حشمتالله فلاحتپیشه، کارشناس مسائل بینالمللی و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) در تحلیل اقدامات تروریستی اخیر در منطقه و چرایی ورود عربستان به این فاز از اقدامات گفت: من معتقدم هر چه به افق سال 2024 نزدیکتر میشویم باید بیشتر منتظر سیاستهای انتحاری تکفیریها و سلفیها باشیم. این سیاستهای انتحاری مشخصا در دو حوزه حمایت از تروریسم و دستیابی به سلاحهای کشتار جمعی دنبال میشود.
وی ادامه داد: این آیندهای است که با هر چه نزدیکتر شدن به سال 2024 در رفتار برخی بازیگران سلفی منطقه به رهبری عربستان سعودی بیشتر مشاهده خواهد شد. این هشداری است که از هم اکنون به غربی ها هم باید داده شود.
دموکراسیسازی در منطقه عامل افزایش اقدامات تروریستی تکفیریها
فلاحتپیشه در تبیین دلیل این مسئله گفت: علت این مسئله هم آن است که در افق 2024 اتفاقاتی رخ میدهد که در مسیر راهبردی تدوین شده توسط بازیگرانی چون عربستان نیست. مهمترین این اتفاق، دموکراسیسازی است؛ به عقیده من روند شکلگیری دموکراسی در خاورمیانه به یک روند غیر قابل برگشت تبدیل شده است و جوانان دنیای عرب امروز بیدار شدهاند و امروز در خاورمیانه تنها مانع اصلی دموکراسی، برخی نیروهای سلفی با محوریت عربستان سعودی هستند.
پولهای نفتی عربستان و حفظ حکومتهای دیکتاتوری منطقه
این کارشناس مسائل بینالمللی عنوان کرد: هم اکنون عربستان سعودی صندوقی را طراحی کرده است که بخشی از درآمد مازاد نفتی عربستان در آن صندوق ذخیره میشود تا اگر حکومتهای دیکتاتوری و پادشاهی منطقه با تحولاتی چون بیداری اسلامی مواجه شدند این حکومتها برای راضی کردن مردم خودشان از این صندوق وامهای بلاعوض یا کمبهره دریافت میکنند تا معضلات داخلی خود را حل و فصل کنند، لذا من معتقدم دغدغه اصلی عربستانی ها از این منظر است.
بندر بن سلطان و شکلگیری کانونهای جدید تروریستی در منطقه
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی درباره ریشه اقدامات عربستان در بیثباتسازی منطقه اظهار کرد: عربستان ابتدا همراه با بازیگران دیگر مانند امریکا و انگلیس به طور مشخص در مرزهای پاکستان و افغانستان در 2500 مدرسه علوم دینی اما در واقع مدرسه آموزش اقدامات تروریستی کار خود را آغاز کردند که به تدریج با تقابلهای راهبردی که در سطح کلان ایجاد شد و از طرفی با شکلگیری القاعده و شاخههای مختلف آن شرایط جدیدی شکل گرفت. وی افزود: اوج این کار در سال 1373 بود که نظامی در افغانستان تحت عنوان طالبان شکل گرفت و در ادامه از درون آن اقدام تروریستی 11 سپتامبر پدید آمد که نخستین تقابل راهبردی مهم این گروهها در سطح بینالمللی بود.
فلاحتپیشه ابراز کرد: در آن زمان شاهزاده بندر بن سلطان که 10 سال سفیر عربستان در واشنگتن بود، مسئولیت سیاستهای اطلاعاتی و دادن قالب دیپلماتیک به این سیاستها را در آمریکا بر عهده داشت، اما پس از 11 سپتامبر و تهیه کیفرخواست این حادثه تروریستی که نقش اصلی وقوع این اتفاق را به بندر بن سلطان، به دلیل برگزاری جلسه با 16 تروریست این حادثه و حمایت مالی آنها، داده بود وی به عربستان بازمیگردد و امروز نیز سیاستهای اطلاعاتی و به عبارت بهتر تروریستی عربستان با محوریت بندر بن سلطان است.
وی افزود: بندر بن سلطان همان کسی است که دیدار جنجالی اخیرش با ولادیمیر پوتین اکنون تبدیل به اختلاف میان عربستان و روسیه شده است. بندر بن سلطان قبل از انفجارهای ولگوگراد با پوتین در روسیه دیدار کرد و هشدار داد اگر روسیه با مواضع عربستان در سوریه همراه نشود، عربستان نیز سیاستآرامسازی تروریستهای چچن را کنار خواهد گذاشت که با مخالفت روسیه با این مسئله، مشاهده کردیم دو انفجار تروریستی در روسیه انجام شد و پوتین هم مواضع سنگینی را علیه عربستان انجام داد.
فلاحتپیشه خاطرنشان کرد: امروز عربستان در حال شکلدهی و سازمان دادن به یک سری کانونهای تروریستی در کشورهایی مانند عراق و سوریه برای هدایت بهتر تروریستهاست که این موضوع با راهبردهای منطقهای کشورهایی مانند ایران و راهبردهای بینالمللی کشورهایی مانند آمریکا در تضاد است که این تضادها منجر به مقابلههایی با دولت عربستان خواهد شد.
توافق ژنو3 و ضربه اساسی به سیاست ایرانهراسی
این کارشناس مسائل بینالمللی درباره تأثیر توفق ایران و 5+1 در ژنو3 بر اقدامات اخیر عربستان گفت: به عقیده من اهمیت توافق ژنو3 فراتر از قالب بندهای توافق است و باید آثار فرامتنی و روانی آن را مورد توجه قرار داد.
وی یادآور شد: تاکنون عربستان در قالب راهبرد ایرانهراسی سیاستهای منطقهای و بینالمللی خود را پیش میبرد و در لایه زیرین تحولات مربوط به ایرانهراسی حرکت خزنده خود را ادامه می داد. اما توافق بر سر برنامه «اقدام مشترک» میان ایران و 5+1 ضربهای اساسی به راهبرد ایرانهراسی بود که عملا نشان داد ایران هیچگاه به دنبال بمب هستهای نبوده است و از آن زمان عملا ایران هراسی کاذب کنار می رود و کشورهایی مانند عربستان که در لایههای زیرین با گروههای تروریستی همگام هستند دیگر نمیتوانند ایران را به عنوان توجیه سیاستهای خود مطرح کنند.
فلاحتپیشه تصریح کرد: منظور من از لایه زیرین تحولات، آن چیزی است که نظم و ثبات بینالمللی را نه در آشکار که در فضایی پنهان تهدید می کند. تا پیش از توافق ژنو3 ایران در سطح بینالمللی به عنوان کشوری مطرح بود که در لایه زیرین تحولات در قالب اقدامات تروریستی، به زعم قدرتهای جهانی، و پولشویی اقدام میکند اما پس از توافق ژنو3 ایران به راحتی در لایههای آشکار بینالمللی در قالب روابط اقتصادی و سیاسی حضور دارد و خود را نشان میدهد در حالی که عربستان امروز در سطح بینالمللی به عنوان حامی اصلی گروههای تروریستی شناخته شده است که ناشی از ارتباطات آنها در لایه زیرین تحولات با این نوع گروههاست.