گفتمان تدبر در قرآن در جامعه عمومی شده است
گروه فعالیت‌های قرآنی: مشاور عالی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه در مراسم افتتاحیه سی و پنجمین دوره مسابقات قرآن شکوفه‌ها در بخش پسران، گفت: گفتمان تدبر در قرآن برخلاف سال‌های گذشته در حال حاضر به گفتمان عمومی جامعه تبدیل شده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مراسم افتتاحیه سی و پنجمین دوره مسابقات قرآن شکوفه‌ها در بخش پسران؛ صبح امروز، نهم بهمن‌ماه در تالار فرهنگ تهران و با حضور جمعی از مسئولان سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار شد.
در بخشی از این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین الهی‌زاده، مشاور عالی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه به بیان سخنانی در باره قرائت متدبرانه و تدبر در آیات الهی پرداخت.
بیان تفاوت‌های قرائت متدبرانه با قرائت معمولی
وی با بیان اینکه قرائت با تحجی، تلفظ و گفتن تفاوت دارد، گفت: تفاوت قرائت با این سه مقوله در این است که هر گاه گفتن همراه با خواندن باشد، یعنی هم کلامی گفته شود و هم خوانده شود، یک وجه از قرائت را انجام داده‌ایم و وجه دیگر قرائت این است که هم کلامی خوانده شود و هم به معنای آن توجه شود؛ بنابر این اگر کسی در قرائت به معنا توجهی نداشته باشد، لفظ قرائت بر آن صدق نمی‌کند و آن قرائت مشکل دارد.
بیان تفاوت فهم تفسیری قرآن با فهمی که در دل قرائت وجود دارد
مشاور عالی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه افزود: قرائت صحیح یعنی اینکه کلامی را بخوانیم و معنای آن را نیز بفهمیم، کسی که می‌خواند، اما معنا را نمی‌فهمد، تنها کار تلفظ را انجام داده است؛ فهمی که در دل قرائت وجود دارد با فهمی که ثمره تفسیر قرآن کریم است، دارای تفاوت است؛ زیرا فهم‌های تفسیری نیاز به اجتهاد دارد، اما فهم‌های متدبرانه نیاز به آشنایی به عربی آسان قرآن کریم دارد.
حجت‌الاسلام الهی‌زاده با اشاره به اینکه برای فهم قرآن کریم باید دو نگاه در باب قرائت قرآن را مورد توجه قرار دهیم، به ذکر این نگاه پرداخت و گفت: نگاه اول این است که برخی فکر می‌کنند نمی‌توانند قرآن بخوانند و نگاه دوم نیز این است که قرآن بسیارعظیم است و معنای آن را فقط علمای ویژه خواهند فهمید.
چیزهایی که باعث دوری از انس با قرآن می‌شود
وی با بیان اینکه خود کم‌بینی در برابر خواندن قرآن و بزرگ‌تر دانستن قرآن نسبت به فهم عموم مردم هر دو باعث دوری و انس نگرفتن با قرآن کریم می‌شود، اظهار کرد: راه و نگاه سومی نیز وجو دارد وآن هم اینکه قرآن را بخوانیم و به نسبت فهم خود از آن بهره ببریم که این همان تلاوت متدبرانه است.
مشاور عالی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه در ادامه گفتمان قرآن در جامعه را یک گفتمان عمومی شده عنوان کرد و افزود: چند سال پیش حتی در بین خود اهالی قرآن و جامعه قرآنی این گفتمان غریب بود، اما با فرمایشات مقام معظم رهبری این اصل به یک گفتمان در کل جامعه تبدیل شد.
حجت‌الاسلام الهی‌زاده با طرح این سؤال که مراد از تدبری که مقام معظم رهبری می‌فرمایند چیست؛ گفت: از مجموعه فرمایشات ایشان و آیات و روایات به این نتیجه رسیده‌ایم که مراد از این نوع تدبر، تدبر در حین تلاوت و قرائت است که این همان فهمیدن معنا در زمان قرائت است.
بیان ویژگی‌های قرائت متدبرانه
وی با ذکر برخی ویژگی‌های قرائت متدبرانه، یادآور شد: در تدبر قرآن سه گام تعریف شده است، گام اول این است که زمان قرائت نگاهی منظم به آیات قرآن داشته باشیم، گام دوم این است که ساختار آیات سوره را از روی الفاظ به دست بیاوریم تا به گام سوم که فهمیدن معنای آیات است، برسیم.
مشاور عالی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه در ادامه با تشبیه کردن هر سوره از قرآن کریم به یک خوشه انگور، اظهار کرد: اگر هر سوره را به مثابه یک خوشه انگور در نظر بگیریم، هر آیه به مثابه یک حبه از آن خوشه خواهد بود؛ این حبه‌ها دارای چینش منظمی هستند که خوشه‌ای از نور را تشکیل می‌دهند، بنابر این گام اول در این مثال خوشه‌یابی است و گام دیگر نیز جهت‌یابی تا به سومین گام که فهم مفاهیم است، دست یابیم.
حجت‌الاسلام الهی‌زاده سوره مبارکه «منافقون» را برای پیاده کردن این سه گام به عنوان مثال بررسی کرد و گفت: در گام اول با توجه به ظاهر آیات می‌گوییم، این سوره دارای 11 آیه است، آیات این سوره دو دسته هستند، دسته اول از آیه یک تا آیه هشتم و دسته دوم نیز از آیه 9 تا آیه 11 است که این تقسیم‌بندی مربوط به پیوستگی لفظی خواهد بود؛ دسته اول یعنی آیات یک تا هشت نیز به چهار دسته تقسیم می‌شوند، دسته اول آیه یک تا سه، دسته دوم آیه چهارم، دسته سوم آیات پنجم و ششم و دسته چهارم نیز آیات هفتم و هشتم است و ارتباط آیات هر یک از این دسته‌ها از طریق کلمات مشابه است.
وی تصریح کرد: در گام دوم که جهت‌یابی است به ساختار آیات توجه می‌کنیم، اگر به این سوره مبارکه دقت شود، متوجه خواهیم شد که عمده مسئله این آیات دروغ است، در گام سوم نیز مسائل مطرح شده در دسته‌ها را بررسی می‌کنیم، هر کدام از دسته‌بندی‌هایی که صورت گرفته به یک نوع از دروغ می‌پردازند. دسته اول دروغ گفتاری، دسته دوم دروغ رفتاری، دسته سوم دروغ اعتقادی و دسته چهارم نیز دروغ اجتماعی و سیاسی است؛ آیات 9 تا 11 نیز راه حل و پیش‌گیری از دروغ و درمان آن را جلوی راه قرار می‌دهد که خود در یک دسته قرار می‌گیرند.
قاریان به مثابه سخن‌گویان قرآن
مشاور عالی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه در بخش پایانی سخنان خود با تأکید بر اینکه قاریان سخن‌گویان قرآن هستند و کسی که حافظ قرآن است خداوند نیز حافظ او خواهد بود، گفت: قاریان و حافظان قرآن کریم، حاملان کلام وحی هستند، یعنی باید نرم‌افزار وحی را در سخت‌افزار وجود پیاده کنند تا چهره، رفتار، منطق و سبک زندگی قرآنی داشته باشند.
