اهل تواضع، مدح و ثناگویی دیگران نسبت به خود را نمی‌پسندند
خبرنگار افتخاری/ مجتبی ضرغامی: استاد حوزه و دانشگاه در برنامه «یاد خدا» که هر روز از شبکه قرآن و معارف سیما پخش می‌شود، گفت: اهل تواضع، مدح و ثناگویی دیگران نسبت خود را نمی‌پسندند.
به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، برنامه «یاد خدا» که هر روز از ساعت 19 تا 20 از شبکه قرآن و معارف سیما پخش می‌شود، روزهای سه‌شنبه با حضور کارشناس مذهبی، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدباقر علوی تهرانی با موضوع «اصول صحیح و اسلامی همسرداری»، برگزار می‌شود.
علوی تهرانی روز سه‌شنبه، هشتم بهمن‌ماه در این برنامه گفت: از جمله اصول صحیح و اسلامی همسرداری، اصل ایمان و اصل اخلاق است.
وی با اشاره به ایجاد تفاهم در زندگی، ادامه داد: تفاهم به معنای تدبر در زندگی است که برای ایجاد آن، پنج راه عدم تکبر، تواضع، گوش شنوا، نفی لجاجت و عیب‌جو نبودن است.
این استاد حوزه و دانشگاه ضمن بیان این پنج راه ایجاد تفاهم، اظهار کرد: برای هر کدام از این پنج راه مصادیق و نشانه‌هایی وجود دارد که می‌توان به هر یک از آنها اشاره کرد.
وی افزود: اهل تواضع نشانه‌هایی دارند که شامل ابتدا سلام کردن به همه، پرهیز از جدل، شستن پائین مجلس و راضی بودن از این نشستن، پرهیز از خصلت‌های اشرافی، دیدار با فقرا، روحیه نقدپذیری، دارا بودن زندگی شبیه به زندگی عموم مردم، عدم موضع‌گیری در برابر حق، منتظر ستایش دیگران نبودن و منتظر احترام مردم نبودن است.
علوی تهرانی با بیان حدیثی در ارتباط با دارا بودن زندگی شبیه به زندگی عموم مردم، گفت: همانطور که در حدیثی حضرت رسول اکرم(ص) به اباذر فرمودند «یا اَباذَر، أکْثَرُ مَنْ یَدْخُل النّارَ الْمُسْتَکْبِرُونَ»، «بیشترین افراد از مردم که وارد آتش جهنم می‌شوند، اهل تکبر هستند»، پس پیامبر(ص) فرمودند «رَجُلٌ وَهَلْ یَنْجوُ مِنَ الْکِبْر أحَدٌ یا رَسُولَ الله؟»، «مردی گفت کسی می‌تواند از این تکبر نجات پیدا کند یا رسول‌الله؟ پیامبر(ص) فرمودند بله!»، «مَنْ لَبِسَ الصُّوْف وَ رَکِبَ الْحِمارِ... وَ جالَسَ الْمَساکِینِ»، «کسی که لباس ساده بپوشد، سوار حمار شدن و با فقرا هم نشین باشد».
وی اظهار کرد: پس این علامت تواضع است که ضد کبر است، همانطور که حضرت علی(ع) فرموده‌اند «ضادوا الکبر بالتواضع، به وسیله تواضع با تکبر که ضد آن است مقابله کنید». به عبارت دیگر اگر می‌خواهید کبر را از بین ببرید به واسطه تواضع از بین ببرید. اینکه تواضع چگونه در زندگی ما ظهور و بروز دارد همان زندگی کردن شبیه اکثر مردم باشد.
علوی تهرانی درباره عدم موضع‌گیری در برابر حق، ادامه داد: چنانچه روایت است که «حق را بپذیرید اگر دشمنت بگوید». یعنی اینکه بیان حق مرزبندی ندارد. حق سه قسم دارد که خود حق، بیان حق و پذیرش حق هستند. چنانکه بسیار افرادی می‌دانند حق با حضرت علی(ع) است و در کتاب‌هایشان هم نقل کرده‌اند اما ایشان را نپذیرفته‌اند و این نشانه عدم تواضع آنها است.
این استاد حوزه اظهار کرد: آدمی که تکبر ندارد، منتظر ستایش دیگران نیست یعنی اگر کار خیری انجام داده، منتظر تعریف، تمجید، ستایش و تشکر مردم نباشد همانطور که حضرت ختمی‌مرتب، محمد مصطفی(ص) فرمودند «قال رسول الله مِنْ رَأْسِ التَّواضُعِ .... وَلا تُحِبَّ الْمِدْحَةَ وَ التَّزْکِیَةَ، سرآغاز تواضع این است ..... مدح و ثناگویی دیگران نسبت به خودت را دوست نداشته باشی».
وی در ادامه سخنان خود در این زمینه تصریح کرد: به بیان دیگر اینکه فرد متواضع دوست ندارد که از ایشان تعریف و ستایش شود، بنابراین آدم‌هایی که اهل تواضع هستند اگر کار خیری انجام می‌دهند، پنهانی و مخفیانه انجام می‌دهند.
علوی تهرانی با اشاره به اینکه اهل تواضع منتظر احترام سایرین نیستند، گفت: ستایش در مقام تئوری است و احترام در مقام عمل و رفتار است. این 10 علامت، نشانه‌های تواضع است و این بیان شد که آقایی که خواستگاری می‌رود یا بانویی که از آن خواستگاری می‌شود نباید اهل تکبر باشند و بتواند اصل تفاهم را ایجاد بکند.
