تکریم بهار توسط ایرانیان، تکریم ولایت الهی است/ ریشه توحیدی نوروز

آیت‌الله سید‌محمد قائم‌مقامی، استاد حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به بحث درباره جایگاه عید نوروز در اندیشه اسلامی پرداخت و اظهار کرد: مفهوم عید از دیدگاه قرآن کریم به این معنا است که در یک مقطعی از زمان یک حادثه مبارکی اتفاق افتاده و رحمتی برای بشر حاصل شده و بنا شده که در سال دیگر در همان مقطع زمانی؛ همانند این سخن حضرت مسیح(ع) که می‌فرمایند: خدایا برای ما مائده‌ای بفرست که این برای ما یک عید باشد، یک «عود» یا بازگشت به همان برکت حاصل می‌شود. در عید رحمتی که نازل شده دوباره تجدید می‌شود و به همین دلیل انسان‌ها در این شرایط، حالت فردی ندارند و به جمع‌گرایی گرایش پیدا می‌کنند.

گرایش همیشگی ایرانیان به توحید، عدل و ولایت
وی افزود: اکنون سوال این است که چه اتفاقی افتاده است که ایرانی‌ها اول فروردین را جشن می‌گیرند. در این مورد باید گفت که ایرانیان همواره هوش بالایی داشته‌ و مردمانی بوده‌اند که از قدیم گرایش به توحید، عدل و ولایت داشتند و معتقد بودند عالی‌ترین ارزش‌ها در انسان، توحید، عدل و ولایت است و ایرانی‌ها کسی را بر خود حاکم می‌دانستند که همانند پس از انقلاب اسلامی، به مقام ولایت رسیده باشد.
قائم‌مقامی تاکید کرد: ایرانی‌ها به علت این هوش ویژه‌ای که داشته‌اند همواره دو چیز برایشان خیلی مهم‌ بوده که به نظرم به این دو علت است که آغاز عید را جشن می‌گرفته و می‌گیرند؛ یکی از این موارد، اهمیت زمان برای ایرانیان و این فرصتی که خدا به انسان می‌دهد، است. موحدین می‌دانند که مراد از این فرصت این است که فرصت سعادت به شما داده می‌شود نه خود سعادت و ایرانی‌ها این را می‌فهمیدند که دادن زمان از جانب خداوند متعال فرصتی برای رسیدن به سعادت ابدی است. ایرانی‌ها معتقد بودند که خداوند یک سال دیگر به ما فرصت زندگی، عبادت و سعادت می‌دهد و این جای جشن گرفتن دارد.

بهار تذکردهنده اعتدال و اعتدال ماهیت ولایت است
وی ادامه داد: نکته دیگر این است که برای ایرانی‌ها همواره مسئله بهار، خیلی موضوعیت داشته و مهم بوده است و بهار را علاوه بر تذکر‌دهنده معاد و رستاخیز، تذکردهنده اعتدال عمیقی می‌دانسته‌اند که این اعتدال، ماهیت ولایت است. البته ذکر این نکته ضروری است که مراد از بهار در این جا بحث معارفی و خارج از مباحث سیاسی است و منظور از اعتدال، جمع بین جنبه‌های ظاهرا معارض همانند عقل و ایمان و واقعیت و آرمان است که یک عقل قوی لازم است که آن‌ها را درک کند و درک چنین موضوعی، از ویژگی‌های ائمه معصومین(ع) و مردان خدا است.

تکریم بهار توسط ایرانیان، تکریم ولایت الهی است
قائم‌مقامی تاکید کرد: برداشت من، این است تکریم بهار توسط ایرانیان همانا تکریم ولایت الهی و مردان خدا و اعلام ارادت یک ایرانی به خداوند از طریق مردان توحید است نه یک توحید وهمی و خیالی همانند توحید وهابی‌ها و تکفیری‌ها. ایرانیان چون گرایش به توحید داشتند مظاهر واقعی توحید را که همان انبیاء و اولیای الهی بودند، تکریم می‌کردند. ایرانیان بهار را به عنوان یک سمبل تکریم می‌کردند و این موارد باعث جشن گرفتن اول فروردین توسط ایرانیان شد.

