حجتالاسلام والمسلمین حسنآقا نظری، مدیرگروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، به بحث درباره وضعیت کنونی بهرهوری دراقتصاد ایران و راههای ارتقای آن پرداخت و اظهار کرد: بهرهوری، به معنی بهدست آوردن حداکثر سود ممکن، با بهرهگیری و استفاده بهینه از نیروی کار، توان، استعداد ومهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان و… به منظور ارتقای رفاه جامعه است.
ارتقای بهرهوری، موضوعی عقلانی است
وی در پاسخ به پرسشی درباره دیدگاه دین مبین اسلام نسبت به بهرهوری عنوان کرد: بهرهوری، بحثی عقلانی است و ربطی به اسلام و غیراسلام ندارد. ما قاعدهای به نام «اصلاح مال» داریم که بر اساس آن، باید به بهترین وجه از مال و سرمایه استفاده کنیم و تا آنجا که میتوانیم باید بهرهوریاش را افزایش دهیم و اگر استعداد داریم که بهرهوری بیشتری از سرمایه خود داشته باشیم، باید اینکار را انجام دهیم و ضرورتی ندارد که دین بگوید به بهرهوری توجه کنید؛ بلکه عقل هر انسانی باید به این نکته توجه کند.
مدیر گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تاکید کرد: دین، موضوعات بدیهی و روشن را به عقل انسان واگذار کرده است؛ مثلا دین اسلام به حفظ سلامتی توصیه میکند، اما اگر توصیه هم نمیکرد انسانها با توجه به عقلانیت خود متوجه میشدند باید سلامتی خود را حفظ کنند. اگر بهرهوری اتفاق نیفتد، اقتصاد با رکود مواجه میشود؛ بنابراین انسانها ناچارند به فکر ارتقای بهرهوری باشند.
نیروی کار ایرانی، توجهی به ارتقای تولید ملی ندارد
حجتالاسلام نظری در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت کنونی بهرهوری در اقتصاد ایران اظهار کرد: بررسی شاخص بهرهوری در اقتصاد ایران نشان میدهد که متاسفانه کشور ما از جایگاه مناسبی در رشد بهرهوری برخوردار نیست. میزان بهرهوری، هم در صنایع و هم در محیط اداری بسیار پائین است و افراد به کار دل نمیدهند. نیروی کار ایرانی به هیچ وجه، کار را متعلق به خود نمیداند و به شغل، صرفا در حد کسب درآمد و رفع نیازهای مالی نگاه میکند و اساسا به ارتقای تولید ملی، تقویت بنگاه، رقابتپذیر کردن محصولات ایرانی و مقولههایی از این دست، توجهی ندارد.
خطوط تولیدی کشور، ساماندهی و بهرهوری ندارند
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی ادامه داد: هم ساعت کاری نیروی انسانی بسیار پائین است و هم اینکه بهرهوری عوامل و سیستمهای تولید ما، مخصوصا در بخش کشاورزی به گونهای است که دارای کارایی زیادی نیست. با اینکه کشوری هستیم که در وضعیت نیمهخشک زندگی میکنیم، اما آب زیادی مصرف میکنیم و برداشتمان هم بسیار اندک است. وضعیت بهرهوری صنایع ما هم همینطور است؛ خطوط تولید کشور، آنگونه که باید، ساماندهی و بهرهوری ندارند، ساعات مفید کاری، بسیار پائین است و نیروهای فنی و غیرفنی بهرهوری کافی را ندارند.
مردم ایران با فرهنگ کار، بیگانه هستند
مدیر گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پاسخ به پرسشی درباره دلایل پائین بودن بهرهوری در ایران اظهار کرد: مهمترین دلیل، این است که ما در اقتصاد خود، دارای سیستمهای کارآمد و مخصوصا سیستمهای نظارتی مناسبی نیستیم و ساختارهای اقتصادی و نظارتی ما نیازمند تغییرات اساسی هستند. مردم ما با فرهنگ کار، بیگانه هستند و احساس میکنند کمکاری و پائین بودن بهرهوری، مشکلی عمومی است و ربطی به آنان ندارد.
ارتقای بهرهوری، نیازمند تقویت فرهنگ کار است
وی در پاسخ به پرسشی درباره راهکارهای ارتقای بهرهوری اظهار کرد: برای ارتقای بهرهوری، باید فرهنگ کار را تقویت کنیم؛ بدین معنی که باید به همه نیروهایی که چه در بخش خصوصی و چه دولتی فعالیت میکنند، بگوئیم اگر کمکاری کنید تولید پایین آمده و هزینهها افزایش مییابد و در نتیجه افزایش هزینهها، در نهایت، این مشکل دامنگیر همه میشود و خود شما هم زیان خواهید دید و به نسبت تلاش و بهرهوری که داشته باشید وضعیت شما بهبود پیدا میکند؛ بنابراین بنده تقویت فرهنگ کار به شیوه مذکور را بهترین راه ارتقای بهرهوری در بخشهای صنعتی و غیرصنعتی کشور میدانم.