«براى هر چیزى قلبى است و قلب قرآن سوره یس است»؛ حدیثی که منابع شیعه و سنى در اِسناد آن به رسولالله(ص) متفقالقول هستند و گویای ویژگی خاصی است که به سوره «یس» وجاهتی خاص میبخشد.
علامه طباطبایی، شأن عظیم سوره «یس» را ناشی از بیان اصول سهگانه دین و شاخههایی منشعب از آن اصول در این سوره شریف میداند(1). بحث از قرآن، رسالت، توحید و معاد محور سوره «یس» را تشکیل میدهد و در لابلاى این بحثهاى چهارگانه، آیاتى تکاندهنده براى بیدارى و هشیارى غافلان و بیخبران آمده است که اثرى نیرومند در دلها و جانها دارد.
امام صادق (ع) در ذیل حدیث نبوی(ص) درباره سوره یس، میفرمایند: «فمن قرء یس فى نهاره قبل ان یمسى کان فى نهاره من المحفوظین و المرزوقین حتى یمسى، و من قراءها فى لیله قبل ان ینام و کل به الف ملک یحفظونه من کل شیطان رجیم و من کل آفة؛ هر کس آن را در روز پیش از آنکه غروب شود بخواند، در تمام طول روز محفوظ و پر روزى خواهد بود، و هر کس آن را در شب پیش از خفتن بخواند، خداوند هزار فرشته را بر او مامور مىکند که او را از هر شیطان رجیم و هر آفتى حفظ کنند...»(2).
بر همین اساس، شاید کمتر سورهاى در قرآن مجید داراى چنین فضیلتی است و این فضیلت البته محدود به الفاظ نیست و برای آنکه در دل جای گیرد، توجه به مفاهیم آن ضروری است؛ ضرورتی که تا محقق نشود، عظمت تحولبخش آیات الهی در این سوره فهمیده نمیشود.
محتوای سوره شریف «یس» ایمانبخش و مسئولیتآفرین است و یادآوری میکند که «أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یَا بَنِی آدَمَ أَن لَّا تَعْبُدُوا الشَّیْطَانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ؛ اى فرزندان آدم مگر با شما عهد نکرده بودم که شیطان را مپرستید، زیرا وى دشمن آشکار شماست» (یس/60).
انسان موجودی دووجهی است. او ناچار از فعالیتها و اشتغالات دنیوی است و «یس» تذکاری است که رجوع دائم به آن، حلقه وصل انسان به توحید ازلی و معاد ابدی میشود و توجه او را به جایگاه رسالت خاتمالانبیاء(ص) معطوف میکند و در رجوع به آسمان، نه تنها معادی خوش در انتظار اوست، بلکه به گفته صادق امام معصوم(ع)، معاشی نیک مییابد.
«یس» با این خطاب به پیامبر رحمت آغاز میشود: «وَالْقُرْآنِ الْحَکِیمِ * إِنَّکَ لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ * عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ؛ سوگند به قرآن حکمتآموز که قطعا تو از [جمله] پیامبرانى؛ بر راهى راست» (یس/2-4).
پینوشتها
1. المیزان: ذیل سوره یس.
2. تفسیر نمونه، ج18: 310- 311.