خطر اعتیاد افراد به شبکه‌های اجتماعی/ فیلترینگ تنها یک مُسکن است

عبدالله امیدی، روانشناس، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اشاره به خطرات شبکه‌های اجتماعی اظهار کرد: شبکه‌های اجتماعی بر اساس روابط طراحی شده به این معنی هدف‌شان برقراری روابط است؛ دربسیاری از روابطی که داریم، برای آن آموزش دیده‌ایم و تجربه کسب کرده‌ایم و در نهایت از قبل خودمان را آماده کرده‌ایم و بر اساس شناخت و آگاهی، سطح رابطه را تنظیم می‌کنیم.

وی ادامه داد: در این روابط، حواسمان است که چه اطلاعاتی رد و بدل می‌شود، اما مسأله شبکه‌های اجتماعی به این صورت بوده که گاهی اوقات کاربران ناخواسته و غیرارادی در معرض روابطی قرار می گیرند که آمادگی ندارد و میان‌شان اطلاعاتی رد و بدل می‌شود که فی البداهه و بر اساس اطلاعات کاربران است.

این روانشناس تصریح کرد: در فضای مجازی به دلیل آنکه تسلط نداریم و همچنین از رابطه‌ای که قرار است ایجاد شود، شناخت کافی را به دست نیاورده‌ایم، ممکن است در معرض مسائل و مشکلاتی قرار بگیریم؛ بنابراین مهم است که رابطه را چگونه تنظیم کنیم و تا چه اندازه شناخت و آگاهی داشته باشد.

شبکه‌های اجتماعی می‌توانند اعتیادآور باشند

وی بیان کرد: شبکه‌های اجتماعی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به نوعی می‌توانند به دلیل جذابیت‌هایی که دارد، اعتیاد آور باشند و کاربر را وابسته خود کنند. خطر وابستگی افراد به شبکه‌های اجتماعی مهم‌ترین مسأله‌ای است که باید جدی بگیریم، بسیاری از کاربران آنقدر وابسته این شبکه‌های اجتماعی می‌شوند که در نبود آن دچار وسوسه می شوند و احساس نیاز شدید می‌کنند چرا که این شبکه‌های اجتماعی بسیاری از نیازهای کاربران را فراهم کرده است و در نبودش، کاربر احساس خلأ می‌کند.

امیدی اظهار کرد: کاربرانی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، زمان بسیاری را به آن اختصاص می‌دهند و به لحاظ روانی در نبود این شبکه‌ها احساس سرگردانی و سردرگمی می‌کنند و این امر خطرناک‌ترین حالت ممکن است.

شبکه‌های اجتماعی داخلی عملکرد ضعیفی دارند

وی یادآور شد: ما شبکه اجتماعی داخلی آنچنانی نداریم که فعال و جذاب باشد و کاربران داخلی بتوانند از آن استفاده کنند، البته هیچ تفاوتی نمی‌کند حتی اگر شبکه‌های داخلی هم همچون شبکه‌های خارجی با همان ویژگی توسعه یابد، می‌تواند خطر وابستگی برای کاربران داشته باشد؛ جنس هردو تبادل اطلاعات است و تفاوتی میان ایرانی و خارجی بودن آن نمی‌کند.

این روانشناس تصریح کرد: شبکه‌های اجتماعی بسیاری از نیازهای افراد همچون غرایض جنسی‌شان را تأمین می‌کنند؛ البته علاوه بر این خطرات، این شبکه‌ها هم می‌تواند مفید باشند و بسیاری از کاربران برای تبلیغات از آن استفاده می‌کنند.

وی بیان کرد: زمانی که انسان، ضعف‌هایی در زندگی داشته باشد، حتی اگر شبکه اجتماعی هم وجود نداشته باشد به دنبال چیزهای دیگر خواهد رفت.آسیب‌های اجتماعی در جامعه زیاد است و حتی اگر بخواهیم این شبکه‌ها را فیلتر کنیم، انسان ضعیف، جذب چیز دیگری خواهد شد.

فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی تنها یک مسکن است

امیدی اظهار کرد: به نوعی بی‌هدفی، سرگردانی و ائتلاف وقت در میان جوانان بسیار است و همین مسائل سبب می‌شود که جوان جامعه جذب هر موضوعی شود تا بتواند گذران عمر کند، اگر انگیزه‌های ادم‌ها و هدفمندی‌شان در جامعه رشد کند، آنها جذب آسیب‌های اجتماعی نخواهند شد.

وی یادآور شد: آمار نشان می‌دهد که استفاده ایرانی‌ها از شبکه‌های اجتماعی همچون فیس بوک و استفاده نابه جا از اینترنت بیشتر است، بنابراین آسیب اصلی از شبکه‌های اجتماعی نیست بلکه مشکل از ناهنجاری و مشکلات دیگر است؛ زمانی که بیکاری، طلاق، مسائل اقتصادی در جامعه رشد می‌کند، به نوعی شاهد سردرگمی، بی‌هدفی، احساس ناامنی و ناامیدی در میان کاربران خواهیم بود و همین امر سبب می‌شود که جهت‌گیری فکری از میان برود و تنها به خوش‌گذرانی فکر کنند. به نظر می‌رسد باید آسیب‌ها را شناخت و با آن مقابله کرد.

این روانشناس با اشاره به فیلترنیگ شبکه‌های اجتماعی تصریح کرد: زمانی که بسترهای لازم را برای هدفمندی جوانان آماده نکرده‌ایم، فیلترینگ تنها می‌تواند به عنوان اولین راه و تنها مسکنی باشد. آنهایی که در اندیشه فیلترینگ هستند، مسئولان سردرگم و گمراه نیستند بلکه این تنها راهی است که به فکر می‌رسد. شاید در این شرایط امر فیلترینگ کار بدی نباشد. البته جوانان به دنبال فیلترشکن می‌روند و خطای دیگری را انجام می‌دهند.

وی یادآور شد: جامعه را باید از لحاظ فرهنگی آماده کنیم و به حل مشکلات جوانان همچون بیکاری بیاندیشیم. زمانی که جوانان در آینده‌ای مبهم قرار می‌گیرند، آدم‌های هدفمندی نخواهند بود و زندگی‌شان را صرف امورات روزمره می‌کنند و در نهایت دچار روزمرگی می‌شوند.

امیدی اظهار کرد: متولی توسعه شبکه‌های داخلی، بخش خصوصی و دولتی توأمان با یکدیگر می‌تواند باشد. دولت می‌تواند به عنوان ناظر و بخش خصوصی می‌تواند به عنوان عامل اجرایی در این زمینه حرکت کند.