تکرار مکررات، خطری که در کمین نشر دینی ـ قرآنی است

محمدرضا بایرامی، نویسنده آئینی و دفاع مقدسی کشورمان در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به بررسی موضوع نیازسنجی پیش از تولید محتوا در بخش نشر مکتوب و حوزه آثار دینی ـ قرآنی پرداخت و با بیان اینکه این نکته را به عنوان اعلام خطر اعلام می‌کنم، اظهار کرد: تولید انبوه آثار دینی به شکل نازل، خطری است که نشر دینی ـ قرآنی را با خطر جدی مواجه کرده است که زندگی‌نامه‌ها، داستان‌ها و کتاب‌هایی که به شبهات دین پاسخ می‌دهند از این جمله هستند.

وی با تأکید بر اینکه با نزول کیفیت آثار دینی، این کتاب‌ها به آثار ضددین تبدیل می‌شوند، ادامه داد: درباره ائمه‌ اطهار(ع) می‌بینیم که انبوهی از زندگی‌نامه‌ها چاپ شده است و این موارد چون بازار دارد و مراکزی که کتاب می‌خرند از این آثار استقبال می‌کنند، به راحتی امکان چاپ پیدا می‌کنند؛ درحالی که سهل‌انگاری‌های زیادی در مراحل تولید آن وجود داشته است.

کپی‌برداری، آفت این روزهای نشر دینی

صاحب کتاب «سنگِ سلام» در بخش دیگری از سخنان خود به کپی‌برداری این آثار از یکدیگر اشاره کرد و گفت: یک زندگی‌نامه را عیناً در ده‌ها کتاب مشاهده می‌کنیم، بدون هیچ تفاوتی و نکته خطرناک همین‌جا است که نویسنده زحمت جست‌وجو و کنکاش را به خود نمی‌دهد. اینکه نویسنده به دنبال یافتن زوایای جدید از زندگی ‌ائمه‌ اطهار(ع) نباشد یا سعی نکند نقاط تاریک و ناآشنا برای مخاطب را آشکار کند، موضوع خطرناکی است.

بایرامی عنوان کرد: این عادت به تنبلی و راحت‌الهضم کردن مسائل باعث می‌شود که آثار دینی ـ قرآنی به ضددین تبدیل شوند. این امکان وجود دارد تا در انتشارات‌ها و حتی وزارت ارشاد، از زاویه نیازسنجی به قضایا نگاه شود. حتی پیش از نیازسنجی می‌توان این مسئله را بررسی کرد که اثری که قصد چاپ آن را دارند، محتوایی فراتر از تولیدات قبلی در خود جای داده است یا خیر؟ و آیا اصلاً ارزش چاپ شدن دارد یا نه؟

نیازسنجی باید از خود انتشارت‌ها آغاز شود/ در برخی از آثار دینی حتی درست‌نویسی هم رعایت نشده است

وی با اشاره به اینکه آثار از نظر محتوایی بررسی نمی‌شوند تا به مسئله نیازسنجی به سطحی‌ترین شکل ممکن پاسخ داده شود، گفت: پاسخ سطحی، خطر بزرگی محسوب می‌شود؛ چراکه از دل مخاطب‌های این آثار هم افرادی آشنا به مسائل دین، قوی و استخوان‌دار در حوزه دین بیرون نمی‌آید و این مسئله برای سیستم ما که به درستی داعیه دین دارد خیلی ناپسند است.

بایرامی با بیان اینکه حاصل بی‌توجهی برخی نویسندگان گاهی منجر به تولید آثاری می‌شود که انسان شرم دارد آنها را در حوزه دین قرار دهد، ادامه داد: در این آثار حتی درست‌نویسی هم رعایت نشده است؛ چراکه ناشر می‌‌داند که اثرش را می‌خرند و البته کیلویی هم می‌خرند و به همین دلیل کمترین توجه را مبذول می‌‌کند؛ در حالی که مخاطبان حساسی دراین حوزه وجود دارند و به همین دلیل باید با دقت بیشتری نسبت به این حوزه فعالیت کرد.

اول برادری‌تان را ثابت کنید، بعد سراغ مسائل دیگر برویم

این نویسنده آئینی با بیان اینکه برای انجام هر کاری باید ملزومات آن را فراهم کنیم، به ارائه مثالی پرداخت و اظهار کرد: اگر می‌خواهیم داستان بنوسیم، اول باید داستان بودن اثرمان را ثابت کنیم؛ یعنی اول برادری‌مان را اثبات کنیم بعد سراغ مسائل دیگر برویم.

وی گفت: وقتی به اسم رمان، یک موضوعی مثل بخشی از زندگی یکی از ائمه(ع) را به مخاطب می‌دهیم که حتی ویژگی‌های ابتدایی رمان را ندارد، خود به خود موضوعیت اثر از بین می‌رود و توجه مخاطب نسبت به موضوع اصلی نیز کاهش می‌یابد. بهترین کار آن است که زمام امور در دست کسانی باشد که کاردان آن حوزه هستند.

بایرامی، مشکل امروز نشر دینی را تکرار مکررات دانست که باعث اذیت مخاطبان این حوزه می‌شود و در این باره اظهار کرد: تا امروز تعداد بسیار زیادی داستان از زندگی شخصیت‌های دینی نگاشته شده است. سؤالی که در این‌باره مطرح می‌شود این است که کدام یک از این آثار می‌تواند مخاطب را به دریچه نوینی از زندگی بزرگان رهنمون کند یا تعریف جدیدی از زوایای تاریک زندگی آنها ارائه بدهد؟

باید کارشناسان امر در رأس امور باشند

 وی، علت این مسئله را افرادی دانست که در رأس امور قرار دارند و در این باره اظهار کرد: علت اصلی این است که کسانی که در رأس کار بوده‌اند، دغدغه کار نداشته‌اند و بخشی از این ضعف ظاهری و محتوایی، به بازاری بودن و نگاه به موضوع فروش است که باعث کم‌ شدن این نظارت‌ها می‌شود.

بایرامی به ارائه راهکار در این حوزه پرداخت و با بیان اینکه لازم است که در این حوزه سخت‌گیری بیشتری انجام شود، اظهار کرد: این سخت‌گیری به معنای محدودیت نیست، بلکه به معنای تلاش برای ارتقای این بخش از نشر مکتوب است.