وی در ادامه با اشاره به اصل اخلاق و رعایت کردن اصول اخلاقی لازم‌الاجرایی که باعث شیرینی و شاد زندگی کردن زن و شوهرها و خانواده‌ها می‌شود، عنوان کرد: اولین اصل از این اصول، اصل مهرورزی و محبت کردن است. رسول اکرم(ص) می‌فرمایند «یوتی بالرجل من امتی یوم القیامت و ما له من حسنت ترمی له الجنت، در روز قیامت فردی از امت من را می‌آورند که در پرونده‌اش عملی که به واسطه آن امیدوار باشد برای ورود به بهشت وجود ندارد، نه اینکه در پرونده‌اش واجبات نیست». «فیقول الرب تعال، ادخلوا الجنت فا انه کان یروم عیاله»، «وجود حضرت حق می‌فرمایند که این فرد را وارد بهشت کنید که با خانواده‌اش مهربان بوده است».
این کارشناس مذهبی گفت: حضرت صادق(ع) فرموده‌اند «ما اَظنُّ رَجُلاً یَزدادُ فِی الایمانِ خَیراً، اِلّا اِزدادَ حُبّاً للِنِّساء، گمان نمی‌کنم ایمان مردی زیاد شود، مگر آنکه به سبب آن دوستی و محبتش به همسرش افزون شود» و یا در جای دیگر فرموده‌اند «کل من اشتد لنا حبا اشتد للنساء حبا، هرکه محبتش به ما اهل بیت(ع) زیاد باشد، محبتش به همسرش بیشتر می‌شود».
علوی تهرانی اضافه کرد: نتیجه ایمان و نتیجه محبت به اهل بیت(ع) یک بروز و ظهوری دارد و آن این است که فرد محبتش به همسر و فرزندش بیشتر می‌شود و این یکی از معضلات در خانواده‌ها است که برخی افراد یک بعدی فکر می‌کنند که ایمان تنها بروز و ظهورش در نماز خواندن زیاد است و یا بروز ایمان در خواندن مداوم مفاتیح است و حال آنکه بروز ایمان تنها در اخلاق است.
وی ادامه داد: امام صادق(ع) با اشاره به آیه 45 سوره مبارکه عنکبوت «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنکَرِ» فرموده‌اند «می‌خواهید بفهمید نمازتان قبول شده است ببینید نمازتان شما را از فحشا، کارهای زشت و منکرات باز می‌دارد یا خیر، نهی عن الفحشاء و المنکر بود یا نه؟». یعنی وقتی نماز می‌خوانید هنگامی که در این فکر باشید که پس از اتمام نماز به فلان دختر و یا فلان پسر زنگ بزنم و یا اینکه کلاه سر مردم بگذارم! این نماز بنا بر آیه صریح قرآن و روایت امام صادق(ع) مورد قبول حضرت حق و مقبول به درگاه الهی نشده است چون بعد از نماز تغییری نکرده‌ای.
وی اظهار کرد: پس این نماز نمی‌تواند به تنهایی علامت ایمان باشد. چون یکی از نشانه ایمان، توجه به همسر هم است و حتی نشانه محبت به اهل بیت(ع) توجه و محبت به همسر و خانواده خواهد بود چنانکه تجلی محبت در مواردی است که آنها سیره اهل بیت(ع) هم بوده است.
این استاد حوزه عنوان کرد: جلوه‌های مهر ورزیدن به خانواده و محبت کردن به خانواده شامل 1- نشستن با خانواده همانطور که پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند «جُلُوسُ المَرءِ عِندَ عِیالِهِ أحَبُّ إلَی اللَّهِ مِنِ اعْتِکافٍ فی مَسجِدی هذا، شستن مرد پیش زن و فرزندنش، نزد خداوند محبوب‌تر است از اعتکاف در مسجد من»، 2- نگاه محبت‌آمیز به اهل خانه «قال رسول‌الله(ص)، إن الرجل إذا نظر إلى امرأته و نظرت إلیه، مرد به زنش نظر با مهر داشته باشد و زن هم به شوهرش نظر با مهر دارد»، «نظر الله تعالى إلیهما نظره رحمه، خداوند در روز قیامت با نظر رحمت به آنها نگاه می کند» و «من نظر الله الیه لم یعذبه، و هرکسی را که خدا به او نظر کرد در روز قیامت هرگز عذابش نمی‌کند)» و 3- ابراز علاقه و محبت زبانی « قال رسول الله(ص)، قول الرجل للمرأة إنی أحبک لا یذهب من قلبها أبدا، گفتار مرد به همسرش اینکه من تورا دوست دارم از دل و قلب زن هرگز بیرون نمی‌رود» است.
علوی تهرانی در پایان یادآور شد: چهارمین و پنجمین مورد از جلوه‌های مهرورزیدن به خانواده خوب صحبت کردن زن و مرد با یکدیگر است و اینکه زن و مرد، یکدیگر را با احترام مورد خطاب قرار دهند زیرا نحوه خطاب زن و مرد به یکدیگر در واقع سمبل ونشانه عشق و احترام آنها به یکدیگر است و مثلاًً مورد خطاب قرار دادن افراد با اسامی مخفف، توهین‌آمیز است.
