تدبر در قرآن یک وظیفه عمومی برای تمامی قرآن‌خوانان است
گروه فعالیت های قرآنی: مشاور رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه اظهار کرد: تدبر در قرآن به عنوان یک وظیفه عمومی برای تمامی کسانی که قرآن را می خوانند معرفی شده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حجت‌الاسلام والمسلمین الهی‌زاده، مشاور رئیس سازمان اوقاف در پنجمین همایش بانوان فعال قرآنی که امروز، هفتم خردادماه در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد به بحث پیرامون «توجه به تدبر در قرآن کریم» پرداخت.
حجت‌الاسلام الهی‌زاده در ابتدای سخنان خود اظهار کرد: پس از روخوانی، روان‌خوانی، تجوید، ترتیل و حفظ قرآن کریم که عمدتا در محور الفاظ قرآن و زیبایی‌ها و هنرهای پیرامون ما است، فاز دوم انس با قرآن که آشنایی با معانی قرآن باشد، پیش روی ما است و آن، آشنایی با مفاهیم، ترجمه، تدبر و تفسیر قرآن است.
وی افزود: فرق تدبر با ترجمه این است که ترجمه، آیه را مدنظر دارد و پس از ملاحظه ترجمه‌ها متوجه می‌شویم آیات و عبارات گاهی اوقات بریده بریده ترجمه شده‌اند و یک فهم منسجم و پیوسته را از متن در اختیار ما قرار نمی‌دهند. لذا تدبر یک گام جلوتر از ترجمه است که آن، دستیابی به فهم منسجم لایه اول است.
وی ادامه داد: تدبر کمتر از تفسیر قرآن است، زیرا تفسیر علاوه بر لایه اول، لایه‌های دوم معنا را هم دارد اما تدبر در حد خواندن و فهمیدن قرآن است؛ به این معنی که به‌گونه‌ای با کلام خدا مانوس شویم که قرآن را بخوانیم و بفهمیم و با خواندن به دیگران هم بفهمانیم. این لایه از انس را با عنوان تدبر در قرآن معرفی کرده‌اند.
حجت‌الاسلام الهی‌زاده با بیان اینکه برخی‌ها شاید تدبر در قرآن را خیلی بالاتر از تفسیر قرآن معنی کرده‌اند گفت: اگر به آیات و روایات مراجعه کنیم، می‌بینیم که تدبر در قرآن به عنوان یک وظیفه عمومی برای تمامی کسانی که قرآن را می‌خوانند، معرفی شده است.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم رابطه تدبر و تفسیر را تشبیه کنیم؛ تدبر همانند شنا بر روی بحر قرآن است اما تفسیر، غواصی در اعماق اقیانوس قرآن است. هر مفسری باید مسیر تدبر را بگذراند اما هر متدبری لزومی ندارد که مفسر هم باشد.
مشاور رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه افزود: برای تدبر در قرآن، گام‌هایی تعریف شده که همه گام‌های آن با قرائت قرآن همراه است. روش تدبر، تکرار در قرائت است و با یک بار خواندن متوجه معانی نمی‌شوید اما با چند بار خواندن ذهن ما باز می‌شود. تدبر در قرآن متمرکز بر ظاهر قرآن است و آنچه فراتر از ظاهر باشد به حیطه تفسیر مربوط می‌شود.
وی در این بخش از سخنان خود عنوان کرد: اما همان طور که دغدغه فهمیدن قرآن را داریم باید دغدغه عمل به قرآن را نیز داشته باشیم. روش‌های تربیتی و اخلاقی سه‌گونه است که باید ببینیم کدام یک از این روش‌ها ویژه قرآن است.
حجت‌الاسلام الهی‌زاده یادآور شد: روش اول روشی است که علمای اخلاق و دلسوزان جامعه برای تحصیل فضائل و دوری از رذائل، مخاطبان خود را دعوت می‌کنند که البته قرآن نیز نمونه‌هایی از این مدل را دارد.
وی افزود: روش دوم، روش خطبا و واعظان است که متأثر از تعالیم دینی است و مردم را به تحصیل فضائل اخلاقی توصیه می‌کند و همچنین با بیان ثواب‌های اخروی فضیلت‌ها، مردم را از رذائل دور می‌کند که البته نمونه‌هایی از این روش نیز در قرآن کریم وجود دارد.
مشاور رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه ادامه داد: روش سوم در تربیت این است که برای تحصیل فضائل، تأکید بر ام‌الفضائل و ام‌المعارف شود و برای دوری از رذائل نیز نسبت به ام الرذائل هشدار داده شود. البته اگر بخواهیم یک تربیت قرآنی داشته باشیم باید همواره بر توحید تأکید کرده و از شرک دوری کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با عنوان این مطلب که در روایات متعدد توصیه شده که در یک سال اول تولد فرزندان از گریه زیاد آنها نگران نشوید، گفت: براساس روایات موجود، گریه نوزاد در چهار ماه اول اعتراف به وحدانیت پروردگار، در چهار ماه دوم صلوات بر حضرت محمد(ص) و در چهار ماه سوم نیز دعا در حق پدر و مادر است.
حجت‌الاسلام الهی‌زاده ادامه داد: زمانی که بچه متولد می‌شود یک باور عمیق در جان او وجود دارد، مبنی بر اینکه دادرسی هست و اگر او گرسنه باشد و یا جایی از بدنش درد کند و داد بزند کسی هست که به داد او برسد. اگر والدین در این چهار ماه اول به داد بچه رسیدند و پس از گریه او سعی کردند او را آرام کنند این باور به وجود دادرس، عمیق‌تر می‌شود؛ مادر باید در چهار ماه اول تلاش کند تا این باور را در فرزند خود تقویت کند.
وی اظهار کرد: بعد از چهار ماه اول بچه به این نتیجه می‌رسد که باورش درست بوده است اما از این سرعت اجابت، می‌فهمد که یک واسطه‌ای در این میان بوده است و به این دلیل که واسطه پیامبر اکرم(ص) است برای ایشان دعا می‌کند.
الهی‌زاده یادآور شد: در چهار ماه سوم نیز بچه می‌فهمد که واسطه‌ها دو تا هستند. یکی محاسن دارد و صدای ضخیم‌تری دارد و دیگری به گونه‌ای دیگر است. که در این مقطع برای پدر و مادر خود دعا می‌کند؛ اما اگر در این مقطع والدین به جای صمیمیت و وحدت، اختلاف داشته باشند ذهن بچه خراب می‌شود و گرایش‌های متضاد در او ایجاد می‌شود.
وی ادامه داد: والدین برای اینکه فرزند خود را تربیت توحیدی کنند باید بدانند که چه ظرافت‌هایی را در رفتار خود رعایت کنند تا بتوانند در تربیت توحیدی فرزندان خود موثر باشند.
مشاور رئیس سازمان اوقاف در ادامه عنوان کرد: یکی دیگر از مصادیق تربیت توحیدی فرزندان این است که خانواده‌ها در هفت سال اول به فرزندانشان بیاموزند که اگر می‌خواهی عبد باشی باید عبد، الهی داشته باشی، در هفت سال دوم امید به خدا و در هفت سال سوم نحوه تعامل اجتماعی را بیاموزند.
وی در پایان عنوان کرد: همه قرآنیان را دعوت می‌کنم گام بعدی که انس با قرآن و تدبر است را بردارند و به مادران نیز توصیه می‌کنم که به سمت تربیت توحیدی فرزندان خود بروند.
