کلام امام حسن عسکری(ع) در تبیین جایگاه امامت در قرآن

امام حسن عسکری(ع) در یکی از پرتلاطم ترین ادوار تاریخ اسلام، یعنی زمان حکومت خلفای عباسی دیده به جهان گشودند و رهبری و هدایت جامعه اسلامی را برعهده گرفتند. آن حضرت طی دوران عمر کوتاه امامت خویش با سه خلیفه عباسی هم‌عصر بودند؛ یک سال با خلافت معتز، یک سال با خلافت مهتدی و چهارسال با خلافت معتمد.
امام حسن عسکری(ع) بیش از 29 سال عمر نکردند، ولی در مدت شش سال امامت بر حق و الهی خود، آثار مهمی از تفسیر قرآن و نشر احکام و بیان مسائل فقهی و جهت دادن به حرکت انقلابی شیعیانی که از راه های دور برای کسب فیض به محضر امام(ع) می‌رسیدند، بر جای گذاشتند.
جریان‌سازی علمی امام حسن عسکری(ع)
در زمان امام یازدهم، تعلیمات عالیه قرآنی و نشر احکام الهی و مناظرات کلامی، جنبش علمی خاصی را تجدید کرد و فرهنگ شیعی  که تا آن زمان شناخته شده بود، در رشته‌های دیگر نیز مانند فلسفه و کلام باعث ظهور مردان بزرگی چون یعقوب بن اسحاق کندی که خود معاصر امام حسن عسکری(ع) بود و تحت تعلیمات آن امام(ع)، گردید.
در قدرت علمی امام حسن عسکری(ع) که از سرچشمه زلال ولایت و اهل بیت عصمت(ع) مایه گرفته بود، نکته‌های بسیاری وجود دارد. از جمله این‌که یعقوب بن اسحاق کندی، فیلسوف بزرگ عرب که دانشمند معروف ایرانی ابونصر فارابی شاگرد مکتب وی بوده است، در مناظره با آن حضرت درمانده گشت و کتابی را که بر رد قرآن نوشته بود، سوزانید و بعدها از دوستداران و در صف پیروان آن حضرت درآمد.

بنابراین اگر چه امام حسن عسگری(ع) شدیدا از طرف دستگاه خلافت عباسی تحت نظر و محدودیت شدید قرار داشتند، لکن آن حضرت از نشر بُعد علمی آیین اسلام و پاسخ به اشکال‌ها و شبهات مخالفان و تعیین اندیشه صحیح اسلامی و تربیت شاگردان، هیچ فرصتی را از دست ندادند.
مواضع علمى امام عسکرى(ع) در پاسخ‌هاى قاطع و استوار در مورد شبهه‌ها و افکار کفرآمیز و بیان کردن حق، با روش مناظره و گفت‌وگوهاى موضوعى و مناقشه‌ها و بحث‌هاى علمى، روز به روز شخصیّت آن حضرت را در چشم عموم جامعه جلوه‌گرتر می‌نمود و مؤمنین را به شخصیّت مکتبى و فکرى خود مجهز مى‌نمود و از طرفى پایدارى و ایستادگى آنان را در برابر جریان‌هاى فکرى خطرناک تضمین می‌کرد.
امام عسکری(ع) و تشکیل شبکه ارتباطی با شیعیان
کوشش‌ها و فعالیت‌های علمی امام(ع) به ایجاد شبکه ارتباطی با شیعیان مختلف مردم دنیا مثل عراق، مدینه و ایران منجر شد و ایشان نمایندگانی به این مناطق می‌فرستادند و پیام‌های خود را از این طریق به آن‌ها ابلاغ می‌کردند. یکی از هجمه‌های عظیم دوران امام حسن عسکری(ع)، هجمه بر علیه دین، امامت و قرآن بود و بنابراین ایشان با حفظ فرزند گرامی‌شان امام عصر(عج) توانستند از این هجمه‌ها که علیه امامت بود، جلوگیری کنند.
