«سالن ترجمه»؛ گام جدی برای گشودن باب مناقشات راهبردی در حوزه ترجمه

نجفعلی میرزایی، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اشاره به فعالیت «سالن‌های ترجمه و تولید علم» در بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران گفت: ملت ایران در نمایشگاه کتاب امسال، شاهد چند اتفاق جالب خواهند که سالن تخصصی ترجمه از زبان فارسی به زبان‌های دیگر یکی از این موارد است و آثاری که به زبان‌های بیگانه ترجمه شده‌اند، به نمایش گذاشته می‌شوند.

وی افزود: بررسی وضعیت ترجمه ایران در نشست‌های تخصصی با حضور مترجمان کشور و تکریم نقطه‌های اوج ترجمه از برنامه‌هایی است که در این سالن انجام می‌شود؛ همچنین نهادها و ناشرانی که در روند ترجمه از اندیشه ایرانی به بین‌الملل نظیر انتشارات انصاریان، مرکز بعثت، البلاغ و بین‌الملل سهم به سزایی داشتند، قدردانی خواهد شد و در این راستا از مرحوم عباس بستانی و موسوی‌لاری به نیکی یاد می‌کنیم که آثار زیادی در حوزه علوم انسانی و اسلامی را به زبان‌های دیگر ترجمه کردند.

اطلاع‌رسانی وضعیت ترجمه کشور از طریق خانه ترجمه ایران

میرزایی از افتتاح خانه ترجمه ایران خبر داد و اظهار کرد: خانه ترجمه ایران، بخش جدیدی در خانه کتاب بوده و قرار است در این خانه ترجمه، بانک ترجمه و مترجمان جمع‌آوری شود و در این راستا نیز نشست‌های تخصصی ترجمه در نمایشگاه برگزار و اطلاع‌رسانی در عرصه ترجمه به مترجمان در آن انجام می‌شود. همچنین اطلاع‌رسانی از وضعیت ترجمه کتاب‌های فارسی به زبان‌های دیگر را خواهیم داشت.

وی با بیان این که هدف خانه ترجمه ایران، برقراری ارتباط بین نخبگان و نهادهای بین‌المللی است، گفت: این امر در راستای رشد و تعالی حرکت ترجمه انجام می‌شود و از سوی دیگر به بالنده کردن وضعیت ترجمه و مدیریت عرصه ترجمه کمک خواهد کرد.

مدیرعامل خانه کتاب با بیان این که ما با عدم توازن در ترجمه مواجه هستیم، بیان کرد: در سایت معروفی به نام «ایندکس ترنسلیشن» از آمار کتاب‌های فارسی ترجمه شده به زبان‌های دیگر بسیار کم دیده می‌شود و می‌توان گفت حدود 2 تا 3 درصد را شامل می‌شود، در حالی که شاهد یک اختلاف 80 درصدی با ترجمه آثار نویسندگان خارجی به فارسی هستیم.

حرکت اصلی ترجمه ایران به سمت اندیشه وارداتی است

میرزایی با بیان این که حرکت اصلی ترجمه ایران به سمت اندیشه وارداتی است، عنوان کرد: البته درصدد ارزیابی نیستیم؛ چرا که برخی از حوزه‌های ما براساس حرکت ترجمه رخ می‌دهد و در حوزه علوم تجربی مصرف‌کننده هستیم و به تولید علوم در این بخش دست نیافته‌ایم؛ هر چند در رابطه با این علوم به روز هستیم، اما تولیدکننده نیستیم.

وی تصریح کرد: وقتی در حوزه علوم انسانی حرکت ترجمه چیره و غالب می‌شود، یعنی زنگ خطر تمدنی به صدا درآمده است و با غلبه کردن ترجمه به فارسی هشدار تمدنی را باید بینیم و بشنویم. از این رو سالن ترجمه عرضه‌کننده ترجمه از فارسی به زبان‌های دیگر است، یعنی روند مثبت و درست. که این تعداد بسیار ناچیز است و هدف هم از این اقدام این بود که اساتید و نخبگان بدانند که ما از این نظر چه اندازه فقیر هستیم و باید تلاش بیشتری در این زمینه انجام دهیم و حرکت درست ترجمه از فارسی به سایر زبان‌ها را در کشور شاهد باشیم.

سونامی نرم ترجمه اندیشه و هویتمان را نشانه گرفته است

میرزایی با اشاره به ترجمه کم قرآن به زبان‌های دیگر در مقایسه با سایر کتاب‌های مقدس گفت: در حوزه ترجمه قرآن کریم ما کمتر از صد ترجمه به زبان‌های دیگر داریم، اما کتاب مقدس انجیل بیش از شش هزار ترجمه در دنیا دارد و این رقم قابل مقایسه نیست و نمی‌دانیم که چه سونامی نرمی اندیشه و هویت ما را نشانه گرفته است و این سالن گام جدی برای گشودن باب مناقشات راهبردی حوزه ترجمه ایران است.

وی در پاسخ به این که در خانه ترجمه اولویت با چه حوزه‌ای از علوم است، تأکید کرد: اولویت ما با برنامه‌ریزی در حوزه کتاب است و به دنبال اولویت دادن به حوزه خاصی نیستیم و از سوی دیگر رقیب ناشران در نشر اندیشه و کتاب هم نیستیم و به دنبال بالنده کردن روندها و فرآیندهای تولید کتاب، استانداردها و تقویت مطالعات در این زمینه هستیم که در سایه آن ناشران ایرانی حوزه‌های خود را پوشش دهند؛ از این رو مأموریت ما ورود به حوزه معرفتی نیست و اگر هم باشد در حوزه مدیریت و مهندسی کتاب و تولید دانش است و سعی می‌کنیم به بازوی تقویت کننده جریان نشر در کشور تبدیل شویم.

15 هزار عنوان کتاب؛ دستاورد علمی ایران در سه سال اخیر

میرزایی درباره برپایی سالن تولیدعلم ایران در نمایشگاه کتاب تهران گفت: در این سالن دستاوردهای علمی ایران که در قالب کتاب عرضه شده و در چند سال اخیر تولید شده‌اند، جمع‌آوری و عرضه می‌شوند. در واقع این سالن، بازنمایش و بازطرح آثار برجسته و علمی ایران در سه سال گذشته است و این آثار در قالب موضوعات تخصصی و رده‌بندی علمی به نمایش گذاشته می‌شوند که حدود 15 هزار کتاب را شامل می‌شود.

وی با بیان این که این سالن وضعیت علمی ایران در حوزه‌های گوناگون علوم را مشخص می‌کند، ادامه داد: با توجه به این که مقام معظم رهبری بر این موضوع تأکید دارند و یکی از موارد در این زمینه را ضعیف بودن فلسفه اجتماعی دانسته‌اند؛ از این رو در حوزه علوم گوناگون از جمله، فلسفه، علوم تربیتی، دانشگاهی، تجربی و .... نشست‌های تخصصی برگزار و در آن وضعیت کتاب‌های موجود و دیدگاه‌های مقام معظم رهبری بررسی خواهد شد.