شعر انقلاب فرزند خلف شعر 1400 ساله فارسی است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست بررسی شعر انقلاب اسلامی شامگاه دوشنبه، 16 دی با حضور صابر امامی، شاعر و مدرس دانشگاه، علی داودی، مدیر دفتر شعر حوزه هنری و محمود حبیبی کسبی، شاعر، در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد.

صابر امامی، شاعر انقلاب در این نشست با اشاره به جنبه‌های گوناگون ادبیات انقلاب اسلامی گفت: ادبیات انقلاب اسلامی را از یک‌سو می‌توان از نگاه تاریخی و زمان بررسی کرد، از این رو زمانی که می‌خواهیم تعریفی از آن ارائه دهیم، می‌گوییم که ادبیات انقلاب اسلامی، پس از پیروزی انقلاب از سال 57 به وجود آمد.

وی افزود: در این سال‌ها افرادی بودند که معتقد به انقلاب اسلامی نبودند، اما آثاری ادبی در این زمینه تولید کرده‌اند، حال این سؤال مطرح می‌شود که آیا می‌توان آثار آنها را جزو ادبیات انقلاب به شمار آورد؛ در این راستا باید گفت؛ ادبیات انقلاب اسلامی از پیش از پیروزی انقلاب آغاز شده، از این رو نمی‌توان فقط از منظر تاریخی و زمانی به آنها نگاه کرد.

امامی با تأکید بر توجه به محتوای ادبیات انقلاب اسلامی، اظهار کرد: ادبیات انقلاب اسلامی ادبیاتی است که در ادامه و کنار فریاد اعتراضی بنیانگذار کبیر انقلاب، حضرت امام خمینی(ره) از سال 1341 به بعد، تولیدکنندگان آثار ادبی با او و صدای او همراه شدند و هم‌راستا با ندای امام خمینی(ره) و در راستای حرکت‌های انقلابی ایشان، به حرکت پرداخته‌اند و سبب تقویت جبهه فرهنگی حرکت امام شده و ادبیات انقلاب اسلامی را شکل داده‌اند.

امامی در ادامه با بیان اینکه ادبیات انقلاب اسلامی با شروع اعتراض امام(ره) آغاز شد، تصریح کرد: طنین این حرکت در دل جامعه هنری و شاعران می‌بالد و رشد کرده و به اوج خود می‌رسد و با پیروزی انقلاب در سال این ادبیات گسترده‌تر می‌شود و دامنه آن توسعه فراگیری می‌یابد.

این شاعر همچنین گفت: حرکت‌های آزادی‌خواهانه و استقلال‌طلبانه‌ای که در ایران و در طول تاریخ وجود داشته، هر کدام متولی خود را داشت و جامعه در طول تغییر و تحول خود، ادبیات‌های خاص آن دوره را داشته است، اما آن ادبیات را به طور مثال با عنوان ادبیات مشروطیت مطالعه می‌کنیم، از این رو می‌توان گفت، ادبیات از تحول‌های پیرامون خود متأثر بوده است.

این پژوهشگر در ادامه بیان کرد: ریشه‌های محتوای شعر انقلاب اسلامی در شعر 1400 ساله فارسی دیده می‌شود و شعر انقلاب فرزند خلف شعر 1400 ساله فارسی است، اما باید مرزی را برای تعریف این نوع ادبیات داشته باشیم.

کاظمی: شعرهای دهه‌های اخیر حس معنوی آثار ابتدای انقلاب را ندارند

محمدکاظم کاظمی، شاعر افغان و مقیم ایران نیز در ادامه این نشست گفت: در سال‌های نخست پیروزی انقلاب اسلامی آثار ارائه شده در قالب کلاسیک بود و شاعران مطرح پس از انقلاب به ویژه در سال‌های اول بیشتر در این قالب شعر سروده اند و این موضوع ناگزیر بوده است؛ چرا که انقلاب اسلامی رویکردی مردمی داشت.
وی با اشاره به انس بیشتر مردم با فضای شعر کلاسیک افزود: به همین دلیل است که شعر بعد از انقلاب به سمت قالب‌های کلاسیک و کهن گرایش داشته است و در محافل مذهبی و دفاع مقدس این نوع شعر، با مخاطبان ارتباط برقرار می‌کند و این طبیعی است که شعر بعد از انقلاب به سمت مردم رفته و گرایشی مردمی پیدا کند.

این شاعر با اشاره به فاصله زمانی شعر نیما تا انقلاب اسلامی، بیان کرد: در طول این زمان شعر کلاسیک پیشرفت کمی داشته و شعر کلاسیکی که شاعران در دوران انقلاب به آن بازگشتند، شعر دوران مشروطیت و شاعرانی چون شهریار بود و می‌بینیم که بسیاری از مضامینی که پیش از انقلاب در شعر نو مطرح می‌شده، در شعر کلاسیک بعد از انقلاب هم قابل طرح است.
کاظمی با بیان اینکه برخی از شاعران بعد از انقلاب عمده آثارشان در قالب شعر نو است تصریح  کرد: این موضوع درست است، اما شعر نو این شاعران از لحاظ قوت و کیفیت به شعر نویی که قبل از انقلاب به اوج خود رسیده بود، فاصله دارد و به نظر می‌رسد برخی تجربه‌ها از صفر آغاز شده و این اتفاق خوبی نبود.
وی با بیان اینکه شاعران انقلاب از لحاظ فکری و محتوایی با جریان‌های روشنفکری که شعر نو و آزاد می‌سرودند، میانه خوبی نداشتند گفت: در سال‌های نخست پس از انقلاب اسلامی، دیده می‌شود که بسیاری از شاعران جریان روشنفکری اشعارشان در مقابل انقلاب است و شاعران انقلاب هم علیه آن‌ها شعر می‌گفتند. مرحوم سیدحسن حسینی، شعر  در رد شعر «با چشم‌های» شاملو را سروده است و این طبیعی است که وقتی با جریانی تقابل داشته باشیم، از تجربه‌ها و دستاوردهای فرمی شعر که ممکن است ربطی هم به محتوای اثر نداشته باشند، غافل می‌ماند.

کاظمی با بیان اینکه حس معنوی اشعار ابتدای انقلاب در شعرهای دهه‌های بعدی کمتر است گفت: جریان پیشرو شعر انقلاب در دهه‌های 70 و 80 مطرح می‌شود و از کلی‌گویی فاصله می‌گیرد و شاعران این نسل از لحاظ فرم، صورت و امکانات بیانی شعرهای غنی‌تر سروده‌اند، اما شور و هیجان و حس معنوی اشعار ابتدای انقلاب را ندارند.