ترجمه دقیق و منطبق با ذائقه مخاطب، بهترین است

مسعود انصاری، مترجم قرآن کشاف زمخشری در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به ترجمه‌های انجام شده از قرآن کریم طی سال‌های اخیر گفت: هم‌اکنون در این حوزه توفیق به دست آوردیم، اما این موضوع آرمانی نیست، مگر اینکه در شکل آرمانی جمع شود و با همدلی و همزبانی، یک کار جمعی استواری را ارائه دهند تا ملاک و معیاری برای سایر ترجمه‌های قرآن باشد.

وی در پاسخ به اینکه آیا منظورتان ترجمه‌های گروهی است، افزود: ترجمه گروهی نه به آن معنای معمول، بلکه به این معنی که مترجمان، متنی را مبنا قرار دهند و بر روی آن با یکدیگر اعمال نظر کرده و ترجمه مشترکی را استخراج کنند و متنی را بیافرینند تا از ترجمه‌های دیگر بالاتر و ارزشمندتر باشد.

بهترین ترجمه آن است که با ذائقه مخاطب همخوانی دارد

انصاری در ادامه و در پاسخ به اینکه بهترین ترجمه قرآن چه ویژگی‌ها و معیارهایی دارد، اظهار کرد: این یک سؤال کلی است و بارها به آن پاسخ گفته شده، اما به نظر من ترجمه‌ای بهترین است که کاملاً دقیق بوده و با ذائقه مخاطب همخوانی داشته باشد.

این مترجم قرآن، وجود لغزش‌ها و خطاها در ترجمه‌های قرآن را مورد اشاره قرار داد و تصریح کرد: این لغزش‌ها ناگزیر است؛ چرا که قرآن کلام حق بوده و ویژگی‌های خاص خود را دارد و یک سخن فرابشری است و در این راستا باید توانایی‌های مترجم را در نظر گرفت؛ از این رو این امر زمینه بروز خطا را ایجاد می‌کند و به همین دلیل هیچ موقع نمی‌توان احتمال بروز خطا را از بین برد.

استخراج رأی درست‌تر از متون فقهی

انصاری ادامه داد: آنچه را که می‌توان از بین برد، خطاهای اجتناب‌پذیر است؛ از این رو تا جایی که ممکن است مترجمان باید در ویرایش‌ها و ترجمه‌های قرآن دقت لازم را داشته باشند تا از بروز چنین خطاهایی جلوگیری شود.

وی در پاسخ به اینکه آیا مترجم قرآن باید مفسر هم باشد، بیان کرد: مترجم باید در هر زمینه‌ای، مهمترین متون تفسیری، بلاغی، نحوی و روایی را شناسایی کند و تا جایی که امکان رجوع برایش وجود داشته باشد باید به این متون مراجعه کند؛ حتی به کتاب‌های فقهی در برگردان آیات و احکام مراجعه و رأی درست‌تر را از آنها استخراج کرده و به ترجمه خود منتقل کند.

ترجمه به تنهایی رجوع به متون نیست

مترجم تفسیر کشاف زمخشری در رابطه با ترجمه‌های قرآن و توانمندی مترجم در این باره گفت: ترجمه به تنهایی به معنی رجوع به متون نیست و فقط ترجمه متن اصلی مهم نیست، بلکه مترجم باید ویژگی‌های آن متن را درک کند و بداند آن را چگونه باید به متن ترجمه شده برگرداند.

به عقیده این کارشناس ترجمه قرآن، اقتضائات دو زبان فارسی و عربی باید توسط مترجم قرآن در نظر گرفته شود و از داشته‌های قبلی هم آگاهی یابد؛ چرا که ممکن است یک عبارت قرآن به صورت تلمیح در شعری و یا نثری به کار رفته باشد که می‌تواند به برگردان آیات کمک کند.