حضرت عیسی(ع)؛ تجلی روح و کلمه الهی

«یا مَریمُ إنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَةٍ مِنهُ اسمُهُ المَسیحُ عِیسَی ابنُ مَریمَ وَجیِهاً فِی الدُّنیا وَ الآخِرَةِ و مِنَ المُقَرَّبینَ: ای مریم! خدا تو را به کلمه‌‏ای از جانب خودش بشارت می‌‏دهد که نامش مسیح، عیسی بن مریم است؛ در حالی که در دنیا و آخرت آبرومند و از مقرّبان الهی است» (آل‌عمران/45)

از سرگذشت حضرت عیسی(ع) در آغاز تولد و دوران کودکی و جوانی وی اطلاع و آگاهی مستقیمی در دست نیست. آنچه گفته می‌شود از لا‌به‌لای کتاب‌های تاریخ است که مطالب آن‌ها به انجیل یا قرآن مجید بازمی‌گردد؛ هرچند برخی محققان معتقدند که متن‌های دیگر چون انجیل توماس نیز به اندازه چهار انجیل سنتی برای ترسیم تاریخی عیسی اهمیت دارند. پژوهش‌گران دربارۀ سال تولد حضرت عیسی(ع) احتمالات گوناگونی داده‌اند. از نظر ایشان، تاریخ میلادی برای تعیین سال تولد آن حضرت کارساز نیست؛ زیرا آن تاریخی که در قرن ششم میلادی پدید آمده است، دقیق نیست. از این رو، آنان به شواهدی که احیاناً در متون تاریخی یافت می‌شود، متوسل شده و با توجه به آن، از سال هشتم قبل از میلاد تا سال دوازدهم میلادی را برای زمان واقعی میلاد پیشنهاد کرده‌اند.

عیسی بن مریم(ع) از نگاه تاریخ

عیسی مسیح یا عیسی ناصری شخصیت مرکزی مسیحیت است و در باور مسیحیان وی تجسّم خدا در جسم انسانی و آغازگر جریان مسیحیت است. او در شهر بیت لحم از شهرهای ایالت ناصره منطقه یهودیه به دنیا آمد و اکثر پژوهش‌گران معتقدند که عیسی یک یهودی از ناحیه جلیل در شمال فلسطین بود که از او به عنوان یک معلم و شفابخش یاد می‌شد. محققان اغلب اتفاق نظر دارند که او توسط یحیی(ع) غسل تعمید یافته است. مسلمانان به عیسی به عنوان یک پیامبر باور دارند.

نام‌های عیسی(ع)

عیسی، یسوّع، یوشع، یهوشع و یهوشوع نام‌هایی هستند که برای حضرت عیسی بن مریم بیان شده است و در عبری همه آنها برابرند. در انجیل یسوّع مسیح ۵۰ بار، عیسی مسیح ۱۰۰ بار و لفظ مسیح ۳۰۰ بار آمده است و نام مبارک این پیامبر بزرگ به عنوان عیسی (ع) 25 بار در سوره‌های مختلف قرآن کریم از جمله در سوره‌های بقره، آل عمران، انعام، توبه، مریم، مؤمنون، احزاب و شوری ذکر شده است و واژه مسیح نیز یازده بار در قرآن مورد استفاده قرار گرفته است. عیسی در زبان عبری به معنی «خدا کمک می‌کند»  بعدها به معنی «خدا نجات می‌دهد» است.

مسیح در قرآن

حضرت عیسی مسیح فرزند حضرت مریم (علیهما السلام) رسول خدا و روح وکلمه اوست. آن‌گونه که در قرآن کریم آمده او پیامبری است صاحب معجزات که قرآن کریم به خاطر بزرگداشت او در چندین سوره از آن حضرت یاد نموده است و اعتقاد به رسالت ایشان مانند پیامبران دیگری که در قرآن نام آن‌ها آمده است، واجب بوده و انکار کننده وی کافر می‌گردد.

در دین مقدس اسلام، اگرچه حضرت محمد (ص) نسبت به سایر انبیاء از جایگاه و مقام بالاتری برخوردار می‌باشد، اما در این دین تمامی پیامبران الهی، قابل تکریم و احترام هستند، چرا که آنان برگزیدگان پروردگار بوده‌اند و مسلمین موظفند که به جمیع رسولان الهی محبت داشته و آنها را محترم بشمارند.

در قرآن کریم آمده« وَآتَیْنَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنَاتِ وَأَیَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ: و به عیسى پسر مریم دلایل آشکار دادیم و او را به وسیله روح القدس تایید کردیم» (بقره /253) بر اساس تاریخ، «نشانه های روشن»، اشاره به معجزاتی مانند شفای بیماران غیرقابل علاج، احیای مردگان و داشتن معارف عالی دینی بوده‌ است.

مسیح مبشر

قرآن کریم عیسی(ع) را مبشر خاتم الانبیاء(ص) می‌داند و در آیه‌ای چنین آورده «وَإِذْ قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُم مُّصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ یَأْتِی مِن بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءهُم بِالْبَیِّنَاتِ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُّبِینٌ: و هنگامى را که عیسى پسر مریم گفت اى فرزندان اسرائیل من فرستاده خدا به سوى شما هستم تورات را که پیش از من بوده تصدیق می‌‏کنم و به فرستاده‌‏اى که پس از من می‌آید و نام او احمد است بشارتگرم پس وقتى براى آنان دلایل روشن آورد گفتند این سحرى آشکار است»(صف/6). بنابر این آیه، حضرت مسیح چند مطلب را برای قوم خود بازگو می‌کند: اولا من آخرین پیامبر خدا نیستم: ثانیاً بعد از من پیامبری خواهد آمد: ثالثاً اسم آن پیامبر احمد است.

فضائل اخلاقی حضرت عیسی(ع)

حضرت عیسی خود را در قرآن اینگونه معرفی می کند، «وَبَرًّا بِوَالِدَتِی وَلَمْ یَجْعَلْنِی جَبَّارًا شَقِیًّا: و مرا نسبت به مادرم نیکوکار کرده و زورگو و نافرمانم نگردانیده است» (مریم/۳۲) و امام علی(ع)، در وصف عیسی بن مریم، می فرماید«و اگر خواهی، از عیسی بن مریم علیه السلام برایت بگویم. او سنگ را بالش خود می‌کرد و جامه خشن می‌پوشید و نان خشک و گلوآزار می‌خورد. خورش او گرسنگی بود و چراغش در شب، ماه و سرپناهش در زمستان، آفتاب‌گیرهای صبح و عصر و میوه و سبزیجاتش، علف و گیاهانی که زمین برای چهار پایان می‌رویاند. نه زنی داشت که مایه گرفتاری او باشد و نه فرزندی که اندوهگینش سازد و نه مال و ثروتی که دل او را به خود مشغول گرداند و نه طمعی که به خواریش اندازد. مرکب او دو پایش بود و خدمتکارش دو دست او».

سامان صاحب‌جلال