تاریخچه خوشنویسی ارتباط وثیق این هنر با قرآن را روشن می‌کند
گروه هنر: یک خوشنویس درباره نسبت هنر خوشنویسی با هنر قرآنی گفت:این که از مهم‌ترین موارد کاربرد هنر خوشنویسی، کتابت قرآن کریم بوده سخنی است که تاریخ آن را تأیید می‌کند.
جواد صادقی، هنرمند خوشنویس در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره ویژگی‌های خط نستعلیق گفت: خط نستعلیق مثل مجسمه‌های میکل آنژ و تابلوهای رافائل استاندارد است و این خط در فضایی خلق شده که هزارسال عمر گرفته است. خط نستعلیق حتما هنر ساسانی و هنر هخامنشی را دیده و بعد به این قامت رسیده است. من احساسم این است که نستعلیق درست، نستعلیقی است که در اندیشه ساخته و پرداخته شده و سلطان‌علی مشهدی، میرعلی تبریزی، میرعلی هربی، باباشاه اصفهانی، میرعماد حسنی، میرزا غلامرضا اصفهانی، کلهر، برادران میرخانی، امیرخانی‌ها و اخوین همگی اندیشه‌هایشان نستعلیقی است.
وی افزود: یک بخش از نستعلیق ما وامدار هنر صفویه است؛ یعنی دخل و تصرف در آن فضا به اعتقاد من خیلی جایز نیست. یک سری مکاتبی هم از این خط منشعب شده‌اند و مکتب شیراز و هرات گونه دیگری می‌نوشتند؛ همه اینها زیبایی‌های خود خط نستعلیق است. بعد هم خود نستعلیق زایشی داشته به نام شکسته نستعلیق. البته نستعلیق درست و اصولی مدت کوتاهی در انجمن خوشنویسان ایران تدریس شد، که به نوعی یک دوره ناب و طلایی در انجمن بود، ولی بعدها هر هنرمند خطاطی پنجره‌ای باز کرد و مردم را به آن سمت سوق داد. چه بسا خیلی از این پنجره‌ها متأسفانه به نوعی ابتذال نستعلیق بود و نه رشد و توسعه آن.
کتابت قرآن مهم‌ترین کاربرد خوشنویسی
وی درباره نسبت هنر خوشنویسی با هنر قرآنی چنین توضیح داد: این که از مهم‌ترین موارد کاربرد هنر خوشنویسی، کتابت قرآن کریم بوده سخنی است که تاریخ آن را تأیید می‌کند. برخی از خوشنویسان بزرگ در مرحله پختگی و اوج کار خود با عرض ارادت به ساحت کلام الهی در حقیقت شکرانه همان موهبت و استعداد خدادادی را به‌جا می‌آورند و این سنت پسندیده همچنان مرسوم است. از سوی دیگر همان‌طور که اشاره شد عموم مخاطبان هم به متن قرآن کریم در قالب خطوط رایج عادت کرده‌اند. باید یادآوری کنم که به اعتقاد برخی از صاحب‌نظران هنر خوشنویسی در جهان اسلام، ارتباط وثیقی با کتابت کلام الهی دارد و از طرفی اهتمام خوشنویسان در طول تاریخ به کتابت قرآن کریم شاهد و گواه همین ارتباط و خلوص هنرمندان است.
این خوشنویس یادآور شد: اما عادت عموم مردم به متن خوشنویسی شده منحصر به متون مقدس نیست. در تاریخ خوشنویسی ایران خط نستعلیق قلمرو ادبیات را زیر پر دارد. دیوان‌های شعری مورد توجه مردم و از جمله دیوان حافظ با خط نستعلیق همواره مورد استقبال قرار گرفته است و همین مطلب باید تحلیل شود که به لحاظ هنری چه تفاوتی میان مثلا خط نستعلیق و حروف مرسوم چاپی و روزنامه وجود دارد.
صادقی در ادامه درباره هنر نقاشی خط نیز اظهار کرد: این هنر در ظاهر هنری جید به نظر می‌آید؛ هنری که تازه بودنش بوی 200 ساله می‌دهد، چون اشکالی از این هنر را در این گذر تاریخی می‌توان مشاهده کرد، ولی به هر حال به شکل جدید و فعلیش عمری جوان دارد به همین دلیل از نقاشی خط به عنوان هنری معاصر یاد می‌کنند.
وی دلیل نزدیکی نقاشی خط با قرآن را نیز چنین توضیح داد: من نزدیکی نقاشی خط با قرآن را نشئت گرفته از نزدیکی خوشنویسی با این معجزه الهی می‌دانم، پس وقتی یک خوشنویسی به عرصه‌ای جدیدی چون نقاشی خط ورود پیدا می‌کند خواه یا ناخواه دلبستگیش به قرآن در کار جدیدش نیز نمود پیدا می‌کند.
نقش تربیت هنرمند در اعتلای هنر قرآنی
وی با بیان اینکه به واسطه بخشنامه نمی‌توان مضامین قرآنی را در هنر فراگیر کرد، گفت: اینکه تصور کنیم به واسطه دستورالعمل می‌توان باعث رواج هنر قرآنی شویم اشتباه محض است، زیرا تنها تربیت نیروی متعهد قادر است ما را در رسیدن به خواسته‌مان کمک کند. دستیابی به این هدف نیز نیازمند سرمایه‌گذاری بلند مدت برای خوشنویسان نوجوان است.
این خوشنویس در پایان تاکید کرد: اینکه می‌بینیم اکثر خوشنویسان ما دلبسته کلام قرآن در کارهایشان هستند به خاطر عشق و علاقه‌ای بود که از کودکی در قلبشان ریشه دوانده بود. برای همین هم قادریم این دلبستگی را در کارهایشان ببینم، اما در زمان حال دیگر نمی‌توان به این ویژگی اکتفا کرد، چون جوان امروز سلیقه‌اش به واسطه گسترش وسایل ارتباط جمعی با نسل‌های قبل متفاوت است.
