اثرات انتشار صکوک استصناع بر کاهش آثار تحریمهای بینالمللی
گروه اقتصاد: مقاله «تحلیل اثرات انتشار صکوک (استصناع دانشبنیان) جهت کاهش اثرات اقتصادی تحریمهای بینالمللی» به قلم ایمان باستانی‌فر، شهرام رئیسی‌دهکردی و محمد واعظ برزانی نگاشته شده است.
به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، ایمان باستانی‌فر، شهرام رئیسی‌دهکردی و محمد واعظ برزانی، در مقاله خود با عنوان «تحلیل اثرات انتشار صکوک (استصناع دانشبنیان) جهت کاهش اثرات اقتصادی تحریمهای بینالمللی» که در کتاب «مجموعه مقالات ششمین کنفرانس توسعه نظام تامین مالی در ایران» نگاشته شده است، می‌نویسند: جمهوری اسلامی ایران، در چند سال اخیر در معرض تحریمهای مختلف سیاسی و اقتصادی بوده است. براساس مبانی نظری تحریم‌ها، ایجاد و اعمال تحریم بر یک کشور باعث برهم خوردن ثبات در فضای اقتصادی کشور هدف شده که تورم و بی‌ثباتی مالی در بازارهای مالی از مهمترین دست‌آوردهای آن است.
در ادامه می‌خوانیم: بنابراین، ضرورت شیوه‌های تامین مالی جهت خنثی‌سازی اثرات تحریم، ضروری است. یکی از این شیوه‌ها انتشار اوراق صکوک است. از آنجا که در صکوک استصناع، کارفرما و سازنده محصول هردو از ویژگی‌های محصول آشنایی دارند و لذا این نوع از صکوک، با عدم تقارن اطلاعاتی بیشتری نسبت به سایر انواع دیگر روبرو است و با توجه به نظر غالب مراجع و فقهای شیعه، عقد استصناع به صورت عقد مستقل یا در قالب اجاره، بیع، جعاله و صلح، امکان‌پذیر است.
مولف می‌افزاید: از سوی دیگر، با توجه به رتبه کشور در بین بیست کشور برتر جهان در تولید دانش، اقتصاد ایران دارای ظرفیت‌های بالقوه در تبدیل دانش ایجاد شده برای تولید کالاهای اقتصادی است که نیازمند مجموعه‌ای از سیاست‌ها و ایجاد نهادهای نوین است و در صورتی‌که بتوان آن‌ها را تامین مالی کرد، می‌توانند با ایجاد جریان تولید کالا و خدمات مبتنی بر دانش، اثرات تحریمهای بینالمللی را خنثی کنند.
در بخش دیگری از این مقاله آمده است: صکوک استصناع، اوراقی است که دربرگیرنده ارزش یکسانی بوده و با هدف انتقال و هدایت منابع مالی مورد نیاز برای تولید محصولات منتشر می‌شود. ناشر این اوراق، کارخانه سازنده یا فروشنده یا عرضه‌کننده است و متعهدین، خریداران محصول هستند. وجوه دریافتی از متعهدین هزینه محصول است. همچنین استصناع را عقدی نامید‌ه‌اند که بر اساس آن، یکی از طرفین عهده‌دار تامین مبلغی معین و طرف دیگر متعهد به ساخت اموال منقول و غیرمنقول می‌شود.
مولف می‌افزاید: تحریمهای اقتصادی به عنوان یک ابزار در عرصه مراودات بینالمللی مورد استفاده قرار می‌گیرد که می‌تواند در کوتاه‌مدت و بلند مدت اثرات متفاوتی به همراه داشته باشد. براین اساس ضرورت به‌کارگیری راهبردهای منطقی در جهت خنثی‌سازی اثرات تحریم، خصوصا برای جمهوری اسلامی ایران ضروری است. در این راستا مقام پولی می‌تواند با بسترسازی و حمایت از نوع خاصی از صکوک استصناع (صکوک استصناع دانشبنیان) باعث کم‌اثر کردن تحریمهای اقتصادی بینالمللی شود.
همچنین می‌خوانیم: نتایج گویای آن است که با بسترسازی جهت نشر صکوک استصناع، در عرصه فناوری‌های دانشبنیان به نسبت برابر با سایر سرمایه‌گذاری‌ها می‌توان 10 درصد تولید ناخالص داخلی به واسطه اثر تحریم را از طریق 3/2 درصد سرمایه‌گذاری دانشبنیان خنثی کرد.
در نتیجه‌گیری این مقاله آمده است: براین اساس پیشنهاد می‌شود بانک مرکزی جمهوری اسلامی، کمیته‌ای جهت عملیاتی کردن انتشار صکوک استصناع دانشبنیان تشکیل و ضوابط اجرایی و پیش‌نیازهای قانونی و حقوقی را تحلیل، بررسی و اجراء کند. ضمنا مطالعات آتی در خصوص ابعاد فقهی این نوع صکوک و روش‌های تعیین ارزش صکوک استصناع دانشبنیان با توجه به قابلیت به‌کارگیری آن در بازارهای بینالمللی و داخلی مورد توجه قرار گیرد.
