عید است و تا وسایل منزل(هر چه قدر هم که سنگین) جابهجا و پشت آن از گرد و خاک یک ساله پاک نشود و پردهها (هر چه قدر که بزرگ به نظر بیایند) باز، شسته و دوباره نصب نشود، خانه تکانی ممکن نیست. آیا سابقه خانه تکانی با سابقه برگزاری مراسم عید نوروز در ایران برابری میکند؟ به احتمال قوی بله. سنتی که دیروز، امروز و فردا ندارد، باید خانه را از آلودگیهای یک سال پاک کرد. بایدی که اگر بگوییم در عمق فرهنگ ایرانی ریشه دوانده سخن به گزاف نگفتهایم.
نباید هیچ آلودگی و بینظمی برای سال جدید باقی بماند. آماده باش برای نو شدن فصل، سال، زندگی ... . نکته ارزشمند در مورد عید نوروز که متعلق به قرنها قبل است، این است که این آئین کاملاً منطبق با لطافت و کمالگرایی انسانی و بر همین اساس منطبق با ذات زیباییشناسانه اسلام است. بر همین اساس بوده که نوروز با تمام زیباییهایش آئینِ ایرانیان مسلمان است.
اما واقعیت این است که هر آئینی فلسفهای دارد، بسیاری از آئینها نیز سمبلهایی کوچک برای نمادهایی بزرگ هستند. آن متفکران اندیشمندی که آئین خانه تکانی را پایهگذاری کردند آیا فقط مقصودشان پاک کردن خانههای سکونتمان بود؟ یا این کار فقط نمادی است از تأکید بر لزوم خانهتکانی دل.
اگر گذشتگان ما چنین تفکری نداشتند (که بعید به نظر میرسد) آئین اسلام یقیناً چنین باوری دارد. بیان حضرت علی(ع) اینست که انسان، «جهان اکبر» است در برابر «جهان اصغر» که عالَم است. قرار نیست عالم اصغر را پاکیزه و آماده تحول کنیم اما کاری به کار جهان اکبر که وجودمان است نداشته باشیم. حتی اگر سختتر باشد.
وجودمان هم ارزش خانهتکانی دارد
گوشه گوشه دلهایمان را بگردیم. وجودمان هم ارزش خانهتکانی دارد. از همه آلودگیهایی که یک سال برایش به ارمغان آوردهایم پاکش کنیم. روحمان نیز گرد و خاک میگیرد. در وجودمان کنکاش کنیم هر چه دروغ، بدی، کینه، رذالت، تهمت، ترس، غیبت و هر آنچه که روحمان را میآزارد را بشوییم.
اول غسل کنیم به نیت توبه؛ بعد وضو بگیریم و چهار رکعت نماز بخوانیم در هر رکعت «حمد» و پس از آن، سه مرتبه «قُل هُوَ الله اَحَد...»، یک مرتبه «قُل أعوُذُ بِرَبِّ الفَلَقِ...» و یک مرتبه «قُل أعوُذ بِرَبِّ النَّاسِ...»، و 70 بار استغفار، و پس از آن بگوید «لا حَولَ وَ لا قُوّهَ إلا بِاللهِ العَلِیِّ العَظِیمِ»، و نیز بگوید «یَا عَزیِزُ یَا غَفَّارُ اغفِرلِی ذُنُوبی، وَ ذُنُوبَ جَمیِعِ المُؤمِنیِنَ، وَ المُؤمِنَاتِ، فَإنَّهُ لا یَغفِرُ الذُّنُوبَ إلا أنتَ».