محمدمهدی آخوندی، رئیس پژوهشگاه ابن سینای جهاد دانشگاهی در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به اینکه بشر در مباحث زیستی به شدت در حال پیشرفت است، گفت: این پیشرفتها الزاماً پیشرفت در سعادت، سلامت و پیروزی بشر نیست و نمیتواند به نفع بشر باشد، به گونهای که در موارد متعدد شاهد تعدی به حقوق انسانها در نتیجه بهکارگیری تکنولوژی هستیم.
نمونههایی از متنوعترین مسایل زیستی
وی افزود: در مورد نانوتکنولوژی شاهد رشد قابل توجهی در دنیا و کشور هستیم، اما الزاماً استفاده از این تکنولوژی نانو که قادر است نیازهای ما را مرتفع کند، به نفع ما نیست؛ مثلاً امکان جذب شدن یا جذب نشدن این موارد و مناصر آن در طبیعت احتمال تاثیرات منفی یا مثبت را درپی دارد و به نفع بشری نیست.
آخوندی با اشاره به مباحث و مواردی که به دنبال تولید مثل و تشکیل جنین در محیط آزمایشگاه مطرح میشود، گفت: یکی از مباحث آن درمان ناباروری است، اما از دیگر مباحثی که به دنبال میآید، احتمال دستکاری جنین و جایگزینی هسته آن است؛ به گونهای که با چنین اقداماتی موجودی جدید به دست میآید.
رئیس پژوهشگاه ابن سینای جهاد دانشگاهی با اشاره به دیگر مواردی که به دنبال پیشرفت در حوزههای زیستی حاصل میشود، افزود: امکان استفاده از سلول های بنیادی و به کارگیری آنها در ساختن اندام ها و اعضای مورد نیاز انسان و .. از دیگر مواردی است که در کنار آن مواردی چون جایگزینی اسپرم و تخمک، فریز کردن و ورود به رحم و حذف یک سلول برای تعیین جنسیت و .. مطرح میشود.
وی گفت: مباحثی چون اخذ مجوز از خود فرد برای انجام آزمایش بر او، اجازه بازگو کردن اینکه بر اساس آزمایشها احتمال ابتلا به چه بیماریهایی برای فرد وجود دارد و ذخیره و استفاده مجدد از سلولهایی که از بدن فرد جدا میشود از دیگر مواردی است که با توسعه تحقیقات علمی مطرح میشوند.
آخوندی با بیان اینکه این موارد نمونههایی از متنوعترین مسایلی است که در این حوزه مطرح میشوند، افزود: در نتیجه توسعه بیوتکنولوژی، امکاناتی عرضه میشود، اما در کنار آنها مباحث دیگری مطرح میشود که اخلاقیات و شرعیات را ضروری میسازد.
وی با اشاره به اینکه طرح هر کدام از این مباحث در ذخیرهها و بانکهای بیولوژیک وجود دارد که در نوع خود نیازمند مسایل اخلاقی و حقوقی است، ابراز کرد: آن چه در این میان اولویت دارد، رسیدن به یک نتیجه واحد در میان کشورها است تا با صدور اعلامیه، فعالیتهایی بر اساس مبانی مشترک در این حوزهها آغاز شود.
شناسایی اولویتهای کشوری اخلاق زیستی
وی با اشاره به اینکه اقداماتی در ایران برای شناسایی اولویتهای کشوری اخلاق زیستی آغاز شده است، گفت: با شناسایی این اولویتها، توسعه فعالیتها امکانپذیر میشود و ما همچنان به دنبال شناسایی و تعیین اولویتها هستیم و این بحث خاتمه نیافته است.
آخوندی با بیان اینکه اجرای پروژه پژوهشی تعیین اولویتهای کشوری اخلاق زیستی سال 89 به تصویب رسیده است، ابراز امیدواری کرد: تا سه یا چهار ماه آینده اقدامات تعیین اولویتهای زیستی نیازمند بررسیها و مباحث اخلاقی و شرعی توسط دانشمندان ما به پایان رسد تا امکان بررسیهای علمی و شرعی بر روی این اولویتها فراهم شود.