قرائت قرآن کریم نگاه را از ظاهر به باطن عبور می‌دهد
خبرنگاران افتخاری/ مهری حاجی: مهدی فیض در جلسه تدبر در قرآن، اظهار کرد: قرائت قرآن چشم شخص را به یک حقیقت نهفته در نظام هستی باز می‌کند و نگاهش را از ظاهر به باطن عبور می‌دهد.
به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مهدی فیض، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در دهمین جلسه از ششمین دوره آموزشی تدبر در قرآن کریم با موضوع «مبانی و کلیدهای تدبر در آیات کلام‌الله و ادعیه» که عصر چهارشنبه، 17 اردیبهشت‌ماه برگزار شد، با یادآوری کلید سوم مبانی تدبر در قرآن با عنوان «دریچه‌ای به غیب» با طرح پرسش در تدبر قرآنی به دنبال چه باشیم و به دنبال چه نباشیم؟، گفت: باید بدانیم از لابلای آیات قرآن به دنبال چه باشیم و پرسش‌های ما از آیات قرآن باید از چه جنسی باشند.
وی ادامه داد: انسان با پرسش وارد یادگیری می‌شود یعنی توصیه شده با پرسش‌های احتمالی وارد متن شوید و بعد متن را بخوانید. حال اگر ذهن را خالی فرض کنیم، با توجه به اینکه پرسشی دارد و به دنبال جواب می‌گردد وقتی با آیه‌ای مواجه می‌شود که جواب پرسشش در آن است، می‌تواند جواب را بگیرد.
فیض در ادامه مبحث، با طرح این پرسش که مهمترین خلأیی که می‌توان در ذهن ایجاد کرد چیست؟، اظهار کرد: این خلأ پرسشی است که می‌تواند از جنس فلسفه نزول قرآن باشد، یا ایمان به آخرت و یا ایمان به مقوله غیب. در واقع ایمان غیب هستی یا شناخت غیب هستی است.
وی متذکر شد: هرچه خلأ مربوط به غیب را بیشتر کنی با این منظور که پشت این پرده ظاهری چه چیزی نهفته است؛ یعنی پشت فلسفه وجودی انسان، حیوان و گیاهان و سایر مخلوقات خداوند، هر روزنه‌ای که در قرآن برای جواب این پرسش یا خلأ به سمت ما باز شود، قلب ما مثل یک ظرف مکنده خالی، آن را دریافت می‌کند.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در ادامه با اشاره به سخن امام خمینی(ره) در کتاب «تهذیب‌الاصول»، گفت: بنای عقلا بر عمل بر ظواهر کلام است، مگر اینکه بنای گوینده بر رمز و حذف قرائن باشد و نخواهد آن را به دیگران بفهماند وگرنه کلام برای همه قابل تمسک است و نمی‌توان روشی را که تمام عقلا در استفاده از کلام دارند، محدود به گروهی خاص کرد.
وی در ادامه افزود: مثلاً سوره‌ای که در مورد ملائک است جایگاه ملائک را می‌گوید. این‌گونه نیست که نتوان از ظاهر کلمات پی به رمز و رموز قرآن برد. اینکه بگوئیم خداوند با پیامبر(ص) طوری صحبت کرده که کسی متوجه نشود، غلط است. آیات قرآن طوری است که امکان تدبر برای همه را از ظاهر کلمات به‌وجود می‌آورد.
فیض اظهار کرد: شهرت ناسخ و منسوخ در آیات، کتبی است؛ برای دسترسی به غیب از ظاهر کلام باید استفاده شود. بیان قرآن در مورد مقوله غیب بیانی رمزگونه نیست و این مقدار فهم برای شروع کافی است.
وی در تکمیل و جمع‌بندی بحث در باب غیب و تدبر قرآنی که منطقاً در حین قرائت انجام می‌شود، عنوان کرد: دست کم یکی از مواردی که گفته می‌شود به‌عنوان تأثیرات تدبر باید در خواننده قرآن ایجاد شود. اول اینکه چشم او را به یک حقیقت نهفته در نظام هستی باز کند و نگاهش را از ظاهر به باطن عبور دهد، دوم اینکه ایمان او را به یک باور توحیدمحور افزایش دهد و سوم اینکه تحلیل او را نسبت به پدیده‌ها و رخدادها، اصلاح و تکمیل کند.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی یادآور شد: همچنین موارد خوف و خشیت او را نسبت به خداوند سبحان افزایش دهد، پنجم امید و انگیزه وی را در همراهی با امر و نهی خداوند افزون کند، دل‌مشغولی و دلبستگی او نسبت به حیات دنیایی را بکاهد و در مقابل، تعلق خاطر و دغدغه وی نسبت به حیات آخرت را دو چندان و بلکه 100 چندان کند.
فیض بیان کرد: از دیگر تأثیرات تدبر در قرآن این است که نشاط و تحرک فرد را در انجام وظایف فردی و اجتماعی، در چارچوب بندگی خدا مضاعف می‌کند، تعهد به یک نکته اخلاقی در وی را می‌افزاید و نقاط قوت اخلاقی و رفتاری خود را دقیق‌تر شناخته، مقوم‌ها و آفت‌های آنها را نیز بهتر می‌شناسد.
وی با اشاره به اینکه این افراد نقاط ضعف اخلاقی و رفتاری خود را دقیق‌تر شناخته، ریشه‌ها و راه‌کار علاج آنها را نیز بهتر می‌شناسد، افزود: فردی که در قرآن تدبر می‌کند، سبک زندگی قرآنی را آموخته، از کتاب خداوند، به‌ویژه در آرمان‌گزینی و هدف‌گذاری برای زندگی تبعیت می‌کند و نحوه مناجات و راز و نیاز با خداوند سبحان را می‌آموزد.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی به کلید چهارم تدبر در قرآن کریم مبنی بر ادبیات ویژه قرآن و آئینه قیامت با طرح این پرسش که ادبیات ویژه قرآن در معرفی نظام هستی و قواعد حاکم بر آن، چگونه است؟، گفت: ادبیات قرآن با سایر کتاب‌ها چند تفاوت اساسی دارد. اول آنکه ادبیات قرآن در معرفی خداوند و نظام هستی و انسان، از جایگاه حاکم مطلق و خالق و مدبر همه امور است، لذا بسیار آرام و متین و با صلابت سخن می‌گوید چراکه «لا مضادله فی ملکه و لا منازع له فی امره!!» (دعای افتتاح).
وی افزود: دوم آنکه باطن حیات کنونی ما را که همانا حیات آخرتی است در قالب آیات قیامتی، تشریح و تبیین کرده است. به بیان دیگر، قیامت ظرف ظهور باطن هستی است، یعنی حیات آخرتی را می‌توان در آئینه آیات قیامتی قرآن، به‌طور کامل شناخت.
فیض در پایان بیان کرد: ادبیات قرآن، ادبیات تبیینی از موضع کسی است که اولاً حاکم بر همه هستی است و ثانیاً همه هستی، چیزی جز دار تحقق اراده او نیست «هوالاول و الاخر و الظاهرو الباطن و هو بکل شی علیم»(حدید/3).
یادآور می‌شود، دهمین جلسه از ششمین دوره آموزشی تدبر در قرآن کریم با موضوع «مبانی و کلیدهای تدبر در آیات کلام‌الله و ادعیه» عصر چهارشنبه، 17 اردیبهشت‌ماه با حضور مهدی فیض، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی و جمعی از کارمندان واحدهای مختلف جهاد دانشگاهی و دانشجویان در ساختمان شماره دو جهاد دانشگاهی برگزار شد.
