نگاهی گذرا به سلسله‌ نشست‌های «استقلال مالی مؤسسات»

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، از جمله اموری که می‌تواند در جهت ارتقای کیفی سطح فعالیت‌های قرآنی دستگاه‌ها و مؤسسات قرآنی کشور مؤثر باشد، مدیریت صحیح منابع مالی و درآمدزایی این مؤسسات و حرکت در جهت استقلال مالی است.
اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت کشور در راستای نیازسنجی از مؤسسات قرآنی، در سال جاری سلسله نشست‌هایی را طراحی کرد که در آن به مسائل مالی موسسات و رسیدن به استقلال مالی آنها پرداخته شد.
در این نشست‌ها به موضوع راهکارهای استقلال مالی مؤسسات و راه‌های درآمدزایی پرداخته شد و نظرات کارشناسان موافق و مخالف این موضع دعوت به عمل آوریم تا به جمع‌بندی جامعی از این موضوع برسیم؛ بر این اساس حدود هفت نشست تدارک دیده شد.

7 راهکار درآمدزایی موسسات
در این سلسله نشست‌های هفت راهکار کلی کسب درآمد برای مؤسسات مالی پیشنهاد شد که می‌توان به ارائه محصولات فرهنگی، دریافت کمک‌های مردمی، دریافت کمک‌های خیرین، دریافت حق عضویت از فعالان عضو موسسه، انجام فعالیت اقتصادی، استفاده از موقوفات قرآنی، استفاده از دیون قانونی و سمت‌دهی به معافیت مالیاتی شرکت‌های حامی مؤسسات قرآنی اشاره کرد.
«محمد بیستونی»، مدیرعامل مؤسسه تفسیر جوان، به ارائه راهکاری دیگری پرداخت که می‌توان آن‌ها را در سه دسته جای داد؛ دسته اول «آن چه مؤسسات باید بدانند» است که در آن از مواردی مانند اصلاح نگاه مؤسسات به مسائل اقتصادی، قرار دادن مراکز کشاورزی و اقتصادی در کنار فعالیت‌های قرآنی، تبدیل اعتبارات به امکانات و امکانات به نقدینگی برای مؤسسات، ارائه مشاوره‌های حقوقی و اقتصادی و مالی به مؤسسات، اخذ نمایندگی برای فروش کتاب و محصولات فرهنگی مؤسسات، تخصصی شدن مؤسسات قرآنی و شناسایی و عضوگیری از عناصر مهم و موثر کشوری سخن به میان آمد.
در دسته دوم، یعنی گروه «آن چه که اتحادیه باید انجام دهد»، ایجاد مرکز آموزش اقتصادی برای تربیت مربی اقتصادی، شناسایی و جذب بودجه‌های رسمی از طریق نمایندگان هر شهر(معاونت پارلمانی و فراسازمانی)، ایجاد شرکت تعاونی چند منظوره مؤسسات قرآنی، جذب حداکثری کرسی‌های مجلس و سیاسی، حذف فراکسیون قرآن و عترت مجلس، ایجاد مرکز فرماندهی و اطلاع‌رسانی اقتصادی، تدریس کتب اقتصادی، کاریابی و استفاده از ظرفیت‌های موجود همه مؤسسات، اختصاص کارمزد به افراد مختلف جهت جذب موارد مالی، صادرات محصولات و خدمات قرآنی، استفاده از ظرفیت‌های زنجیره‌ای موجود مثل فروشگاه‌های زنجیره‌ای، ایجاد شبکه مرکزی سفارشات قرآنی به عنوان نکات محوری طرح شد.
بیستونی از اختصاص هدفمند بودجه‌های قرآنی، تدوین پیگیری و تصویب مقررات کارساز جهت خودکفایی، برنامه‌ریزی برای برگزاری نمایشگاه‌های استانی و واگذاری آن‌ها به مؤسسات قرآنی مواردی بود که در گروه سوم یعنی دسته «آن چه دولت باید انجام بدهد» یادآور شد.

پرهیز از فعالیت‌های اقتصادی بحث‌برانگیز
سیدعلی سرابی نیز در طی جلسات گذشته به جمع بندی این مطلب پرداخت و گفت که لازم است مؤسسات قرآنی مردم نهاد با انجام فعالیت‌های اقتصادی در جهت استقلال مالی حرکت کنند اما باید توجه کرد که این مؤسسات نباید فعالیت‌هایی را انتخاب کنند که بحث برانگیز باشد و جامعه نسبت به آن‌ها نظر خوبی نداشته باشند.
سرابی در این رابطه تاکید کرد که فعالیت اقتصادی متناسب با فعالیت‌های فرهنگی در اولویت است و حتی‌الامکان مدیریت محتوایی و فرهنگی مؤسسات نباید خود درگیر مدیریت اقتصادی شود، موسسه قرآنی خود در راس، مجری نباشد.

