی هستند، افراد کنار می‌روند.

این داور قرآن بیان کرد: اولین مانع برای تعیین سطح مؤسسات قرآنی، مانع مادی وامکانات مراکز قرآنی است که باید قرارداد‌ها و دستورالعمل‌ها به‌طور جدی وضع شود تا مؤسسات و نهادهای دولتی که قرار است در حمایت از مراکز قرآنی مشارکت کنند، نتوانند از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کنند.

بررسی صلاحیت کارشناسان برای اجرای طرح سطح‌بندی

وی در ادامه افزود: علاوه بر بحث مادی، تقریباً دو تا سه مورد دیگر وجود دارد که باید تأمین شود تا فعالیت‌ مؤسسات قرآنی، نتایچ قابل قبولی را داشته باشد، یکی از این موارد، تیم ارزیابی‌کننده است که باید مشخص شود که آیا از صلاحیت کافی برخوردارند یا خیر و آن تیم باید با مسائل و دستورالعمل‌هایی که برای همه افراد جامعه شفاف است، وارد عرصه شوند.

این حافظ قرآن با اشاره به لزوم فرهنگسازی و توجیه مؤسسات قرآنی در زمینه اجرای طرح سطح‌بندی، اظهار کرد: سومین بحث مربوط به جوامع قرآنی و فرهنگ حاکم بر آنهاست، ما در بحث‌های مذهبی و تا حدی قرآنی، نگاهی هیئتی داریم که علیرغم فایده‌هایی که دارد، ممکن است ضرورهایی را هم داشته باشد.

وی با اشاره به ضعف‌های این نوع عملکرد مراکز قرآنی، گفت: کار هیئتی به‌صورت همگانی انجام می‌شود و برنامه‌ریزی خاصی نیاز ندارد، این فرهنگ در برابر یک سیستم جامع ارزیابی، مثل سطح‌بندی مؤسسات قرآنی مقاومت می‌کند، بنابرانی باید سطح‌بندی در نظر افراد، مخصوصاً در نظر مدیران مؤسسات خوب جلوه داده شود تا با این طرح همراه شوند، البته نباید عجله کرد و جا افتاددن این طرح به دلیل فرهنگی که در جوامع مختلف حاکم است، سه تا چهار سال به طول می‌انجامد.

بانک اطلاعاتی از مؤسسات قرآنی تهیه شود

این قاری قرآن در رابطه با چگونگی بهره‌مندی از فناوری اطلاعات در سطح‌بندی مؤسسات قرآنی، تصریح کرد: فناوری اطلاعات نه‌تنها در این مسأله، بلکه در بسیاری از موارد دیگر کمک می‌کند، اولین مورد می‌تواند تهیه بانک اطلاعاتی از مؤسسات، اساتید که فعالیت می‌کنند و قرآن‌آموزانی که ثبت نام می‌کنند باشد و این می‌تواند یک بانک اطلاعاتی جامع باشد که در سطح کشوری و منطقه‌ای قابل دسترسی باشد.

وی عنوان کرد: همچنین از این بانک اطلاعاتی می‌توان در جهت راهنمایی مردم و مربیان قرآن استفاده کرد، به عنوان مثال می‌توان با در دسترس داشتن این بانک اطلاعاتی، آگاهی پیدا کرد که در حوزه حفظ قرآن در خراسان جنوبی چند جلسه فعال وجود دارد.

این پژوهشگر قرآن در پایان خاطرنشان کرد: با تهیه بانک اطلاعاتی می‌توان نیازسنجی، تخصیص بودجه، ارائه مشاوره و مقایسه کرد و تکنولوژی اطلاعات می‌تواند یک بازوی محکم برای اجرای طرح سطح‌بندی باشد به شرطی که تیمی که قرار است مدیریت طرح را بر عهده داشته باشد، دارای مدیریت قوی باشد و قبل از سراسری شدن طرح، ابتدا باید در چند مؤسسه و چند شهر اجرا شده، ایرادات برطرف و سپس به صورت سراسری اجرا شود.