دوران زندگانی امام حسن عسکری(ع)
به طور کلی دوران زندگی 29ساله امام حسن عسکری (ع) را می‌توان به سه دوره تقسیم نمود: دوره اول 13 سال است که زندگی آن حضرت در مدینه گذشت. دوره دوم 10سال در سامرا قبل از امامت و دوره سوم که نزدیک 6 سال امامت آن حضرت می‌باشد. دوره امامت حضرت عسکری(ع) با قدرت ظاهری بنی عباس رو در روی بود. خلفایی که به تقلید هارون در نشان دادن نیروی خود بلند‌پروازی‌هایی داشتند.
امام حسن عسکری(ع) از شش سال دوران امامتش، سه سال را در زندان گذرانید. زندانبان آن حضرت، صالح بن وصیف دو غلام ستمکار را بر امام گماشته بود تا بتواند آن حضرت را - به وسیله آن دو غلام - آزار بیشتری دهد، اما آن دو غلام که خود از نزدیک ناظر حال و حرکات امام(ع) بودند، تحت تأثیر آن امام بزرگوار قرار گرفته، به صلاح و خوش رفتاری گراییده بودند. با تمام دشمنی‌ها و کینه‌توزی دربار عباسی نسبت به آن حضرت، عظمت معنوی و کمالات ایشان آنها را چنان تحت تأثیر قرار می داد که در برابر آن حضرت سر تعظیم فرود می‌آوردند.
از امام حسن عسکری(ع) آثار مهمی از تفسیر قرآن و نشر احکام و بیان مسائل فقهی و جهت دادن به حرکت انقلابی شیعیان برجای مانده است. در زمان امام یازدهم(ع) تعلیمات عالیه قرآنی و نشر احکام الهی و مناظرات کلامی، جنبش علمی خاصی را تجدید کرد و فرهنگ شیعی که تا آن زمان شناخته شده بود، در رشته‌هایی مانند فلسفه و کلام متبلور گردید.
آن چه امام حسن عسکری به شیعیان فرمودند
امام حسن عسکری(ع) خطاب به شیعیانشان وصیت فرمودند: «شما را به تقوای الهی، پرهیزگاری در دین، کوشش در راه خدا، راستگویی، ادای امانت به آنکه چیزی به شما سپرده است؛ خواه نیکوکار باشد و خواه بدکار، طول دادن سجده‌ها و رفتار خوب با همسایگان که پیامبر(ص) بدان مبعوث شده است، سفارش می‌کنم».
«در میان جماعت آنان (غیر مسلمانان)، نماز بخوانید، مردگان آنها را تشییع کنید، از بیمارانشان عیادت کنید و حقوق آنان را بپردازید. هنگامی که کسی از شما در دین پرهیزگار باشد، در گفته‌هایش راست بگوید، امانتداری درستکار باشد و با مردم خوش خُلقی کند، می‌گویند: او شیعه است و این مرا خشنود می‌کند».
«از خدا بترسید و زینت ما باشید نه خار چشم ما، هر نیکی را به سمت ما آورید و هر زشتی را از ما دور کنید. هر خوبی که گفته می‌شود، در ماست و هر بدی که به ما نسبت داده می شود ما از آن دور هستیم. حق ما در کتاب خداوند، مخصوص و پیوند ما با رسول خدا(ص)آشکار و طهارت ما به وسیله پروردگار، عیان است. (به طوری که) کسی جز ما نمی‌تواند چنین ادعایی کند، مگر دروغگو. همواره نام خدا را به یاد آورید و مرگ را فراموش نکنید».
«پیوسته قرآن بخوانید و بر پیامبر(ص) صلوات بفرستید که صلوات بر پیامبر(ص)، 10 حسنه دارد. وصایای مرا حفظ کنید. شما را به خدا می سپارم و به شما سلام می‌رسانم».