تباینی میان ذکر و دریافت عقلانی از عاشورا برای شعرا نیست

عبدالجبار کاکایی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به بررسی موضوع شعر آئینی و بخش شعر حسینی(ع) آن پرداخت و به آسیب‌های رایج در این بخش اشاره کرد و گفت: فقر دانش نسبت به موضوع عاشورا، شاید اصلی‌ترین آسیب موجود در شعر حسینی(ع) باشد.

شعرا دیکته می‌نویسند

وی در ادامه به ضرورت تبیین آراء تشیع اشاره کرد و ادامه داد: دیدگاه‌های مختلفی به این واقعه وجود دارد که باید از آن میان نگاه امامیه و مذهب شیعه تبیین شود و در این مسیر، شاعران باید سلسله‌جنبان تفکر باشند. البته در این اندازه شاعران کمی داریم که صاحب تفکر و مشی باشند و کشف میدان‌های موضوعی در مطمع نظرش باشند.

کاکایی اظهار کرد: معمولاً آبشخور شعرا سخن وعاظ است یا حتی داستان‌هایی که برخی مداحان که امروز میداندار شده‌اند و مطرح می‌کنند. شعرای امروز به نوعی دنباله‌رو رسانه‌ جمعی مثل تلویزیون هستند که همه این مسائل از فقر دانش نشئت می‌گیرد و ضرورت کسب دانش و فهم تفکر شیعی نسبت به واقعه عاشورا در اعتلای شعر حسینی، سهم زیادی دارد.

شعر در حوزه عاشورا یک علم است

این ترانه‌سرای کشورمان به دومین آسیب در حوزه شعر حسینی(ع) پرداخت و عنوان کرد: از آنجا که در عرصه فرهنگ کشور ما سیاسیون میدان‌دار هستند، در حوزه شعر هم الگوهایی با عنوان جشنواره و همایش به شعرا داده می‌شود و شعرا شروع به نوشتن دیکته از روی آن می‌کنند.

وی با بیان اینکه امروز بسیاری از شعرا دیکته می‌نویسند، عده‌ای املاء می‌گویند و شعرا دیکته می‌نویسند، گفت: البته به نظرم نباید چنین باشد. شاعر باید از منابع نزدیک به واقعه عاشورا برای سرایش اشعار خود استفاده کند. نزدیک شدن شاعران به حوزه علم و عالمان، تاریخ‌دانان و منابع تاریخی موثق در ارتقای سطح شعری شاعران بسیار مؤثر است.

سیدحسن حسینی مستقیم از منابع ادراک می‌کرد

کاکایی به موحوم سیدحسن حسینی به عنوان شاعر موفق حوزه شعر حسینی(ع) اشاره کرد و افزود: او از زمره کسانی بود که در حوزه عاشورایی، مستقیم از منابع و مقاتل استفاده می‌کرد و تأثیر آن از آثارش مشخص و نمایان است.

شعر عاشورایی تنها حوزه احساس نیست

وی با بیان اینکه حوزه شعر عاشورایی، تنها حوزه احساس نیست، تصریح کرد: شعر عاشورایی تنها حوزه احساس نیست که شاعر بنشیند و از تجربه‌های شخصی خود استفاده کند و به سرایش اثری مشغول شود. شعر در حوزه عاشورا یک علم است که شاعر باید آن را یاد بگیرد و به همه زوایای آن آشنایی پیدا کند و بعد استدلال و تحلیل و تأویل خود را از این موضوع تاریخی بیان کند.

«فرید» پیرو نوعی سلوک صوفیانه با رویکرد اجتماعی

این نویسنده در ادامه با بیان اینکه همه توفیقات شاعر در شعر حسینی(ع) نیازمند خواندن و مطالعه است، به سخنان فرید، شاعر روشندل کشورمان که بر ذکر کثیر تأکید دارد، تا جایی که شعر را ذکر می‌دانست اشاره کرد و گفت: یکسری سلوک صوفیانه هم در این مسیر تجویز می‌شود که علاقه‌مندان به عرفان اجتماعی با نگاهی صوفیانه به موضوعات دینی، البته با رویکرد و کارکرد اجتماعی بر آن تأکید دارند.

وی ادامه داد: روش توصیه شده از سوی این شعرا مبنی بر تأکید بر ذکر و اینکه شاعر باید دائم در حال ذکر باشد تا جایی که اشعار او نیز خود به خود به ذکر تبدیل شوند، موضوع جدیدی نیست و خیلی پیش از اینها از سوی بزرگان دین و علم است و این ذکر است که باعث می‌شود ذهن از حالت سکون خارج شود. ذکر سبب تمرکز و قدرت تأویل و دریافت حال را بالا می‌برد که همه اینها باید اتفاق بیفتد و البته اینها با مطالعات میدانی منافاتی ندارد و همسو با هم در حرکت است. قطعاً باید یک دریافت عقلانی و اقناعی هم از موضوع تاریخی صورت بگیرد.