حجت الاسلام والمسلمین ناصحی، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران در گفتوگو با خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) اظهار کرد: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر جهان بینی و ایدئولوژی الهی و با توجه به شناخت ابعاد وجودی انسان، حقوقی را برای هر فرد بر شمرده است که با توجه به آن میتوان شناخت و بصیرت انسان را برای ایجاد ارتباط درست و منطقی با جامعه و همچنین در ارتباط با افراد دیگر اجتماع افزایش داد و موجب سلامت و اعتدال جامعه شد.
حق الناس را دریابیم
وی از جمله مهمترین حقوق و تکالیف یک شهروند که در قرآن بسیار بدان سفارش شده است را پایمال نکردن حق مردم و احترام به حقوق دیگران یا به اصطلاح حق الناس دانست و گفت: در اسلام توصیههای زیادی در این زمینه شده است. مکتب حیات بخش اسلام به عنوان آخرین شریعت الهی، دینی جامع و کامل است، از نگاه اسلام وظایف یک شهروند در قبال مردم و جامعهای که در آن زندگی میکند دارای اصول و ضوابطی است که هر فرد مسلمان در مناسبات و رفتارهای اجتماعی ملزم به رعایت آنها است. یکی از مهمترین این موارد رعایت حق الناس است که میتوان به احترام و عدم تضییع حقوق همسایگان و عابرین در کوچه و خیابان اشاره کرد.
حجت الاسلام ناصحی ادامه داد: پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمودند: «هرکس همسایهاش را اذیت کند خداوند بوی بهشت را بر وی حرام میکند و هرکس حق همسایهاش را ضایع کند از ما نیست». بنابراین شهروند مسلمان بر طبق آموزههای دینی خود باعث ایجاد و بروز مشکلات و تضییع حقوق دیگران نمیشود و به حقوق شهروندی پایبند است.
اصلی ترین شاخصه جامعه اسلامی؛ مسئولیت مشترک اجتماعی
وی با تأکید بر اینکه اصلی ترین شاخصه جامعه اسلامی در مسئولیت مشترک اجتماعی نمودار میشود، تصریح کرد: این مسئولیت مشترک از چارچوب خانواده شروع میشود و تا بعد همسایه، شهر و... ادامه دارد. طبق آموزههای اسلامی یک شهروند در جامعه اسلامی باید نسبت به آنچه در جامعه رخ میدهد اعم از مسائل فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و حتی بلایای طبیعی احساس تکلیف کند و در حد توان و امکانات خویش در رفع اینگونه مشکلات و کاستیها کوشا باشد.
وی به حسن خلق نیز اشاره کرد و گفت: قرآن کریم خطاب به پیغمبر گرامی اسلام(ص) میفرماید: «به برکت رحمت الهی در برابر مردم نرم شدی و اگر خشن و سنگدل بودی از اطراف تو پراکنده میشدند.» رفتار صحیح و برخورد شایسته با شهروندان در تمام ردهها و سطوح اجتماعی به ویژه ارباب رجوع و پذیرش آنها با روی گشاده چه بسا باعث روابط و مناسبات اجتماعی حسنه شده و زمینه رفع گرفتاریهای مردم را فراهم آورده و از بروز بسیاری از عواقب و عوارض زندگی امروزی مانند مشکلات عصبی و روانی جلوگیری میکند.
وی به ذکر مثالی در ارتباط با اهمیت حقوق شهروندان در جامعه اسلامی پرداخت و عنوان کرد: سد و اشغال معابر عمومی شهرها که امروزه یکی از معضلات شهری است از جمله مسائلی است که دین مبین اسلام در هزار و 400 سال پیش بدان توجه داشته است و آن را کاری ناپسند شمرده و پیروان خویش را از این کار نهی میکند. پیامبر گرامی اسلام(ص) میفرمایند: اسباب آزار و اذیت را از راه مسلمانان دور سازید.
رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: اسلام که به جزئی ترین مسائل زندگی انسان توجه دارد حتما برای مسائلی مانند اختلاف رنگ، نژاد و عدالت نیز قوانین و دستورات خود را دارد. قرآن کریم و پیامبر اکرم(ص) بارها بر این نکته تأکید داشتند که برترین انسانها نزد خدا کسی است که با تقواتر باشد. رفتار و منش ایشان در برخورد با بلال حبشی بسیار تحسین برانگیز است حال آنکه اعلامیه حقوق بشر در تاریخ ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد که میزان پایبندی کشورها نسبت به حقوق بشر با این سند سنجیده میشود.
رعایت حق و عدالت؛ اساس نظام اجتماعی
وی رعایت حق و عدالت را اساس نظام اجتماعی دانست و تصریح کرد: اسلام دینی است که بنیان آن بر مبنای تعادل شکل گرفته است. به همین جهت انسانها را از افراط و تفریط در همه شئونات زندگی برحذر میدارد تا در آنچه مربوط به امور فردی انسان است، تعادل برقرار شود. دین مبین اسلام مجموعهای از بایدها و نبایدها را برای تأمین و حفظ حقوق انسانی تدوین کرده است که بایدهای تأمین حقوق شهروندی و نبایدهای نشان دهنده موانع و آفات حقوق شهروندی هستند.
وی به نقش شورای اسلامی شهر در ارتقای حقوق شهروندی اشاره و عنوان کرد: نقش شورای اسلامی شهر با توجه به روح حاکم بر نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و اصول مقرر در قانون اساسی مبنی بر الزام تحقق حقوق مردمی اعم از حقوق فردی، اجتماعی، کرامت انسانی، امنیت، همچنین لزوم عمران و آبادانی شهر در خدمت به شهروندان و تأمین حقوق دینی، فرهنگی، آموزشی و... است.
وی ادامه داد: با عنایت به وظایف ذاتی شورای اسلامی شهر میتوان گفت تصویب قوانین و مصوبات لازم، سیاستگذاری مناسب، کمک و نظارت دقیق بر حسن عملکرد مدیریت شهری در زمینه بهبود و ارتقای زندگی و حقوق شهروندی بر اساس سبک زندگی اسلامی که مورد تأکید رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی است، خواهد بود.
حجت الاسلام ناصحی یادآور شد: در همین رابطه باید توجه داشت آموزش شهروندی در ایجاد الگوی شهروند آگاه، مسئولیت پذیر، فعال، مؤثر و نمونه نقش و جایگاه حائز اهمیتی دارد و مدیریت شهری باید برنامههای مناسبی جهت آموزش شایسته و هدفمند شهروندی در مسیر اعتلا و ارتقای حقوق شهروندی ایجاد و اجرا کند.