نوروز ریشه توحیدی دارد/ تائید نوروز از جانب اسلام
وی در پاسخ به پرسشی درباره دیگاه اندیشه اسلامی و ائمه(ع) نسبت به عید و آداب نوروز اظهار کرد: این سنت از آن‌جا که سنت درستی بوده و یک ریشه توحیدی و معنوی داشته است؛ به همین علت هنگامی‌که دین مبین اسلام با این پدیده که ایرانیان انجام می‌دادند برخورد می‌کند کلیت و اصل آن را مورد تائید قرار می‌دهد. در این‌باره از حضرت امام صادق(ع) روایت است که آن حضرت، از این روز(یوم النیروز) به عنوان روز الهی و روزی که «یوم الالست»، «یوم‌العهد» و «روز غدیر» را بازتاب می‌دهد یاد کرده‌اند. بنابر روایات، نوروز، روزی است که عهد، میثاق و پیمانی که ما با خدا داشتیم را بازتاب می‌دهد. به همین علت منسوب است از امام صادق(ع) که فرمودند: «این روز از جمله مقاطعی است که ما انتظار ظهور امام زمان(عج) را داریم».

لحظه تحویل سال، لحظه‌ای مهم در عالم وجود است
استاد حوزه و دانشگاه، ادامه داد: در روایات متعدد سفارش شده است که این روز مطابق با سنت‌های الهی جشن گرفته شود و اعمالی همانند تمیز کردن خانه، غسل کردن، روزه گرفتن، دعا‌هایی همانند «یا مقلب القلوب و الابصار. یا مدبر الیل و النهار. یا محول الحول و الاحوال. حول حالنا الی احسن الحال»، صله رحم و نظافت که بسیار مهم است را انجام دهند. در مجموع، مسئله مهم، دادن رنگ اسلامی به این پدیده ملی است و در روایات آمده است که این لحظه تحویل سال، یک لحظه مهم در عالم وجود است، در این شرایط متوجه خدا باشید، دعا بخوانید و از خدا «بهترین حال» را بخواهید.

ایام فاطمیه، مقطع استفاضه اهل ایمان است
آیت‌الله قائم‌مقامی در پاسخ به پرسشی درباره دیگاه دین مبین اسلام درباره تلاقی عید نوروز امسال و ایام فاطمیه اظهار کرد: همان‌گونه که می‌دانیم امسال، نوروز در میانه ایام فاطمیه قرا گرفته است و ایام فاطمیه برای اهل ایمان و معرفت و دوستان اهل بیت(ع) از ایام بسیار مهم سال است و عاشقان اهل بیت(ع) به‌واسطه حضور در مجالس و محافل زهرایی و فاطمی، ذکر مناقب و معارف اهل بیت و عزاداری برای حضرت زهرا(س)، از این ایام استفاده بسیاری می‌بردند. این مقطع، هنگامه استفاده و استفاضه اهل ایمان است.

تلاقی با نوروز باعث کم‌رنگی فاطمیه نشود
وی عنوان کرد: به لحاظ ظاهر و به لحاظ برخی از حالات، ممکن است برخی تعارض میان عید نوروز و ایام فاطمیه وجود داشته باشد که بنده معتقدم حالاتی همانند شادی‌های افراطی و لهو و لعب، بر نوروز عارض شده است و جزء ذات نوروز نیست و حتما باید آن حال فاطمی غلبه داشته باشد. این ایام جای شادی‌های آن‌چنانی و لهو و لعب نیست، اما آن قسمت‌هایی همانند دیدار با آشنایان، صله رحم و مسافرت که تعارضی با ایام فاطمیه نداشته باشد، اشکالی ندارد.
این استاد حوزه و دانشگاه در پایان تاکید کرد: باید دانست هنگامی‌که دو مراسم مذهبی خاص و ملی اگر چه ریشه دینی هم داشته باشد با هم، هم زمانی پیدا می‌کنند آن‌چه که غلبه پیدا می‌کند، آن مراسم مذهبی است چون ملیتی که در مذهب نهفته است، خیلی بالاتر از ملیت معمولی و غیرمذهبی است. ایرانیان اصل ملیت‌شان را از اسلام، تشیع و اهل بیت می‌گیرند. بنابراین باید حتما این مناسک فاطمیه را پررنگ انجام داده و تلاقی با نوروز باعث نشود که انجام این مراسم کم‌رنگ شود.