توجه صرف به مناسک؛ ضعف اصلی مستندهای عاشورایی
گروه هنر: یک کارگردان سینما و تلویزیون معتقد است توجه صرف به مناسک، از ضعف‌های اصلی مستندهای عاشورایی است در حالی که این واقعه دارای ابعاد بسیار گسترده‌ایست که باید بدان توجه کرد.
جواد افشار، کارگردان سینما و تلویزیون در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره جایگاه مضامین دینی در سینمای مستند اظهار کرد: سینمای مستند را باید گونه‌ای در سینما توصیف کرد که در آن می‌توان به شکلی تاثیرگذار به مضامین دینی پرداخت؛ چراکه این ژانر دیگر احتیاجی ندارد برای جذاب‌تر کردن درام به مضامینی غیر واقعی بپردازد، البته منظور از غیرواقعی به معنای وجود نداشتن آن رویداد در عالم واقع نیست، بلکه اتفاقی که قرار است تصویر شود با آن رخداد ارتباطی ندارد.
وی افزود: گفته فوق را اگر بخواهم بهتر توضیح دهم باید بگویم که اگر قرار است در یک فیلم مستند به موضوعی چون حج توجه شود دقیقا همان چیزی را می‌بینیم که در مراسم حج روی می‌دهد، اما در یک فیلم سینمایی وضعیت اینگونه نیست، چون در چنین اثری تنها بخشی از مضمون مورد توجه قرار بگیرد و بخش عمده‌ای صرف داستان‌پردازی می‌شود.
این فیلمساز ادامه داد: اینکه در مستند به عینه مضمون دینی مورد توجه قرار می‌گیرد به معنی غیر جذاب شدن کار نیست، بلکه می‌توان با اهرم‌های حرفه‌ای به موضوعات دینی توجه کرد، بدون اینکه از جذابیت کار کاسته شود. من این گفته را بارها در کارهای مستند دیدم که به شکلی زیبا مضمون یا مناسک دینی تصویر شده است. دراین میان ذکر یک نکته از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، آن نیز اعتقاد فیلمساز به مفهومی است که مورد توجه قرار می‌گیرد.
کارگردان سریال «مادرانه» با بیان اینکه اعتقاد سبب می‌شود که کارها از سطحی‌نگری در امان ماند، گفت: زمانی که داشتن اعتقاد را شرط اصلی برای موضوعات دینی نام می‌بریم، دلیلش این است که اگر چنین شرایطی مهیا نباشد، پیام مورد نظر فیلم برای مخاطب تاثیرگذاری لازم را نخواهد داشت، چون به هر صورت کار به شکلی ارائه خواهد شد. این وضعیت را می‌توان در برخی از فیلم‌هایی که به موضوعاتی چون عاشورا توجه دارند مشاهده کرد.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا عاشورا در اکثر آثار مستند تنها به تصویرسازی از مراسم خلاصه می‌شود، گفت: جواب این سؤال روشن است، آن نیز عدم اگاهی فیلمساز به موضوعات دینی است، چون کسی که می‌خواهد یک مستند دینی بسازد باید در ابتدا مطالعات جامعی در حوزه مورد نظرداشته باشد، والا کارش تهی از معنا خواهد شد. نکته دیگر مناسک تنها بخشی از این رویداد است، اما قسمت عمده این جریان انسان‌ساز، بسیار وسیع است که باید با مشورت کارشناسان دینی مورد توجه فیلمسازان قرار گیرد.
ضرورت حمایت شبکه مستند از فیلم‌های مستند
افشار در پایان خاطر نشان کرد: سینمای مستند به ویژه مستندهای دینی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند، چون تا حمایت نباشد، فیلمساز امکان پرداختن به این موضوعات را ندارد. این حمایت نیز تنها به ساخت خلاصه نمی‌شود، بلکه پخش و نمایش این آثار نیز از جمله دغدغه‌های مهم سینمای مستند است. در این زمینه شبکه مستند با حمایت خود از تولیدات دینی قادر است یاری‌رسان مستندسازان باشد.