راهکارهای ارائه شده در این نشست‌ها در سه حوزه کلی جای می‌گیرد که عبارتند از: درآمدهای مربوط به حوزه‌های مختلف خدماتی و پژوهشی، درآمدهای مربوط به حمایت‌های مستقیم و غیر مستقیم دولت، موقوفات، خیرین و ... و درآمدهای مربوط به فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه گذاری‌های مؤسسات که فعالیت‌های بانکی و ملکی و خرید و فروش سهام و پرداخت حق عضویت اعضای مؤسسات را شامل می‌شود.
بر اساس این گزارش «مشهور»، مدیر عامل موسسه توسعه و ترویج فرهنگ قرآنی مهمان دیگر این نشست‌ها بود که بر این مطلب تاکید کرد که آنچه که در این جلسات مهم است این است که ما یک برنامه جامع برای فعالیت‌های اقتصادی تمامی مؤسسات قرآنی اعم از توانمند و غیر توانمند داشته باشیم تا با برنامه‌های عملیاتی بتوان آن‌ها را از لحاظ اقتصادی تقویت کرد، باید به مؤسسات قرآنی بر اساس ضوابط مالی و ساختار معینی راهکار پیشنهاد بدهیم، منشوری تهیه کنیم که ضمانت اجرایی داشته باشد، و مؤسسات را مقید به اجرا نماید. همچنین ما باید برای مؤسسات چارچوب تعیین کنیم تا بتوانیم شورای انقلاب فرهنگی و معاونت قرآنی ارشاد را در این راستا توجیه کنیم.

ترویج نذورات قرآنی
در این جلسات، مشهور به نذورات قرآنی اشاره کرد و گفت: باید برای ترویج بحث نذورات قرآنی از مراجع عظام تقلید فتوا بگیریم، همان‌طور که برای مدرسه سازی و توسعه مساجد و امام زاده‌ها دستوراتی وجود دارد، راهنمای نذورات قرآنی تبیین کنیم، احکام آن را ترویج نماییم، در مسائل شرعی باید به تبلیغ و ترویج و راهکارهای ایجاد انگیزه و بپردازیم، می‌توانیم بروشورهایی را ایجاد کنیم و آیات قرآنی مربوط به نذر و وفق را از این طریق منتقل کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین «شاهسونی»، مدیر مسئول موسسه بیت‌الاحزان حضرت زهرا (س) که مؤسسه تحت مدیریتش نمونه موفق از اجماع فعالیت فرهنگی و اقتصادی است؛ و درآمد حاصل از فعالیت اقتصادی را صرف فعالیت‌های قرآنی می‌‌کند. در واقع توسعه قرآنی پیش از توسعه اقتصادی بوده است.
محمدرضا پورمعین، رئیس جمعیت قرآنی استان تهران  در این نشست عنوان کرد که به نظر من حوزه فرهنگی برای کسب درآمد حوزه شکست خورده است و مؤسسات قرآنی برای کسب درآمد بهتر است به فعالیت‌های اقتصادی روی آورند به طور مثال بحث کتاب‌خوانی در ایران سرانه بسیار پایینی دارد و به گفته ناشران فقط انتشارات بزرگ توان ماندگاری و کسب درآمد در این عرصه را دارند زیرا برای بازگشت هزینه مصرف شده برای هر کتاب حداقل باید دو سال منتظر ماند، امروزه مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی بسیار موفق‌تر از ورود به تنهایی در این عرصه است زیرا در بسیاری از موارد طرفین مشارکت کننده نیازهای یکدیگر را برطرف می‌کنند و ما نمونه موفق این مشارکت را در سازمان صدا و سیما در زمینه ساخت فیلم می‌بینیم. انجام خدمات از دیگر مواردی است که این اتحادیه می‌تواند به خوبی در آن ورود کند و به عنوان مثال عهده‌دار واردات و توزیع کاغذ قرآن شوند.
حسن محمدی، مدیرعامل اتحادیه‌های تشکل‌های قرآن و عترت کشور، در رابطه با استفاده از دیون قانونی و سمت دهی به معافیت مالیاتی شرکت‌های حامی مؤسسات قرآنی گفت: یکی از سر فصل‌های نشست‌های پیشین همین مورد است و باید بدانیم چه امکاناتی را می‌توانیم برای مؤسسات از دولت اخذ کنیم، پرداخت هزینه آب، برق، گاز، بیمه‌ها و معافیت‌ها را عملیاتی کنیم.