آرش دادگر، نویسنده و کارگردان تئاتر در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) در مورد نقش مدیریت و طراحی هنری در تولید نمایشهای دینی گفت: بگذارید در ابتدای بحث از موضوعبندی نمایشها بگذریم و این مقوله را در پیکره واحد نمایشی صرفنظر از اینکه به چه موضوعی میخواهند بپردازند بررسی کنیم و در نگاه نخست باید بگویم که در هیچ یک از تولیدات نمایشی به معنای کلی آن، کشور صاحب بینش تخصصی به نام طراحی هنری نیست.
وی گفت: در چنین شرایطی معمولاً شخص کارگردان تمامی امور فنی و هنری نمایش به غیر از هدایت بازیگران را نیز به عهده میگیرد و خود در حین تمرینات نمایش به تمام این موضوعات میاندیشد که صحنه نمایش باید چگونه باشد و نور این کار باید چگونه طراحی و بسته شود و بسیاری مسائل که شخصاً خود کارگردان درگیر آن می شود.
طراح هنری باید در خلال تمرین با گروه کارگردانی گفتوگو و رایزنی کند
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: این در حالیست که به مقوله طراحی هنری در تولید نمایش در همه جای دنیا به عنوان یک کار کاملاً تخصصی مجزای از روند تولید، تمرین و هدایت بازیگران نگاه میشود و معمولاً یک طراح صحنه و لباس، یک طراح نور و یک مشاور و مدیر هنری در خلال تمرینات گروه مشغول گفتوگو و رایزنی با گروه کارگردانی میشود تا بسته به تغییر و تحولات نمایشی در پایان کار طرح نهایی برای اجرای نمایش را ارائه و خود ضمانت اجرایی آن را به عهده میگیرد.
دادگر در ادامه گفت: باید در نظر داشته باشیم که این مسائل جزئی لاینفک از فرایند تولید نمایش هستند و اینکه چرا در تولید هیچ یک از نمایشها چه دینی و چه غیردینی به آن توجهی نمیشود پرسشی است که باید از مسئولان شود هر چند که پاسخ آن مشخص است و میتوان گفت که نداشتن دغدغه تئاتری به عنوان یکی از بزرگترین مظاهر تغییر و تحول جامعه و بسامان شدن اوضاع آن، سوءمدیریت را به همراه دارد.
طراحی هنری در تولید نمایشهای دینی هزینهبر است
کارگردان نمایش دینی «طوفان» تأکید کرد: شاید این سوءمدیریت در تولید نمایشهای دینی و کیفیت نازل آن بیشتر نموده داشته باشد چرا که علاوه بر اینکه جنس روایات این آثار نمایشی مستند است به دلیل فضای واقعگرایی نیز که دارا هستند لذا باید برای تداعی و بازنمایی فضایی از آن برش تاریخی و برهه زمانی هزینه بیشتری مصروف بعد هنری و طراحی اجزایی همچون صحنه، لباس و نور شود.
دادگر ادامه داد: با این وجود در عمل شاهد چنین ترتیبی نیستیم و حتی جای درستی برای تمرین گروه نمایشی اختصاص داده نمیشود؛ نمایشهای دینی به سبب نوع خاص چینش صحنه، اعمال میزانسن برای بازیگران و مسائلی از این دست نیاز به فضای مناسبی برای تمرین دارند در حالیکه معمولاً در فضای محدود پلاتوها تمرین و بعد قرار بر این میشود در صحنه بزرگ آمفی تئاتر نمایش را اجرا کنیم که این اختلاف مقیاس موجب سردرگمی گروه بازیگران خواهد شد.
بازیگران در حین تمرین وسایل و دکور نهایی اجرای نمایش را در اختیار ندارند
وی افزود: معمولاً بازیگران نمایشهای دینی از همان ابتدای تمرین وسایل صحنه که باید با آن بازی داشته باشند را در اختیار ندارند و همیشه و در خلال تمرین تخیل میکنند و تازه یکی دو روز مانده به اجرای اصلی تمرین آنها با آکساسوار، لباس و فضای واقعی صحنه آغاز میشود؛ همه این مسائل در نوع بازی، کیفیت اجرای نمایش اثرات سوئی خواهد داشت و در مورد طراحی نور نیز تقریباً نمایش به سرنوشتی مشابه دچار است.
دادگر در پایان گفت: به نظر من مسئولان باید دغدغه تولید و اجرای نمایش فاخر دینی داشته باشند و برای جزء به جزء آن صرف هزینه مناسب کنند و با در اختیار قرار دادن متخصصان و کارشناسانی در بخشهای گوناگون فنی و هنری، کارگردان و گروه نمایشی را یاری کنند تا آنچه که بر روی صحنه و برای مخاطب عرضه میشود، اثر غایی خود را بگذارد که این امر مستلزم تأمین همه هزینههای تولید نمایش در حد ایدهآل است.